لوله چیست و انواع آن
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
لوله ابزاری است برای انتقال جریان آب و گاز و سایر مایعات که شکل ظاهری آن شبیه به استوانهی توخالی است. از لوله برای انتقال منظم جریان سیّال استفاده میشود. لولهکشی در صنایع پالایشگاهی، نیروگاهها، انتقال آب و فاضلاب، سیستمها و تاسیسات سرمایشی و گرمایشی و مواردی از این قبیل استفاده میشود. در این مقاله قرار است به طور کامل در مورد کاربرد لوله، انواع آن، فرآیند تولید لوله و غیره صحبت کنیم.
مطلب «مقایسه انواع لولههای فولادی» به شما در زمینه شناخت هر کدام از لولهها، کاربرد و ویژگیهایشان کمک زیادی خواهد کرد.
در مورد لوله بیشتر بدانید
لولهها به صورت کلی با قطر خارجی، ضخامت دیوارهی لوله و شاخص تعیین میشوند. برای اندازهگیری قطر داخلی لوله، باید ابتدا قطر خارجی لوله و ضخامت آن را به دست آورد.
لولهها، از متریال و جنسهای مختلفی تولید میشوند. فلز، آلیاژ، سرامیک، فایبرگلاس، بتن و پلاستیک از عمدهترین جنسهای انواع لوله هستند. انتخاب نوع و جنس لوله برای مصرفکنندگان باید با توجه به پروژهی مورد نظر صورت پذیرد. انتخاب جنس لوله به عوامل مختلفی از جمله طراحی فشار و دما، هزینهها و موارد دیگری بستگی خواهد داشت.
از لحاظ طولی، لولهها دارای ابعاد مختلفی هستند که با توجه به نوع کاربرد، از لولههای بلند یا لولههای کوتاه استفاده میشود. موارد متعددی هستند که برای انتخاب لوله در یک سیستم انتقال سیّال در نظر گرفته میشوند. این موارد عبارتند از:
- دبی و فشار سیال
- نوع و میزان خورندگی سیال
- شرایط آب و هوایی محیط
- محل قرارگیری لوله (روکار یا توکار بودن لوله)
- میزان ارتعاشات موجود در سیستم لولهکشی
به صورت کلی، دو استاندارد برای تعیین ضخامت لوله وجود دارد:
- شرایط طراحی دقیق موجود در سیستم (این روش، غالباً برای لولههای انتقالدهندهی سیّالات گرانقیمت است و از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نیست)
- استاندارد فلنج (این روش نسبت به روش قبلی محافظهکارانهتر است و بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. دلیل اصلی انتخاب این روش، تعمیمدادن کلاس لولهکشی برای طراحیهای مختلف با متریال مشابه است.)
لولهها با توجه به جنسهای متنوع در انواع مختلفی تقسیم بندی میشوند. هر کدام از لولهها با توجه به ویژگیهایی که دارند، دارای کاربردهای مختلفی در صنعت و ساختمان سازی هستند.
تاریخچه لوله
از هزاران سال پیش تا کنون، همهی انسانها زمانی که در یک منطقهی جغرافیایی متمرکز شدند، برای استحمام و یا مصرف روزانه، به آب نیاز داشتند. اگر بخواهیم نگاهی به تاریخچهی لوله داشته باشیم، باید بگوییم که اولین آثار لولهکشی در دورهی هندوس کشف شد و جنس لولهها از مس بوده است.
در محوطهی باستانی فراش ایران (کنار رودخانهی سیمره و در ساحل شرقی آن، جایی که مرز استان لرستان آغاز شده، قرار دارد)، بسیاری از باستانشناسان، موفق به کشف یک سیستم آبرسانی شدند که قدمت 5 هزار ساله داشته است.
این سیستم با استفاده از لولههای سفالی در هم تنیده، طراحی شده بود. بقایای بهجامانده از این سیستم نشان میدهد که لولههای سفالی در همین منطقه تولید و پخته شدهاند.
منظور از رده لوله چیست؟
«ردهی لوله» اصطلاحی رایج برای بیان ضخامت لوله است. این پارامتر، در اصل، معادل شاخص استاندارد ضخامت لوله (شاخص وزنی لوله) و به عبارتی همان مقدار اسکجول لوله است.
لوله، یکی از پُرمصرفترین محصولاتی است که هم کاربرد ساختمانی دارد، هم کاربرد صنعتی و کشاورزی. به همین دلیل، با توجه به شرایط استفاده و کاربردهای مختلف، مدلهای متنوع با جنسهای گوناگونی از آنها تولید میشود. در نتیجه، لازم است هنگام خرید لوله به پارامترهای مهمی دقت شود.
مطلب «راهنمای خرید لوله برای مصارف ساختمانی» در این زمینه کمک شایانی به شما خواهد کرد.
انواع لوله کداماند؟
لولهها با توجه به مواد تشکیلدهندهشان، دارای مشخصات فراوانی از جمله استحکام، عمر مفید، تحمل فشار و مواردی از این قبیل هستند. به صورت کلی، انواع لولهها عبارتند از:
لولههای پلاستیکی
لولههای پلاستیکی، شامل لولههای سبز و قطعات همسان هستند که مزایای زیادی دارند:
- استحکام بالا
- عمر بسیار زیاد
- عدم پوسیدگی
- قدرت تحمل فشار بالا
- نصب آسان و بهداشتیبودن
اما این لولهها، فارغ از مزایایی که دارند، دارای معایبی هم هستند، تحمل پایین در برابر گرما و همچنین انعطاف و خمش کم از جمله معایب لولههای پلاستیکی هستند.
بیشتر بدانید: لوله فلزی یا لوله پلاستیکی؟ کدام را باید انتخاب کنیم؟
لولههای گازی
لولههای گازی در دو نوع روکار و زیرکار هستند که از نظر جنس با هم تفاوت دارند. لولهی گازی روکار را میتوان از شکل ظاهری آن تشخیص داد. معمولاً در یکی از دو سر لولهی گازی روکار، نام کارخانهی تولیدکننده و مشخصات لوله (سایز و ضخامت) با رنگ سفید ثبت شده است.
برای لولهی گاز توکار از لوله با ورق API استفاده میشود. مشخصهی ظاهری این لوله به گونهای است که مشخصات لوله و نام کارخانهی تولیدکننده به صورت انگلیسی، به رنگ سفید یا زرد و با طرح نقطهچین روی آن حک شده است. برای اینکه در مورد لوله گازی، اطلاعات بیشتری داشته باشید، میتوانید مطلب« لوله گازی چیست؛ کاربرد و ویژگی های آن» را در سایت بخوانید.
کاربردهای لوله گازی
- قابل استفاده در پالایشگاه های نفتی
- کارخانه های پتروشیمی
- انواع سوله های صنعتی
- کارخانه های کوچک و بزرگ برای انتقال گاز
مشاهده کنید: قیمت لوله گازی
لوله گالوانیزه
لولههای گالوانیزه یکی از پُرکاربردترین لولههای مورد استفاده در صنعت هستند که از جنس فولاد نرماند و با فلز روی (Zinc) آبکاری شدهاند. این نوع لوله به دلیل مقاومت در برابر خوردگی، زنگزدگی و اسیدها، کاربردهای بسیار متنوعی دارند.
از لولههای گالوانیزه در لوازم بهداشتی، انتقال آب و گاز در گلخانهها، تهویهی هوا و تخلیهی فاضلاب استفاده میشود. این لولهها به صورت کلی به دو دستهی لولهی گالواینزهی آهنی و لولهی گالوانیزهی فولادی تقسیمبندی میشوند.
لولهی گالوانیزهی آهنی را میتوان از رنگ خاکستری و تیرهشان تشخیص داد که به دو نوع سبک و متوسط تقسیمبندی میشوند و جنس آنها از آهن سفید نوردشده است.
از لولهی گالوانیزهی فولادی برای تهویه و همچنین تخلیهی فاضلاب ساختمانها استفاده میشود. از آن جایی که این نوع لوله از جنس فولاد نرم است، در زمان ساخت، برای افزایش مقاومت، آن را در یک وان پُر از فلز روی مذاب غوطهور کرده تا عمل گالوانیزاسیون لوله انجام پذیرد. در مقالهای جداگانه در مورد «لوله گالوانیزه چیست؛ کاربرد و ویژگی های آن» صحبت کردیم.
کاربردهای لوله گالوانیزه
- لوله های آبرسانی در ساخت و ساز
- سیستم آبیاری
- ساخت تصفیه خانه
- سیستم های تهویه
برای اطلاع از قیمت لوله گالوانیزه کلیک کنید: قیمت لوله گالوانیزه
لوله مانیسمان
برای بسیاری از افراد سوال است که «لولهی مانیسمان چیست؟» همان طور که پیشتر اشاره شد، منظور از لولهی مانیسمان، لولهی بدون درز و جوشخوردگی است. لولههای مانیسمان به صورت کلی به دو نوع «مانیسمان رده 40» و « مانیسمان رده 80» تقسیمبندی میشوند. منظور از رده در لولهی مانیسمان، ضخامت دیوارهی لوله است. لولهی مانیسمان رده 40 از لحاظ وزن، قیمت، انتقال مواد و همچنین استحکام و مقاومت با لولهی رده 80 متفاوت است.
لولههای مانیسمان رده ۸۰ و رده ۴۰ از لحاظ قطر خارجی شبیه به هم هستند، اما از نظر قطر داخلی متفاوتند. این در حالی است که لولهی مانیسمان رده ۸۰ ضخیم و مقاومتر از رده 40 است. لولهی رده 80 برای مکانهایی که به فشار و دمای بالا نیاز است، بیشترین کاربرد را دارد.
کاربردهای لوله مانیسمان
- انتقال نفت و گاز
- صنایع پالایشگاهی و شرکتهای پتروشیمی
- مبدلهای حرارتی و گرمایی
- عایق کردن کابلهای فشار قوی برق
- آبرسانی برای امور کشاورزی
مشاهده کنید: قیمت لوله مانیسمان
لوله مبلی
لولهی مبلی یا لولهی سبک که به عنوان «لولهی روغنی» نیز شناخته میشود، از ورق روغنی (ورق نورد سرد) تولید شده است. این لوله، یکی از پُرکاربردترین محصولات بازار لوله و پروفیل است که به دلیل دارابودن ویژگیهایی مانند مقاومت، جوشپذیری، فرمپذیری و قابلیت آبکاری، استفادهی گستردهای در صنایع خودروسازی، مبلمان، لوازم خانگی و دوچرخهسازی دارد.
کاربردهای لوله مبلی
- قابل استفاده در انواع وسایل آشپزخانه
- صنعت هواپیماسازی
- صنعت اتومبیلسازی
- قسمتهایی از قطعات که در معرض خوردگی و رطوبت هستند.
- ساخت انواع کانتینر
مشاهده کنید: قیمت لوله مبلی
لوله جدار چاه
همان طور که از اسم آن مشخص است، برای جلوگیری از ریزش دیوارههای چاه استفاده میشود و نوع انتخابی آن، تاثیر زیادی روی میزان خروجی آب دارد. با توجه به شیار و فضای موجود بین این لولهها، استفاده از آنها متفاوت است. لولهی جدار چاه دوام زیادی دارد و با ویژگیهای متفاوتی که دارد، میتواند تاثیر زیادی روی استفاده از آب خروجی چاه داشته باشد.
شیارهای موجود در لولهی جدار چاه، به صورت قوسیشکل است و همین موضوع باعث میشود که از مسدودشدن توسط خاک، جلوگیری کند. علاوه بر این، فضای باز موجود در این لوله باعث خروج بهتر آب شده و آب چاه، اُفت نخواهد کرد. در مقالهای جداگانه در مورد «لوله جدار چاه چیست» به صورت جداگانه صحبت کردیم.
کاربرد و ویژگی لوله جدار چاه
- مقاومت و ماندگاری بیشتری نسبت به نمونههای بدون شیار
- کیفیت بالاتر آب خارج شده از چاههای دارای لولهی مشبک
- خروجی یکدست آب
با مراجعه به صفحه قیمت لوله جدار چاه، میتوانید از قیمت به روز شده این محصول مطلع شوید.
لوله اسپیرال
لولهی اسپیرال، از ترکیباتی مانند فولاد، الیاف کربن و پلی اتیلن ساخته شده و دارای کاربردهای زیادی است. لولههای اسپیرال، شکل مارپیچی دارند و در ساخت آنها از ورق فلزی با ضخامتهای مختلف استفاده شده است. در فرآیند تولید این محصول، ورقهای فلزی با عبور از غلتکهایی با درزهای حلزونی، به شکل لوله در میآیند و نقاط اتصال صفحات، به وسیلهی جوشهای زیر پودری دوگانه به یکدیگر متّصل میشوند.
کاربردهای لوله اسپیرال
از مهمترین کاربردهای لولهی اسپیرال میتوان به موارد زیر اشاره داشت:
- انرژی حرارتی
- آب و فاضلاب
- صنایع شیمیایی
- صنعت گرمایشی
- صنعت برق
- و …
لوله صنعتی
لوله صنعتی به لولهای از جنس فولاد کربن گفته میشود که از طریق شکل دهی ورق سیاه تولید میشود. این نوع لوله علاوه بر مصارف صنعتی در پروژههای ساختمان سازی هم کاربردهای زیادی دارد. لوله صنعتی ویژگی های زیادی مانند تنوع بالا، جوش پذیری عالی، ضخامت بالا و همچنین قیمت مناسب دارند. فرآیند تولید لوله های صنعتی به این صورت است که در مرحله اول برشکاری انجام میشود و سپس نوار ورق به اندازهی محیط لوله آماده و مهیّا میشود. در مرحلهی دوم، ورق به لولهها تبدیل میشود و درز لوله، جوشکاری میشود.
پس از گذراندن این مرحله، در مرحله بعدی، بُرادهبرداری شده و تقسیمبندی لولهی فولادی به شاخههای مساوی انجام میشود و در پایان، کیفیت محصول، مورد بررسی و بازرسی قرار میگیرد.
کاربردهای لوله صنعتی
عمدهترین کاربردهای لوله صنعتی در موارد زیر است:
- انتقال سیالات
- پتروشیمی
- مناسب برای شرایط آب و هوایی نامناسب
- ساخت پلهای فلزی و خرپاها
- انتقال نفت و گاز
شما میتوانید با مراجعه به صفحه قیمت لوله صنعتی از روند کاهشی یا افزایش این محصول اطلاع داشته باشید.
لوله داربستی
لوله داربستی، یک لولهی فلزی است و فرق بزرگی که با سایر لولههای صنعتی دارد، این است که از این لوله به عنوان انتقال دهنده استفاده نمیشود و بیشتر حکم نگهدارندهی سازه و ساختمان را دارد. این نوع لولهها، انواع مختلفی دارند و در دو نوع بدون درز دار و درزدار تولید میشوند که نوع بدون درز آن، استحکام و مقاومت بیشتری دارد. داربست مثلثی، داربست چکش ستاره، داربست پایه دار و داربست معلق از مهمترین نمونههای این نوع لوله هستند.
از این نوع لوله ها در موارد گوناگونی میتوان استفاده کرد. ایجاد تکیهگاه برای افراد مشغول به کار در ساختمان، کمک به نگهداری و ساخت انواع پروژههای ساختمانی از مهمترین کاربردهای لوله داربستی هستند. در مقالهای جداگانه در مورد لوله داربستی و کاربردهای آن صحبت کردیم. این مطلب به شما کمک میکند که بتوانید این نوع لوله را بهتر بشناسید و در هنگام خرید به نکات مهم در این زمینه توجه کنید.
کاربردهای لوله داربستی
- ایجاد تکیهگاه برای افراد مشغول به کار در ساختمان
- کمک به نگهداری و ساخت انواع پروژههای ساختمانی و عمرانی مانند پلها
مشاهده کنید: قیمت لوله داربستی
لوله مسی
یکی از لولههای پراستفاده در صنعت لولهسازی، لوله مسی است که زیرمجموعه لوله استیل میباشد. فلز مس، یک عنصر شیمیایی با عدد اتمی 29 است که ویژگیهایی مثل انعطافپذیری، رسانایی حرارتی و الکتریکی بسیار بالا دارد و رنگ آن تقریبا قرمز رنگ است.
این لوله، بر اساس روش تولید و یا برحسب جنس به انواع مختلفی تقسیم میشود. از لوله مسی، برای خطوط آبرسانی و خطوط خنک کننده در سیستم های HVAC یعنی سیستمهای گرمایشی، سرمایشی و تهویه هوا، پوشش سقف، آببندی و همچنین به عنوان هادی الکتریسیته استفاده میشود. در مقالهای جداگانه و مفصل در مورد لوله مسی توضیح دادیم. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه، میتوانید مطلب «لوله مسی چیست؛ کاربرد و ویژگی های این نوع لوله» را بخوانید.
کاربردهای لوله مسی
- سیستم انتقال آب خانگی
- آبپاش های آتش نشانی
- انتقال سیالات سنگین
- سیستم های سرمایشی گرمایشی
اصطلاح «NPS» در لوله ها به چه معناست؟
از DN یا NPS برای بیان سایز لوله استفاده می شود. DN مخفف Diameter Nominal به معنی سایز لوله و NPS، مخفف عبارت Nominal Pipe Size میباشد. این پارامتر، بیش از این که مشخصکنندهی اندازهی واقعی لوله باشد، در اصل، روشی است برای نامگذاری و تمایز لولهها از یکدیگر!
برای تبدیل DN به NPS یا بالعکس از جدول زیر استفاده می شود:
DN | NPS | DN | NPS | DN | NPS | DN | NPS |
۱۱۰۰ | ۴۴ | ۵۵۰ | ۲۲ | ۹۰ | ۳-۱/۲ | ۶ | ۱/۸ |
۱۲۰۰ | ۴۸ | ۶۰۰ | ۲۴ | ۱۰۰ | ۴ | ۸ | ۱/۴ |
۱۳۰۰ | ۵۲ | ۶۵۰ | ۲۶ | ۱۲۵ | ۵ | ۱۰ | ۳/۸ |
۱۴۰۰ | ۵۶ | ۷۰۰ | ۲۸ | ۱۵۰ | ۶ | ۱۵ | ۱/۲ |
۱۵۰۰ | ۶۰ | ۷۵۰ | ۳۰ | ۲۰۰ | ۸ | ۲۰ | ۳/۴ |
۱۶۰۰ | ۶۴ | ۸۰۰ | ۳۲ | ۲۵۰ | ۱۰ | ۲۵ | ۱ |
۱۷۰۰ | ۶۸ | ۸۵۰ | ۳۴ | ۳۰۰ | ۱۲ | ۳۲ | ۱-۱/۴ |
۱۸۰ | ۷۲ | ۹۰۰ | ۳۶ | ۳۵۰ | ۱۴ | ۴۰ | ۱-۱/۲ |
۱۹۰۰ | ۷۶ | ۹۵۰ | ۳۸ | ۴۰۰ | ۱۶ | ۵۰ | ۲ |
۲۰۰۰ | ۸۰ | ۱۰۰۰ | ۴۰ | ۴۵۰ | ۱۸ | ۶۵ | ۲-۱/۲ |
– | – | ۱۰۵۰ | ۴۲ | ۵۰۰ | ۲۰ | ۸۰ | ۳ |
مهمترین کاربرد لوله ها در صنعت و ساختمان
لولهها با توجه به جنسهای مختلفی که دارند، دارای کاربردهای متنوعی هستند. از مهمترین کاربردهای لوله در صنعت و ساختمان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- انتقال مواد مایع: انتقال موارد بهداشتی مانند آب آشامیدنی از یک مکان به مکان دیگر که بهترین لولهی استفادهشده برای این کار، لولههای فلزی و پلاستیکی هستند.
- انتقال مواد شیمیایی و پسماندها: یکی دیگر از کاربردهای لولهها، انتقال مواد شیمیایی یا پسماندهای شهری و کارخانهها است و بهترین نوع لوله برای این مصرف، لولههای فولادی و پلی اتیلن هستند.
- انتقال گاز یا مواد گازی: برای انتقال گاز از پالایشگاهها و شرکتهای پتروشیمی از لولههای فولادی استفاده میشود. در این بخش، فشار تحمل لوله اهمیت زیادی دارد و لولهی مورد استفاده باید از آلیاژهای خاص فولاد با ترکیبات مشخص ساخته شده باشند.
لولههای فولادی دارای مزایایی هستند که حتی با روی کار آمدن لولههای پلاستیکی و پلیمری و استفادهی گستردهی آنها، هنوز از جایگاه ویژه و منحصربهفردی برخوردارند. مقاومت کششی و فشاری بالا، میزان نفوذناپذیری بالا، تیراژ بالای تولید با انواع قطر و ضخامت، مقاوم در برابر آتشسوزی، دوام بالای اتصالات و جوشکاریها و تحمل دمایی بالا گوشهای از این ویژگیهاست. معمولاً این لولهها از جنسST37، ST33 و ASTM A53 و برای آب مطابق استاندارد AWWA-C200 میباشد.
فرآیند تولید لوله
دو روش رایج برای تولید لوله وجود دارد. به طور کلی لولهها به دو دسته تقسیم میشوند: لولهی مانیسمان (بدون درز) و لولهی درزدار که هر کدام کاربردهای متفاوتی دارند. تولید هر دو تقریباً به روش یکسانی صورت میپذیرد. لولههای درزدار، از ورقهای فولادی ساخته میشوند و پس از تغییر شکل، دو لبهی ورق به صورت طولی به یکدیگر جوش داده میشوند. طی این فرآیند، یک درز طولی در سراسر طول لوله ایجاد میشود که کاملاً مشهود است.
اما در فرآیند تولید مانیسمان، به جای ورق، از شمشهای مخصوص استوانهای استفاده میشود که در این روش، هیچ گونه درز و بریدگی در سراسر لوله وجود ندارد.
مشاهده کنید: جدول اشتال لوله به علاوه وزن لوله های فولادی
همان طور که گفته شد، لولهها با توجه به جنسهای مختلفی که دارند، دارای کاربردهای متنوعی هستند. در این مطلب، به صورت کامل در مورد انواع لولهها و کاربردهای آن به صورت کامل صحبت شد. نکتهی قابل توجه این است که در اکثر موارد، لوله و تیوب به جای یکدیگر به کار میروند؛ در حالی که در صنعت و مهندسی، هر کدام از این دو واژه، تعریف مشخصی برای خود دارند. به عبارتی، تیوب با قطر خارجی و لوله با قطر اسمی اندازهگیری میشود.
شرکت بازرگانی اصفهان آهن آپادانا با بیش از 2 دهه سابقهی فعالیت در حوزهی خرید و فروش انواع لوله، یکی از معتبرترین و باسابقهترین شرکتهایی است که میتواند شما را در زمینهی خرید لوله همراهی کند. کافی است با شمارهی 03134045 تماس بگیرید و به واحد فروش لولهی شرکت اصفهان آهن متصل شوید تا کارشناسان خبرهی شرکت در زمینهی فروش، شما را برای خرید انواع لوله راهنمایی کنند.
به نظر من این مطلب نسبت به سایت های دیگه کامل تر بود
خوشحال میشم که چند مطلب مرتبط تر با این موضوع لوله چیست به من معرفی کنید
ممنون از همراهی شما برای خواندن مطالب مرتبط دیگر میتوانید به این صفحه مراجعه کنید.