ورق گرم چیست؛ انواع ورق های گرم

زمان مطالعه: 4 دقیقه

ورق گرم، یکی از پُراستفاده‌ترین محصولات فولادی است که توسط طیف گسترده‌ای از تولیدکنندگان فولاد کشور، ساخته می‌شود. این ورق، بر اساس ویژگی‌های ساخت، مشخصات ظاهری و آلیاژ به‌کاررفته در آن، به انواع گوناگونی تقسیم می‌شود. هر کدام از این مدل‌ها، کارایی و کاربرد نسبتاً متفاوتی دارند و در ابعاد و سایزهای گوناگونی تولید و عرضه می‌شوند. در این مقاله به معرفی ورق گرم و انواع آن خواهیم پرداخت.

نگاهی به تعریف ورق سیاه داشته باشیم

ورق گرم، یکی از معروف‌ترین ورق‌های فولادی است که به روش نورد گرم و با عبور از کوره‌هایی با حرارت بالا ساخته می‌شود؛ فرآیند تولید این ورق در مقابل فرآیند تولید ورق سرد (روغنی) قرار می‌گیرد. روش کلی تولید ورق گرم به شکل زیر است:

شمش‌های فولادی به شکل اسلب یا تختال وارد خط تولید نورد گرم می‌شوند و با افزایش دما تا 1100 درجه‌ی سانتی‌گراد، بسیار منعطف و شکل‌پذیر می‌شوند؛ سپس از غلطک‌های گوناگونی عبور می‌کنند تا به ضخامت مورد نظر برسند. گفتنی است که ورق‌های گرم در فرآیند تولید و به سبب گرمادهی و خنک‌سازی ناگهانی، ظاهری مات و جنسی خشن پیدا می‌کنند؛ به همین خاطر از ورق‌های نورد گرم، با عنوان «ورق سیاه» نیز یاد می‌کنند.

ورق گرم چه ویژگی‌هایی دارد؟

ورق گرم به دو نوع کلی معمولی و صنعتی تقسیم می‌شود. هر کدام از این دو ورق از آلیاژهای گوناگونی ساخته شده و در نتیجه، ویژگی‌های شیمیایی و مکانیکی متفاوتی دارند.

جدول‌های استاندارد گوناگونی وجود دارد که درباره‌ی آلیاژها و فولادهای به‌کاررفته در ساخت این ورق به ما اطلاعات دقیقی می‌دهند:

• جدول استاندارد شیمیایی ورق گرم:

گرید محصول	درصد وزنی عناصر شیمیایی
ضخامت ورق	C	P	S
ST37	≤ 16mm	0.17	0.05	0.05
16＜T ≤ 100	0.20	0.05	0.05

• جدول مشخصات مکانیکی ورق گرم گرید ST37:

گرید محصول	ضخامت	استحکام تسلیم	استحکام کششی	افزایش طول
ST37	MM	Min MPa	MPa	Min %
16	235	360 تا 510	17 درصد
16＜T ≤ 30	225	340 تا 470
30＜T ≤ 40	215
40＜T ≤ 63	205
63＜t ≤ 100	195
≥ 100	195

ابعاد ورق گرم چقدر است؟

به سبب هزینه‌ی بسیار زیاد دستگاه‌های نورد گرم، معمولاً تولیدکنندگان ورق‌های گرم، محصولات خود را در برخی از سایزها و ابعاد استاندارد و پُرتقاضا تولید می‌کنند؛ البته برخی از تولیدکنندگان نیز بر اساس سفارش مشتری، سایز ورق‌های خود را تغییر می‌دهند؛ ولی نکته اینجاست که بهای ورق‌ سیاه سفارشی، بالاتر است.

ورق گرم با توجه به ضخامت بالا، مقاومت بیشتری در برابر سایر ورق‌های فولادی دارد و این مسئله، یکی از ویژگی‌های بارز آن محسوب می‌شود؛ این ورق، دو کاربرد معمولی و صنعتی دارد و در صنایع مختلفی قابل استفاده است.

ورق گرم چه کاربردهایی دارد؟

ورق سیاه با توجه به ابعاد و سایزهای گوناگون در قسمت‌های متفاوتی از صنعت اما به دو شکل اساسی مورد استفاده قرار می‌گیرند:

• روش مستقیم: برای ساخت مخازن یا ساخت بدنه‌ی ماشین‌آلات، اتومبیل‌ها و کشتی‌ها
• روش غیرمستقیم:  برای ساخت سایر مقاطع فولادی، مانند انواع پروفیل ساختمانی و صنعتی

سایر کاربردهای این نوع ورق، شامل موارد زیر می‌شوند:

• صنعت ساختمان‌سازی و برج‌سازی، به صورت مستقیم و غیر مستقیم
• ساخت انواع تانکر متحرک یا تانکر انواع کشتی
• به منظور استحکام قسمت‌های خاصی از خودرو، مانند محافظ شاسی
• صنایع کشتی‌سازی و ساخت انواع زیردریایی
• سایر مصارف صنعتی و سنگین

انواع ورق گرم شامل چه مواردی می‌شود؟

در ادامه، به معرفی انواع ورق سیاه یا گرم می‌پردازیم:

ST37

ورق ST37 از یک آلیاژ کم‌کربن ساخته شده است. ممکن است برای شما سؤال شود که یک مقطع فولادی ساخته‌شده از آلیاژ کم‌کربن، چه تفاوتی با دیگر مقاطع فولادی دارد؟ نکته اینجاست که درصد وزنی کربن در مقاطع فولادی، ارتباط مستقیمی با قابلیت جوش‌پذیری و برخی دیگر از خواص مکانیکی این مقاطع دارد؛ به بیان دیگر، هر چقدر که درصد کربن در آلیاژ یک مقطع فولادی کمتر باشد، جوش‌پذیری آن نیز بیشتر است.

در نتیجه، این نوع ورق، جوش‌پذیری مطلوب‌تری در مقایسه با سایر ورق‌های گرم دارد؛ همچنین با وزن بیشتری تولید می‌شود و این مسئله تا حدودی جزء معایب ورق ST37 محسوب می‌شود.

ST52

ورق آلیاژی ST52، وزن کمتری نسبت به ورق قبلی دارد؛ همچنین مقاومت و استحکام این ورق در برابر فشارهای کششی و برشی بیشتر است. گفتنی است که ورق ST52 درصد کربن بیشتری در مقایسه با ورق ST37 دارد؛ در نتیجه، قابلیت جوش‌پذیری آن نسبت به ورق قبلی کمتر است.

در ساخت آلیاژ ST52 از 0.2 درصد کربن، 55 درصد سیلیسیم و 6 درصد منگنز استفاده می‌شود. منگنز موجود در این ورق، قابلیت ارتجاع، ضد خمش و تحمل بار بیشتری را به این محصول ارزانی می‌دارد.

سایر انواع ورق‌های گرم

دو نوع مذکور، جزء پُرکاربردترین انواع ورق‌های فولادی سیاه یا گرم هستند؛ اما به این معنا نیست که ورق فولادی، فقط در دو شکل ST52 و ST32 تولید می‌شود؛ بلکه در انواع دیگری هم تولید می‌شوند که عبارتند از:

ورق گرم HB:

این ورق دارای یک سطح فلس‌دار است. در برخی موارد، سردکردن این ورق، موجب تغییر شکل مستطیلی آن خواهد شد. عرض این ورق در دو سایز 1200 و 1250 میلی‌متر و ضخامت آن، حدود 4 میلی‌متر است.

ورق گرم HC:

این ورق نیز در ضخامت‌های 5 و 6 میلی‌متری عرضه می‌شود. عرض این ورق نیز در چهار گرید 1300، 1350، 1400 و 1450 وجود دارد.

سخن پایانی

ورق سیاه یا گرم، محصولی تولیدشده در نورد گرم است که از جهت ابعاد و ضخامت، بازه‌ی گسترده‌تری در مقایسه با سایر ورق‌های فولادی، مخصوصاً ورق سرد، دارد. این ورق، در انواع متفاوتی مانند ST33، ST37، ST52، HB و HC تولید و عرضه می‌شود. هر کدام از این ورق‌ها، با یک آلیاژ متفاوت ساخته شده‌ و ویژگی‌های شیمیایی و مکانیکی متفاوتی دارند. اگر سوال یا نظری در این زمینه دارید، می‌توانید در بخش نظرات، با ما و همراهان اصفهان آهن در میان بگذارید.