ورق های فلزی مستحکم؛ چه مدل ورق هایی استحکام بالا دارند؟

زمان مطالعه: 6 دقیقه

ورق‌های فلزی در آلیاژهای متفاوتی ساخته می‌شوند و هر آلیاژ، ویژگی‌های منحصر به فردی به آن‌ها می‌دهد. جالب است بدانید که تولیدکنندگان، بر اساس کاربرد و کارآیی ورق‌ها تعیین می‌کنند که یک ورق با چه آلیاژی باید ساخته شود که جوابگوی نیاز مورد انتظار باشد. با توجه به این مقدمات، نتیجه می‌گیریم که برخی ورق‌های فلزی، با توجه به آلیاژ و ویژگی‌های ساختی که دارند، سختی و مقاومت بیشتری خواهند داشت؛ در این مقاله، قصد داریم به معرفی ورق های فلزی مستحکم بپردازیم. با ما همراه باشید.

ورق چیست و چگونه ساخته می‌شود؟

ورق، یکی از محصولات فلزی پایه است که در ساخت مقاطع فلزی گوناگون، مانند انواع پروفیل، مورد استفاده قرار می‌گیرد. ورق‌های فلزی، معمولاً با عنصر فلزی غالب «فولاد» ساخته می‌شوند؛ یعنی فولاد در ساخت آن‌ها بیشترین کاربرد را دارد. البته علاوه بر فولاد، عناصر فلزی دیگری مانند کربن، منگنز، روی، آلومینیوم و مس نیز در ساخت ورق‌های فولادی به کار می‌روند.

ورق فلزی با دو روش کلی نورد گرم و سرد تولید می‌شود. از تختال‌های فلزی که نوعی شمش هستند، در ساخت ورق فلزی استفاده می‌شود. روش ساخت هم به این شکل است که تختال‌های فلزی وارد خط تولید می‌شوند و با گذراندن مراحل گوناگون نورد گرم یا سرد، انواع ورق تولید می‌شوند.

استحکام کششی در ورق یا مقاطع فولادی یعنی چه؟

استحکام کششی، یک اصطلاح تخصصی است که تعریف‌های مخصوص به خود را دارد. به بیان علمی، استحکام کششی یعنی بیشینه‌ی تنشی یک مقطع فولادی، زمانی ‌که تحت فشار قرار گرفته و به دو طرف، کشیده شود.

به عبارت دیگر، استحکام کششی یا استحکام در معنای عمومی، یعنی مقاومت ورق در برابر انواع آسیب‌ها، ضربات و فشارهای احتمالی که معمولاً در مواجهه با آسیب‌های حمل‌و‌نقل، بارگذاری و نصب یا هنگام برخورد مقطع فولادی با یک جسم خارجی، از خود نشان می‌دهد.

استحکام از جهات متعددی اهمیت دارد؛ چرا که سازه‌ها، ماشین‌آلات، اتومبیل‌ها و یا هر چیز دیگری که از مقاطع فلزی تولید می‌شوند، باید در برابر انواع فشارها مقاوم باشند.

ورق های فلزی مستحکم

هر ورق فولادی تا حدودی از مقاومت و استحکام خاصی برخوردار است، اما برخی از ورق‌های معین، با توجه به ویژگی‌های شیمیایی یا مکانیکی‌شان، مقاومت بیشتری در برابر فشارها خواهند داشت؛ به عنوان نمونه، ورق‌های تولیدشده با سوپرآلیاژها، بسیار محکم‌تر از سایر ورق‌های فلزی بر پایه‌ی فولاد هستند.

در ادامه‌ی این بخش، ابتدا برخی ورق‌های معروف فولادی را از نظر مقاومت بررسی می‌کنیم، سپس به سراغ سایر ورق‌های مستحکم خواهیم رفت.

ورق فولاد ضد زنگ

این نوع ورق‌ها که با عنوان استیل ضد زنگ نیز شناخته می‌شوند، مقاومت مطلوبی در برابر ضربات احتمالی یا خوردگی‌های موجود در هوا دارند. ورق استیل ضد زنگ با ترکیب عنصر کروم تولید می‌شود و بسیاری از مقاومت خود را نیز مدیون این عنصر فلزی است. علاوه بر کروم، از عناصر نیکل و مولیبدنوم نیز در ساخت ورق استیل ضد زنگ، استفاده می‌شود.

گفتنی است که استیل ضد زنگ، مقاومتی مثال‌زدنی در برابر اسید، باران و مواد قلیایی دارد. این ورق‌ها براساس آلیاژ به کار رفته در ساخت، به سه نوع فرعی تقسیم می‌شوند:

• فولاد ضدزنگ فریتیک
• فولاد ضدزنگ مارتنزیتی
• فولاد ضدزنگ آستنیتی

ورق مسی

فلز مس با ترکیب برخی دیگر از عناصر فلزی، موجب ساخت یک آلیاژ متفاوت می‌شود. ورق‌های تولیدشده با این آلیاژ، مقاومت مطلوبی در برابر انواع خوردگی‌ها و زنگ‌زدگی‌ها دارند. گفتنی است که مس، یک رسانای الکتریکی نیز محسوب می‌شود؛ زمانی ‌که نیاز باشد از فلزهای رسانا در ساخت یک قطعه استفاده شود، ورق مسی در اولویت قرار دارد.

ورق مسی، استحکام مطلوبی در برابر فرسودگی دارد؛ به همین خاطر، سازه‌ها یا وسایل ساخته‌شده با ورق مسی، عمر نسبتاً بیشتری در مقایسه با سایر وسایل فلزی خواهند داشت.

ورق برنجی

ورق برنجی به صورت همزمان از دو مزیت برجسته برخوردار است؛ این آلیاژ فلزی، علاوه بر داشتن مقاومت بسیار مطلوب در برابر انواع فرسودگی، وزن بسیار مناسبی هم دارد. به همین خاطر، در موقعیت‌هایی که به یک ورق مستحکم و سبک نیاز باشد، برنج، در اولویت استفاده است.

برنج، آلیاژی ترکیب‌شده از دو عنصر روی و مس است؛ هر چقدر که درصد روی و مس در این آلیاژ کم یا زیاد شود، قابلیت‌های آن نیز تغییر خواهد کرد. گفتنی است که برنج، مقاومت بیشتری نسبت به مس در برابر خوردگی و فرسودگی دارد.

ورق فولادی گالوانیزه

ورق گالوانیزه بر پایه‌ی ورق‌های فولادی تولید می‌شود، اما یک ویژگی، آن را از سایر ورق‌های فولادی مجزا می‌کند. ورق‌های گالوانیزه با «روی‌اندودشدن» یا «گالوانیزاسیون» در برابر انواع خوردگی‌ها و اُکسید آهن، مقاوم می‌شوند. نکته اینجاست که فولاد و آهن در برابر زنگ‌زدگی مقاومت بسیار کمی دارند، در نتیجه از این روش برای مقاوم‌کردن فولاد و آهن استفاده می‌شود. ورق گالوانیزه به دو شکل کلی عرضه می‌شود:

• ورق الکتروگالوانیزه
• ورق روکش‌دار فلزی با حرارت زیاد

تا چند سال پیش، ورق‌های گالوانیزه با شیوه‌ی غوطه‌وری در استخر روی، گالوانیزه می‌شدند، اما هرچه زمان پیش‌تر رفت و تکنولوژی‌های این عرصه گسترش پیدا کرد، روش‌های دیگری هم برای گالوانیزاسیون، مورد استفاده قرار گرفت. این روزها از روش الکتروگالوانیزاسیون در این زمینه، استفاده‌ی بسیار زیادی می‌شود.

ورق فولادی سیاه

ورق سیاه، جزء ورق‌های فلزی مستحکم است. بر اساس روش نورد گرم تولید می‌شود و به سبب این که ظاهر مات و جنس زبر و خشنی دارد، با عنوان ورق سیاه مشهور است. ورق سیاه در مقایسه با سایر ورق‌های فولادی، مانند ورق سرد، از مقاومت بیشتری برخوردار است؛ به همین دلیل، از آن در ساخت پروفیل‌های صنعتی یا سایر مصالح صنعتی استفاده‌ی بهینه‌ای می‌شود.

ورق نورد سرد

بدیهی است که این ورق به وسیله‌ی نورد سرد تولید می‌شود؛ به این صورت که ورق‌ها میان غلطک‌های نورد سرد قرار می‌گیرند و با اعمال تکنیک‌ها و روش‌های خاص، به محصول نهایی تبدیل می‌شوند. ورق نورد سرد، پس از خروج از خط تولید با محلول‌های اسیدی شسته می‌شود و به صورت شیت یا رول، به بازار مصرف ارسال می‌شود.

این ورق‌ها از جهت ظاهری، صیقلی و براق هستند و مقاومت کمتری نسبت به سایر ورق‌های معرفی شده در این مقاله دارند.

ورق آلیاژی ولداکس

این ورق با یک آلیاژ بسیار دقیق و قدرتمند تولید می‌شود؛ از آنجایی که از عناصر فلزی و شیمیایی کمتری در ساخت آلیاژ این ورق استفاده شده، وزن آن نیز نسبت به سایر ورق‌های آلیاژی کمتر است. ورق ولداکس از عناصری فلزی، مانند کربن، منگنز و سیلیسیم ساخته می‌شود.

گفتنی است که استحکام کششی بسیار زیاد، مقاومت بی‌نظیر در برابر انواع ضربه و تاب مطلوب در مقابل خوردگی، این ورق را به یکی از محکم‌ترین ورق‌های فلزی تبدیل کرده است.

ورق آلیاژی دومکس

این نوع از ورق نیز با آلیاژهای فلزی خاص تولید می‌شود؛ ورق دومکس در برابر خوردگی، مقاومت زیادی دارد و استحکام آن نیز مثال‌زدنی است. منگنز و کربن، حضور کمتری در آلیاژ این ورق دارند؛ از طرف دیگر، عناصری مانند تیتانیوم، وانادیم و نایوبیوم در ترکیب این آلیاژ به کار رفته‌اند که موجب افزایش مقاومت آن می‌شوند.

ورق آلیاژی آلفورم

این ورق فلزی، جزء ورق‌های فلزی مستحکم است و مانند دو نمونه‌ی قبلی، مقاومت بسیار مطلوبی در برابر ضربات دارد. گفتنی است که ورق آلفورم، جوش‌پذیری مطلوب‌تر، چقرمگی بیشتر و شکل‌پذیری مناسب‌تری در مقایسه با سایر ورق‌های فولادی دارد. این ورق در گریدهای گوناگونی تولید شده و هر گرید، مقاومت متفاوتی در برابر انواع عوامل مخرب دارد.

در این مطلب، راجع به ورق‌ های فلزی مستحکم صحبت کردیم. همان طور که گفته شد، ورق‌های فلزی بر اساس ویژگی‌های مکانیکی و شیمیایی، مقاومت و استحکام متفاوتی در برابر ضربات، فشارها و خوردگی‌های بیرونی خواهند داشت. آلیاژ و ترکیب‌های فلزی، در تعیین مقاومت ورق‌ها بسیار مهم هستند. در مجموع، می‌توان گفت که ورق‌های مسی، برنجی و گالوانیزه، مقاومت بهتری در برابر خوردگی دارند و ورق‌های آلفورم، دومکس و ولداکس در برابر ضربات و آسیب‌های فیزیکی، بهتر عمل می‌کنند.