پوشش گالوانیزه چیست؟ کاربرد و روش اجرای آن
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
پوشش گالوانیزه یا Galvanized Coating، نوعی روکش مستحکم است که از فلزات در برابر زنگ زدگی و فرسایش محافظت می کند. یکی از مهم ترین مشکلاتی که در سازه های ساختمانی و تولید قطعات فلزی با آن روبرو هستیم، زنگ زدگی آهن است؛ بنابراین پوشش گالوانیزه اختراع مهمی در راستای محافظت از آهن، فولاد و سایر فلزات به شمار می رود.
این فرآورده معمولا از جنس آلیاژ روی (ZN) ساخته می شود و در برابر مواد خورنده و اسیدی بسیار مقاوم است. فرایند گالوانیزاسیون موجب افزایش ماندگاری فلز و کاهش هزینه های تعمیر و نگهداری آن می شود. این فرایند دارای دو روش سرد و گرم است و شامل 4 گام یا مرحله اصلی می شود. با ادامه این مطلب از اصفهان آهن همراه باشید تا به تعریف، کاربرد، مراحل و انواع پوشش گالوانیزه بپردازیم.
فایل صوتی
فایل ویدئویی
مشخصات پوشش گالوانیزه
یکی از پرکاربردترین و مهم ترین روش های محافظت از مقاطع فلزی، استفاده از پوشش مناسب بر روی آن هاست. این پوشش بر روی فلز اصلی قرار گرفته و مانع از نفوذ مواد اسیدی یا اکسیژن به محصول زیرین (آهن، فولاد یا…) می شود.
فرایند گالوانیزاسیون یا گالوانیزه کردن، مجموعه تکنیک هایی است که پوششی از جنس فلز روی، برای محافظت از فلزات تولید می کند. این فرایند دارای دو روش اصلی است که بسته به نوع فلز و کاربرد آن، در پروژه مورد استفاده قرار می گیرند.
این پوشش ها بر اساس مکانیسم، دارای چهار وظیفه اصلی هستند. در واقع جلوگیری و محدود کردن تماس بین محیط با فلز که در نهایت موجب پیشگیری از واکنش اکسایش می شود، دو وظیفه پایه در این نوع پوشش به شمار می روند.
حفاظت گالوانیکی و ایجاد شرایط محافظ برای جلوگیری از نفوذ مواد شیمیایی و اسیدی وظایف دیگر این پوشش ها هستند که از اهمیت بسیار بالایی برخوردارند. اهمیت گالوانیزه کردن فلزات، آنجایی معنا پیدا می کند که با خوردگی و پوسیدگی فلزات بدون عایق مواجه می شویم.
انواع گالوانیزاسیون
گالوانیزه کردن فلزات به سه روش سرد، گرم و الکترولیتی انجام می شود. در این روش ها باید از وسایلی مانند مفتول گالوانیزه، واشر، پیچ و مهره ساده یا رزوه ای استفاده کرد.
گالوانیزاسیون سرد یا گالوانیزه کردن به روش سرد
پیل گالوانیک یا الکترولیز نام های دیگر گالوانیزاسیون سرد هستند که به صورت اسپری کردن محلول روی – نمک و آب انجام می شود. به زبان ساده تر، پیل گالوانیک پوششی از یک لایه رنگ حاوی Zn است که بر روی فلزات قرار می گیرد.
در این روش ابتدا هرگونه آلودگی، چربی و گرد و غبار از سطح فلز پاکسازی می شود. پس از پاکسازی، رنگ غنی شده با فلز زینک (روی)، توسط غلطک، برس یا اسپری بر سطح فلز مورد نظر اضافه می شود. روش دیگری برای این کار وجود دارد که به آن وسایل الکتروگالوانیزه می گویند.
یکی از مزایای استفاده از پوشش گالوانیزه سرد، نمای بیرونی زیباتر و براق است که برای تعمیر بریدگی یا سوختگی فلز گزینه بسیار مناسب تری محسوب می شود. البته فراموش نکنید که نسبت به گالوانیزاسیون گرم مقاومت کمتری دارد.
سهولت در امر اجرا، سازگار با شرایط دشوار دریایی و صنعتی، قابل استفاده بر روی فلزات نازک و پوششی به نازکی 5 تا 30 میکرومتر از مهم ترین قابلیت های این فرایند است.
گالوانیزاسیون گرم یا گالوانیزه کردن به روش گرم
گالوانیزاسیون گرم، قدیمی ترین روش برای گالوانیزه کردن فولاد است. این روش از طریق غوطه ور شدن فلز درون مخزن حاوی روی مذاب، با دمای بالای 450 تا 460 درجه سانتی گراد انجام می شود.
پس از غوطه ور شدن درون محلول روی مذاب، پوشش تشکیل شده بر روی آن، با اکسیژن هوا واکنش داده و اکسید روی تشکیل می شود. این پوشش حکم لایه عایق را برای فولاد دارد و موجب محافظ از آن در مقابل سایش، زنگ زدگی و… می شود.
گالوانیزاسیون گرم برخلاف روش سرد، دارای سطح غیر یکنواخت و کدر است و به دلیل چند لایه بودن، ضخیم تر دیده می شود. البته ضخیم بودن لایه های محافظ، فواید زیادی دارد؛ مثلا مقاومت بیشتر در برابر واکنش های محیطی یکی از موارد آن است.
همچنین این روش ساده ترین راه برای گالوانیزه کردن فولاد است و در ساخت توری حصاری، مرغی، پایه فنس و… استفاده می شود.
گالوانیزاسیون الکترولیتی یا الکتروگالوانیزاسیون
پوشش گالوانیزه الکترولیتی، یکی دیگر از شیوه هایی است که با قرارگیری یک لایه فلز روی به سطح فولاد پایه، موجب محافظت از آن می شود. این پوشش مانند گالوانیزاسیون سرد، دارای سطحی براق، یکنواخت و نازک است که موجب زیباتر شدن ظاهر فولاد برای کاربردهای مختلف خواهد شد.
شکل پذیری، جوش پذیری و مقاومت در برابر خوردگی از مهم ترین مزیت های این محصول است. همچنین این روش به دلیل ضخامت کمتر و سطح یکدست تر نسبت به دو روش قبلی، رنگ پذیری بهتری دارد.
از الکتروگالوانیزاسیون بیشتر در تولید بدنه خودرو، ابزارآلات کشاورزی، لوازم خانگی، میلگرد گالوانیزه و به طور کلی، قطعاتی که به ظرافت و زیبایی بیشتری نیاز دارند استفاده می شود.
مزایای پوشش گالوانیزه
پوشش گالوانیزه به هر روشی که بر روی فولاد اجرا شود، دارای مزیت ها و فواید مشترکی است و در نهایت، افزایش مقاومت فلز پایه را به ارمغان می آورد.
مزایا و فواید استفاده از پوشش گالوانیزه عبارتند از:
· افزایش مقاومت در برابر خوردگی و رطوبت
· پیشگیری از هزینه های گزاف تعمیر و نگهداری
· افزایش طول عمر فلزات
· ایجاد اطمینان برای مصرف کننده، به دلیل تولید در شرایط استاندارد
· محافظت در برابر تغییر شرایط آب و هوایی و پوسیدگی فلز
معایب پوشش گالوانیزه
در کنار تمام مزیت های گفته شده، مانند هر محصول و فرایند دیگری، برای این پوشش نیز معایبی وجود دارد که موجب محدودیت در کاربرد آن می شود.
یکی از مهم ترین معایب پوشش گالوانیزه، محدودیت در عملیات جوشکاری است. محصولات گالوانیزه قابل جوشکاری نیستند؛ زیرا گازهای تولید شده بر اثر جوش دادن موجب واکنش با فلز روی شده که از نظر سلامتی، خطراتی را برای فرد به همراه دارد. اگر به هر دلیلی، مجبور هستید عملیات جوشکاری را بر روی این محصول انجام دهید، حتما از وسایل ایمنی مانند ماسک و دستکش استفاده کنید. برای جوشکاری ورق گالوانیزه باید به موارد ایمنی توجه داشته باشید.
پوشش گالوانیزه یا Galvanized Coating، روکش محافظی است که به منظور محافظت از فلزات پایه مخصوصا فولاد در برابر حرارت، خوردگی، فرسایش و اکسید شدن به سه روش اجرا می شود. گالوانیزاسیون گرم، سرد و الکترولیتی سه روش رایج این فرایند هستند که بر اساس ضخامت، روش تولید و کاربرد دسته بندی می شوند.
الکتروگالوانیزه نسبت به دو روش دیگر ظاهر زیباتری دارد؛ زیرا پوشش آن نازک تر، صاف و براق است. از سایر روش های گالوانیزه کردن نیز متناسب با نوع محصول نهایی و کاربرد آن استفاده می شود.
پوشش گالوانیزه چیست و به چه نام هایی شناخته می شود؟
پوشش گالوانیزه، گالوانیزاسیون و Galvanized Coating، روکش محافظ فلزات و فولاد است.
موارد مصرف پوشش گالوانیزه چیست؟
از این پوشش در ساخت قطعات خودرو، پیچ و مهره، قطعات صنعتی، ناودانی، نبشی، پروفیل زد و… استفاده می شود.
پوشش گالوانیزه در چه صنایعی مورد استفاده قرار می گیرد؟
صنایع مخابرات، خودروسازی، کشاورزی، خورشیدی و بادی از این فرایند بهره می برند.