انواع ورق فولادی و کاربرد هرکدام

امروزه در ایران انواع ورق فولادی در کارخانه های مختلفی همچون فولاد مبارکه اصفهان ، کارخانه فولاد اکسین وفولاد کاویان در اهواز و فولاد گیلان تولید میشود و این امر ایران را به یکی از بزرگترین تولید کنندگان این محصول فولادی در خاورمیانه بدل کرده است . عموماً ورق‌های فولادی با روشی به نام نورد تولید می‌شوند. از انواع ورق های فولادی می‌توان برای کاربردهای مختلفی استفاده کرد.

فایل صوتی این مطلب

در ادامه با ما در دانشنامه اصفهان آهن همراه باشید تا به معرفی انواع ورق و کاربرد آن‌ها در صنعت و یا زندگی روزمره بپردازیم. برای دسترسی به قیمت ورق می‌توانید به صفحه مورد نظر مراجعه کنید.

ورق سیاه

در بین انواع ورق های فولادی، ورق سیاه یکی از پرکاربرد‌ترین‌ها به شمار می‌آید. در مورد نام ورق سیاه باید بدانید که این نام صرفاً یک اصطلاح در بازار فولاد کشور است و خبری از رنگ سیاه بر روی این ورق نیست و چون این ورق براق و صیقلی نیست اصطلاحاً به آن سیاه می‌گویند.

تولید ورق فلزی سیاه به روش نورد گرم انجام می‌شود، به این صورت که شمش فولادی تا دمایی قبل از ذوب حرارت داده شده تا خمیری شود، سپس وارد مراحل نورد شده و آرام‌آرام پهن و مسطح می‌گردد به صورتی که تبدیل به یک مکعب مستطیل با طول زیاد گردد، طی این فرایند به دلیل حرارت بالای شمش مسیر انجام فرایند با آب خنک می‌شود و پس از انجام هر مرحله نورد مجدداً محصول خروجی هر مرحله وارد کوره می‌گردد تا به دمای مناسب برسد. در هر مرحله فاصله غلتک‌ها کمتر می‌گردد تا جایی که در مرحله آخر فاصله غلتک‌ها به اندازه ضخامت ورق می‌رسد.

کاربرد انواع ورق سیاه

موارد کاربرد ورق سیاه بسیار زیاد هستند اما به‌طورکلی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بدنه خودروها
• ورق کف خودرو
• لوله‌های درزدار
• انواع پروفیل
• تانکرسازی
• کشتی‌سازی

ورق روغنی

همانند ورق سیاه، نام ورق روغنی هم ربطی به چرب بودن سطح این نوع ورق ندارد بلکه به خاطر صیقلی و براق بودن سطح این نوع ورق در بازار به اصطلاح به آن‌ روغنی گفته می‌شود. فرآیند تولید ورق‌های روغنی به روش نورد سرد انجام می‌شود و دلیل براق بودن محصول نهایی نیز همین روش تولید است. هدف از تولید این نوع ورق دستیابی به کیفیت سطحی بالا و تهیه ورق‌هایی با ضخامت‌های پایین‌تر است.

روش تولید ورق روغنی بدین گونه است که محصول خروجی فرایند نورد گرم (پس از خنک شدن)، وارد فرآیند اسید شویی (توضیحات تکمیلی را می‌توانید در بخش بعدی مربوط به ورق‌های اسید شویی مطالعه کنید)، می‌شود و پس از اتمام این فرآیند ورق روغن‌کاری شده و مجدداً کلاف پیچ می‌گردد.

در مرحله بعد کلاف در دستگاه نورد سرد (که معمولاً به صورت رفت و برگشت است) قرار گرفته و فرایند نورد آغاز می‌شود، در جریان این فرایند ورق به صورت سرد و در دمای محیط از بین غلتک‌ها عبور می‌کند و این فرایند تا زمان دستیابی به ضخامت مورد انتظار ادامه پیدا می‌کند. تا درنهایت مجدداً ورق کلاف پیچ شود. فرآیند کلاف پیچ کردن ورق روغنی در این مرحله به‌منظور کاهش کشش ناشی از پیچش و لبه بری کویل ها انجام می‌پذیرد. در برخی از واحدهای صنعتی به‌منظور رفع چربی‌ها و آلودگی‌های سطحی ناشی از فرایند نورد سرد، فرایند شستشوی الکترولیتی نیز انجام می‌شود.

همچنین با توجه به نوع ورق و محل استفاده به‌منظور دستیابی به ساختار متالورژیکی همگن و یا خواص مکانیکی مورد انتظار، ممکن است فرایند آنیل (بازپخت) نیز بر روی کلاف‌ها انجام شود.

پس از انجام فرایند نورد سرد و فرایندهای جانبی و اصلاحی، ورق به‌منظور حذف موج، صافکاری و لبه بری وارد فرایند اصلاح نهایی می‌گردد و پس از پایان کار به‌منظور جلوگیری از زنگ‌زدگی ورق، روغن‌کاری انجام می‌شود. در مقاله‎ای جداگانه در مورد «ورق روغنی» به طور جداگانه صحبت شد.

کاربرد های انواع ورق روغنی‎

• ورق پایه برای تولید ورق‌های ورق گالوانیزه
• تولید لوازم خانگی مانند اجاق گاز
• روکش محصولات مانند روکش یخچال
• تولید لوله

ورق اسید شویی

یکی دیگر از انواع ورق ، ورق اسیدشویی است. پس از تولید ورق در فرایند نورد گرم، به دلیل حرارت بالای ورق و پاشش مداوم آب بر روی سطح آن برای خنک کاری در فرایند نورد، روی سطح ورق اکسید آهن تشکیل می‌گردد. حال به‌منظور حذف پوسته‌های اکسید شده بر روی سطح ورق فرایند اسید شویی بر روی آن انجام می‌گیرد.

فرایند اسید شویی به این صورت است که ورق در دستگاه مربوطه قرار گرفته و وارد خط اسید شویی می‌گردد. در خط اسید شویی ورق از مخزن اسید (که معمولاً اسیدکلریدریک است) عبور می‌کند و پس از طی شدن فرایند در انتها مجدداً به‌صورت کلاف جمع می‌گردد.

کاربرد انواع ورق اسیدشویی

• پایه تولید ورق روغنی
• تولید لوله‌های نفت و گاز
• استفاده در صنعت کشتی سازی
• ساخت رینگ و شاسی خودرو

ورق گالوانیزه

ازآنجایی‌که خوردگی و زنگ‌زدگی ورق‌های فولادی همیشه عاملی مورد توجه بوده است و از طرفی تولید ورق‌های فولادی ضدزنگ و مقاوم در برابر خوردگی برای مصارف صنعتی اقتصادی نیست، ورق‌های گالوانیزه تولید و ساخته شده‌اند. برای روکش کردن ورق‌های فولادی روش‌های گوناگونی وجود دارد اما گالوانیزه کردن ورق‌ها اقتصادی‌ترین روش ممکن است.

برای تولید ورق‌ گالوانیزه از ورق روغنی استفاده می‌شود و روش کار بدین صورت است که ورق روغنی را در وان مذاب روی غوطه‌ور کرده تا با توجه به ضخامت مورد نظر فلز روی بر سطح ورق قرار گیرد.

از مزایای ورق گالوانیزه مقاومت در برابر خوردگی در محیط‌های اسیدی و مرطوب است، همچنین این ورق‌ها بر اثر خراش‌های سطحی (به اندازه ضخامت روی) دچار خوردگی و آسیب‌پذیری نمی‌شوند.

کاربردهای ورق گالوانیزه

• تولید لوله‌های انتقال آب
• تولید کابینت
• مخازن نگهداری آب
• تولید سقف سوله‌

ورق رنگی

یکی دیگر از انواع ورق فولادی ، ورق رنگی است. ورق رنگی در واقع ورق گالوانیزه‌ای است که با یک پوشش رنگی الکترواستاتیک پوشانده شده. ورق‌های رنگی فولادی با 15 تنوع رنگی تولید و به بازار عرضه می‌شوند و معمولاً در تولید سقف سوله، آلاچیق و شیروانی‌ها، تولید لوازم‌خانگی و اداری، ساخت تجهیزات سرمایشی و گرمایشی و بسیاری موارد دیگر کاربرد دارد.

فرایند تولید ورق رنگی بدین گونه است که ابتدا کلاف گالوانیزه وارد بخش آماده‌سازی ورق شده و با طی کردن فرایندی چربی‌ها و ناخالصی‌های روی سطح ورق پاک‌سازی می‌گردد. در مرحله بعد ورق از بین غلتک‌های برس کار عبور کرده تا سطح ورق به‌طور کامل صاف و یکنواخت گردد. پس‌ازاین مرحله سطح ورق با آب شستشو شده و با هوای گرم خشک می‌گردد.

پس از آماده‌سازی، ورق وارد مرحله رنگ‌آمیزی می‌شود. البته با توجه به اینکه رنگ ورق‌های فولادی از نوع الکترواستاتیک است اصطلاح رنگ‌آمیزی صرفه به‌منظور رنگ شدن استفاده‌شده و خبری از رنگ مایع و فرچه و قلم‌مو نیست. فرایند رنگ‌آمیزی بدین‌صورت است که ابتدا یک نوع رنگ پایه پلیمر به‌صورت پودر بر روی سطح بالایی و پایینی ورق پاشیده می‌شود و سپس ورق وارد کوره پخت می‌شود.

پس از سرد شده ورق، رنگ نهایی (که ممکن است از جنس‌های مختلفی مانند پلی‌استر، اپوکسی، پلی وینیل کلراید و یا پلی اورتان باشد)، توسط غلتک روی سطح‌رویی و زیرین ورق اعمال می‌شود و پس از اتمام این مرحله دوباره وارد مرحله پخت رنگ می‌گردد. برای این که در مورد این نوع ورق، اطلاعات بیشتری داشته باشید و با ویژگی‌های آن آشنا شوید، می‌توانید مقاله «ورق رنگی چیست» را در سایت بخوانید.

کاربرد انواع ورق رنگی

• قابل استفاده در صنایع ساختمانی مانند انواع سقف و نمای داخلی و خارجی ساختمان
• صنایع فلزی
• ساخت لوازم خانگی
• صنعت حمل و نقل مانند اتاقک خودرو، ماشین سنگین و…

ورق آجدار

ورق آجدار به‌نوعی ورق فولادی اطلاق می‌شود که بر روی سطح آن با ترتیب و نظم مشخصی برجستگی‌هایی هندسی وجود دارد. از آنجایی که ورق‌های فولادی به‌طور معمول صاف و مسطح هستند، امکان حرکت کردن یا قرار دادن سایر اجسام بر روی آن‌ها وجود ندارد و هر جسمی بر روی آن‌ها به سادگی لیز می‌خورد، به همین منظور و با هدف فراهم کردن امکان حرکت بر روی سطوح فولادی ورق‌های آجدار تولید می‌شوند.

ورق‌های آجدار را می‌توان از ورق‌های سیاه و ورق‌های روغنی (با توجه به محل استفاده) تهیه نمود. یکی از روش‌های تولید ورق آجدار بدین صورت است که پس از تکمیل فرایند ‌ورق را وارد دستگاه آج زنی می‌کنند، دستگاه آجزنی دارای غلتکی با اشکال مشخص و استاندارد است که با عبور ورق از بین این غلتک‌ها برآمدگی‌های موردنظر درون ورق ایجاد می‌گردند.

کاربرد ورق آجدار

• کف عرشه کشتی‌ها
• پله‌های اضطراری
• کف پل‌های عابر پیاده
• کف اتاق کامیون‌ها یا وانت‌ها
• سطوح دستگاه‌های صنعتی

ورق آلیاژی

ورق آلیاژی یکی دیگر از ورق‌های مورد استفاده در صنایع مختلف است. آلیاژ به معنای “ترکیب کردن” است؛ زمانی‌که شما چند فلز یا عنصر را با یکدیگر ترکیب کنید و یک محصول تولید کنید که از چند ماده اولیه مقداری در آن است، یک محصول آلیاژی تولید کرده‌اید. ورق‌های آلیاژی هم به همین شکل هستند. ورق‌های آلیاژی با عناصر مختلفی ترکیب می‌شوند و در اشکال گوناگونی، به بازار فولاد عرضه می‌شوند.

ورق‌های آلیاژی به طور کلی به دو دسته نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. به طور کلی، این نوع ورق‌های فولادی، به دو دسته رول فرم و شیت فرم در بازار قابل عرضه هستند. ورق های آلیاژی انواع مختلفی دارند. ورق آلیاژی برنج، ورق آلیاژ برنز، ورق آلیاژی پیوتر، ورق آلیاژی با عناصر گران قیمت از مهمترین انواع این ورق فولادی هستند. همان طور که گفته شد، ورق آلیاژی انواع مختلفی دارند که هر کدام به نوعی دارای کاربردهای متفاوتی هستند.

کاربردهای ورق آلیاژی

• ساخت کشتی یا وسائل دریایی
• صنعت هواپیما سازی
• صنایع پتروشیمی، نفت یا گاز
• مخازن حمل سوخت

ورق استیل

ورق استیل نوعی از ورق‌های فولادی است که به دلیل آلیاژ به کاررفته در آن، دارای خواص مکانیکی است. این نوع ورق، خاصیت‌های متفاوتی مانند، ضدزنگ، قابل بازیافت و بالا بودن سختی و استحکام دارد. عناصر مختلفی در ورق استیل وجود دارد که درصد استفاده از آن‌ها در این ورق، متفاوت است.

این عناصر، باعث ایجاد خاصیت مکانیکی-حرارتی، چکش خواری و همچنین افزایش مقاومت در برابر خوردگی خواهد شد. نکته قابل توجه این است که ورق استیل در کشور ما تولید نمی‌شود و معمولا کشورهایی مانند چین، تایوان و آفریقای جنوبی کشورهای تولید کننده این ورق هستند.

مهمترین ویژگی این ورق‌ها، همانطور که گفته شد، خاصیت ضد زنگ بودن است. یکی از مواد تشکیل دهنده ورق استیل، کروم است و وقتی که با اکسیژن هوا ترکیب می‌شود، لایه‌ای از اُکسید کروم روی ورق تشکیل می‌شود و همین موضوع از زنگ زدگی این ورق جلوگیری می‌کند. از دیگر ویژگی‌های مثبت ورق استیل، می‌توان به قابل بازیافت بودن، بالا بودن میزان سختی و استحکام ورق اشاره کرد.

کاربردهای ورق استیل

• ساخت انواع لوازم خانگی
• صنایع غذایی
• ساخت بدنه وسائل نقلیه مانند خودرو، هواپیما یا کامیون‌ها
• انواع تانکرها
• قابل استفاده در وسائل مربوط به آشپزخانه مانند قاشق‌وچنگال

ورق استنلس استیل

ورق استنلس استیل یکی دیگر از انواع ورق‌های فولادی است که پایه آن آهن و تنها کمتر از دو درصد آن از کربن تشکیل شده است. در این ورق، آلیاژهای مختلفی وجود دارد و هر چقدر که میزان کربن در آلیاژهای این ورق زیادتر شود، به همان اندازه مقاومت و سختی آن هم افزایش پیدا می‌کند.

ورق استنلس استیل، انواع مختلفی دارد اما از مهمترین آن‌ها می‌توان به استیل 300 و 400 اشاره کرد. کاربردهای سری 300 و 400 این ورق با هم متفاوت است. ضد اسید بودن، روکش دار بودن و نسوز بودن از مهمترین ویژگی های این ورق فولادی است. از سری 400 این ورق معمولا در ساخت وسائل روزانه استفاده می‌شود، در حالی که بیشتر در صنایع غذایی و فرآورده‌های دارویی، کاربرد دارد.

ظاهری زیبا، مقاوم در برابر خوردگی، عمر مفید و طولانی، قابلیت بازیافت بودن از مهمترین ویژگی های ورق استنلس استیل است.

کاربرد ورق استنلس استیل

• قابل استفاده در ساخت لوازم خانگی
• قطعات کشتی سازی
• بدنه خودرو، کامیون و هواپیما
• صنایع پتروشیمی

ورق آلومینیوم

ورق‌ آلومینیوم به عنوان یکی از انواع ورق و همچنین پرمصرف‌ترین ورق‌های فولادی، دارای مقاومت و وزن کمی است. این ورق، انواع مختلفی دارد و در موارد مختلفی قابل استفاده است. این نوع ورق، توسط فرآیند نورد گرم تولید می‌شود. روش تولید ورق آلومینیوم به این صورت است که ابتدا شمش آلومینیوم در دماهای بالا گرم می‌شود و بعد از آن، از میان غلتک‌ها عبور داده می‎شود و در نتیجه، ضخامت ورق آلومینیوم کاهش پیدا می‌کند. در مرحله آخر، محصول تولید شده به شکل ورق یا رول پیچیده شده در می‌آید.

ورق آلومینیوم در سری های 5000 و 6000 قابل عرضه به بازار است که هر کدام کاربردهای مخصوص به خود را دارند. ورق آلومینیوم سری 6000 را با نام سیلیکون و منیزیوم شناخته می‌شود و به طور کلی، این دو عنصر،  دو عضو اصلی آلیاژی در ساخت این ورق‌های آلومینیم هستند. این در حالی است که ورق آلومینیوم سری 5000، مقاومت بیشتری در برابر خوردگی آب شور دارد و در مدل های مختلفی در بازار وجود دارد.

کاربردهای ورق آلومینیوم

• صنعت حمل و نقل
• صنایع نظامی
• صنایع داروسازی
• ساخت انواع لوازم خانگی
• مخازن نگه دارنده سوخت

ورق ضد سایش

به همان اندازه که میزان کربن در ورق آلیاژی بیشتر باشد، استحکام و خواص ضد سایش آن بیشتر می‌شود. در ساخت ورق ضد سایش، از روش نورد استفاده می‌شود. ورق‌های ضد سایش انواع مختلفی دارند. از این ورق در معادن سنگ و در زمینه‌هایی مانند نوار نقاله، حمل مواد و ساخت و ساز استفاده می‌شود. به طور کلی می‌توان گفت که ورق ضد سایش، یک ورق آلیاژی با کربن بالاست که وجود همین کربن باعث افزایش مقاومت و سختی آن شده است.

در ترکیب شیمیایی ورق ضد سایش، دو عنصر مهم کربن و منگنز وجود دارد که همین دو عنصر، منجر به ایجاد لایه‌هایی از کاربید آهنی می‌شوند. این نوع ورق‌ها، دارای سختی‌های 400، 450، 500، 550 و 600 می‌باشند و بر همین اساس، نامگذاری می‌شوند.

این نوع روق، انواع مختلفی دارد و بر اساس انواع آن، کاربردهای گسترده‌ای در صنایع مختلف دارند. به عنوان مثال، یکی از انواع ورق های ضد سایش، ورق ولدوکس است که به دلیل مقاومت و استحکام بالا و جوش‌پذیری خوب در صنعت خودرو بیشترین استفاده را دارد.

کاربردهای ورق ضد سایش

• قابل  استفاده در ماشین سازی و صنعت خودرو
• ادوات کشاورزی
• ماشین سازی
• صنایع معادن
• و…

ورق پانچ

ورق پانچ، نوعی از انواع ورق است که روی سطح خارجی خود، دارای حفره‌هایی است. این ورق ها معمولا یا به صورت دستی و یا با دستگاه‌های CNC پانچ می‌شوند؛ نکته اینجاست که ورق پانچ از ورق‌های فلزی معمولی تولید می‌شود و در مراحل پس از نورد، حفره‌گذاری می‌شود.

منافذ موجود در سطح این ورق، شکل‌های مربع، دایره، ستاره‌ای و لوزی دارند؛ البته مدل دایره‌ای مشبک ورق پانچ، کاربرد بیشتری دارد. این نوع ورق، ویژگی‌های زیادی دارد که از مهمترین آن‌ها می‌توان به استحکام زیاد و کنترل انواع ارتعاش اشاره کرد.

کاربرد انواع ورق پانچ

از مهمترین کاربردهای ورق پانچ می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• ساخت انواع سقف کاذب و پارتیشن
• ساخت  انواع ماشین‌آلات و اتومبیل‌های صنعتی و نیمه صنعتی
• ساخت نیمکت پارک
• تجهیزات مربوط به صنایع غذایی

ورق قلع‌اندود

ورق قلع ‌اندود به عنوان ورق تین پلیت شناخته می‌شود و از انواع ورق های فولادی است.

ورق قلع اندود، از نظر شکل ظاهری شبیه به ورق گالوانیزه است اما ورق گالوانیزه با پوشش روی تولید می‌شود، این در حالی است که ورق قلع‌اندود با پوشش قلع تولید و روانه بازار می‌شود. قابلیت‌های چکش‌خواری، جوش‌پذیری و خم‌کاری از مهمترین ویژگی های ورق قلع اندود است. غیر از این موارد، سطحی صاف و یکنواخت، قابلیت رنگ کاری مطلوب و همچنین پیشگیری از فرسایش زودهنگام از دیگر ویژگی‌های این ورق است.

کاربردهای ورق قلع، در گرو ویژگی‌های فنی، مکانیکی و شیمیایی این ورق قرار دارد. برجسته‌ترین ویژگی ورق قلع، مقاومت در برابر خوردگی و اکسید آهن است. آهن و فولاد، مقاومت بسیار کمی در برابر زنگ‌زدگی دارند و فلز قلع، این ضعف را جبران می‌کند.

کاربردهای ورق قلع اندود

• ساخت قوطی کنسرو
• ساخت انواع قابلمه و ماهیتابه
• بردها و قطعات الکترونیکی
• ساخت قطعات اتومبیل

ورق شادولاین

ورق شادولاین در اصل ورق های رنگی هستند که برای پوشش سقف شیروانی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ورق های شادولاین ویژگی‌های خاصی دارند که از مهمترین آن‌ها می‌توان به رنگی بودن، موج دار بودن و همچنین روی اندود شدن اشاره کرد. این نوع ورق به این دلیل که به صورت موج دار است برای انتقال بهتر آب باران یا برف از روس سقف به زمین، کاربرد دارد.

ورق شادولاین در ضخامت و رنگ های مختلفی به بازار عرضه می‌شود. این نوع ویژگی های مختلفی دارد. ورق شادولاین نسبت به سایر ورق های فولادی وزن کمتری دارد و در برابر خوردگی و اکسید آهن متفاوت است. این نوع ورق به این دلیل که با فرآیند گالوانیزه پوشش داده شده است تقریبا 20 یا 30 سال عمر دارد و در بسیاری از پروژه‌های ساختمانی می‌توان از آن استفاده کرد.

کاربردهای ورق شادولاین

از کاربردهای مهم ورق شادولاین، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• پارتیشن بندی سالن های بزرگ
• اتاقک های فلزی
• پوشش سقف و دیوار سوله

کلام پایانی

برای خرید انواع ورق فولادی مانند ، ورق سیاه ، ورق روغنی ، ورق اسیدشویی و … می‌توانید با شرکت اصفهان آهن در تماس باشید . شرکت بازرگانی اصفهان آهن از سال 1378 با دیدگاهی متفاوت در صنعت آهن و فولاد کشور فعال است و ارائه محصولات و به دلیل ارائه خدمات و محصولات با کیفیت، به‌عنوان یک منبع مطمئن، قابل اتکا و برتر در این عرصه شناخته شده است.

این مجموعه با فراهم نمودن بستری جدید و متفاوت در زمینهٔ خرید و فروش در حوزه آهن آلات به صورت آنلاین و کسب رضایت مشتری به همکاری و تعامل مستمر و بلند مدت با مشتریان می‌اندیشد. در این راستا شرکت بازرگانی اصفهان آهن موفق به دریافت استانداردهای بین‌المللی از جمله گواهینامه‌های، مدیریت کیفیت ISO9001 و رضایت‌مندی و بررسی شکایات مشتریان ISO10002 گردیده است. پس بدانید، اگر در حوزه فعالیت خود نیاز به خرید یا فروش انواع ورق و یا دیگر محصولات فولادی وجود دارد ، ما همراهی مطمئن برای شما هستیم.

امیدواریم درباره انواع ورق فولادی  اطلاعات کافی را در اختیار شما قرار داده باشیم و شما بهره کافی از این مطلب برده باشید . باعث افتخار است که دیدگاهتان درباره این مطلب را از بخش دیدگاه ها با ما در میان بگذارید.

سوالات متداول