مقایسه انواع ورق های فولادی؛ اصلی ترین تفاوت و ویژگی هر کدام

زمان مطالعه: 8 دقیقه

ورق‌های فلزی در سایزها و ابعاد متعددی وارد بازار می‌شوند و هر کدام کاربرد و ویژگی خاصی دارند. به عنوان نمونه، ورق گالوانیزه، ورق روغنی، ورق آجدار و ورق رنگی، تفاوت‌های بسیاری با هم دارند. در این مقاله به مقایسه‌ انواع ورق‌ های فولادی می‌پردازیم. در ادامه با ما همراه باشید.

فایل صوتی مطلب

ورق فولادی چیست و چه انواعی دارد؟

ورق فولادی یکی از پُرکاربردترین محصولات فلزی است که با شکل‌های گوناگونی تولید و عرضه می‌شود. ورق‌های فولادی به دو شکل کلی رول یا شیت در بازار موجود هستند. این ورق‌ها پایه‌ی تولید انواع محصولات فولادی و پایه‌ی ساخت انواع ورق‌های فولادی هستند.

جالب است بدانید که همه‌ی ورق‌های فولادی، آلیاژی هستند که دو عنصر اساسی آن‌ها، کربن و چُدن است.

شناسایی ورق‌ فولادی، بر اساس نحوه‌ی ساخت به دو روش نورد سرد و گرم تولید و عرضه می‌شوند؛ محصولات نورد گرم و محصولات نورد سرد از جهت ضخامت، ابعاد و کارکرد نهایی با یکدیگر متفاوت هستند. در ادامه‌ی این مقاله، این تفاوت‌ها را بررسی خواهیم کرد.

مقایسه انواع ورق‌های مختلف فولادی

ورق‌های گوناگونی با جنس پایه‌ی فولاد تولید می‌شوند و به دست مشتریان می‌رسند. اگر بخواهیم همه‌ی ورق‌های فولادی موجود در بازار را بررسی و مقایسه کنیم، مقالات زیادی را باید به این موضوع اختصاص دهیم. قصد ما این است که ابتدا دو ورق پایه، یعنی ورق‌های گرم و روغنی را معرفی کنیم، سپس به سراغ بررسی تفاوت سایر ورق‌ها با یکدیگر برویم.

ورق سیاه

ورق سیاه به روش نورد گرم و توسط حرارت‌دهیِ بسیار زیاد تولید می‌شود. این ورق در صنعت‌های متفاوتی کاربرد دارد و بر اساس ویژگی‌های منحصر به فردش، بسیار هم پُرطرفدار است. به سبب این که در فرآیند تولید ورق سیاه، حرارت و دوده‌های زیادی به ورق داده می‌شود، رنگی مات روی ورق به جا می‌ماند؛ به همین دلیل، این ورق با نام «ورق سیاه» معروف شده است.

ویژگی‌های فنی ورق سیاه:

ورق سیاه با یک بازه‌ی ضخامت بسیار گسترده به بازار عرضه می‌شود. طول این ورق هم به سبب عرضه به صورت رولی، بسیار متفاوت و گوناگون است.

کاربرد ورق سیاه:

ورق سیاه در استانداردها و ابعاد گوناگونی تولید و عرضه می‌شود؛ هر مدل از این ورق، در قسمت‌های خاصی از صنعت کاربرد دارد. مثلاً، در ساخت انواع تانکر یا ساخت سیلندرهای ماشین‌ها از این ورق استفاده می‌شود. همچنین از ورق سیاه، در صنایع پتروشیمی هم بهره می‌برند.

مقایسه ورق سیاه با ورق‌های دیگر:

حالا که مشخصات کلی این ورق را بررسی کردیم، امکان مقایسه‌ی آن با ورق‌های دیگر، ساده‌تر است.

ورق سیاه از نظر ظاهری کاملاً با ورق‌های روغنی یا ورق‌های فلزی دیگر، مانند گالوانیزه، آجدار و رنگی متفاوت است. در مورد تفاوت ورق سیاه با ورق گالوانیزه باید بگوییم که بیشترین کاربرد ورق‌های گالوانیزه در تولید محصولاتی مانند لوله، پروفیل و قوطی گالوانیزه است. در حالی که ورق سیاه معمولا در ساخت انواع ابزار آلات، ساخت قطعات کلیدی خودرو و تولید انواع مخازن سوخت، کاربرد دارد.

اگر بخواهیم از دید دیگری به تفاوت این ورق با سایر ورق ها بپردازیم، باید بگوییم که تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی را می‌توان از نظر کاربرد برشمرد.

به عنوان مثال، ورق سیاه، به سبب ویژگی‌های منحصر به فرد، مانند استحکام و مقاومت، در صنایع سنگین به کار می‌رود. درحالی ‌که ورق روغنی یا ورق‌های رنگی در ساخت لوازم خانگی فلزی یا تزئینات فلزی به کار می‌روند.

ورق گالوانیزه

ورق گالوانیزه از ورق سیاه یا ورق سرد ساخته می‌شود و ویژگی آن، مقاومت بسیار زیاد در برابر انواع خوردگی و زنگ‌زدگی است. این ورق در یک فرآیند مخصوص، «روی‌اندود» یا «گالوانیزه» می‌شود. روی، از فولاد و آهن در برابر اُکسید آهن حفاظت می‌کند.

مقایسه ورق گالوانیزه با ورق‌های دیگر:

مهم‌ترین تفاوت ورق گالوانیزه با ورق‌های نورد سرد و گرم، در این است که ورق‌های گالوانیزه یک محصول ثانوی هستند، درحالی ‌که ورق‌های سرد و گرم، محصولاتی پایه هستند؛ به عبارت دیگر، بسیاری از ورق‌های فولادی موجود در بازار، مانند ورق رنگی، ورق آجدار و ورق گالوانیزه از ورق‌های سرد یا گرم ساخته می‌شوند.

ورق گالوانیزه بر اساس ویژگی اصلی خود، یعنی مقاومت در برابر اُکسید آهن، با سایر ورق‌های فولادی فرق دارد. همان طور که در مقدمه گفتیم، هر ورق فولادی برای یک کاربرد خاص تولید می‌شود و ورق گالوانیزه هم برای مناطقی با رطوبت بالا، ساخته شده است.

ورق گالوانیزه از جهت ویژگی‌های فنی هم با سایر ورق‌های فولادی، تفاوت‌هایی دارد. ضخامت این ورق از 6 تا 18 میلی‌متر متغیّر است؛ این مورد را با ورق روغنی که ضخامتی از 0.5 تا 3 میلی‌متر دارد، مقایسه کنید.

همچنین طول ورق گالوانیزه از 2 تا 6 متر است. ورق‌های گالوانیزه، نسبتاً سنگین‌تر از برخی ورق‌های فلزی هستند؛ وزن تقریبی این ورق‌ها بین 8 تا 30 کیلوگرم، متغیّر است.

هر کدام از این ورق‌های فولادی، در موقعیت‌های گوناگونی استفاده می‌شوند؛ بنا بر این خریداران ورق‌های فولادی به یک راهنمای جامع و دقیق نیاز دارند تا انواع ورق‌های فولادی را به دقت بشناسند و تفاوت هر کدام را درک کنند.

شناخت انواع روق‌های فولادی به آنان کمک خواهد کرد که بتوانند خرید بهتری داشته باشند و به نوعی از هزینه‌های اضافی، جلوگیری کنند.

ورق روغنی

ورق روغنی، محصول نورد گرم است و فرآیند ساخت متفاوتی دارد. این ورق، پس از تولید، روغن‌کاری می‌شود که به همین دلیل با نام «ورق روغنی» شناخته می‌شود.

جالب است بدانید که ورق‌های روغنی، ظاهر بسیار برّاق و زیبایی دارند؛ به همین خاطر، در ساخت وسایل خانگی یا مبلمان و میزهای اداری کاربرد بسیار زیادی دارد.

ویژگی‌های فنی ورق روغنی:

ورق روغنی در شکل‌ها، ابعاد و سایزهای متفاوتی تولید و عرضه می‌شود؛ نکته‌ی اساسی این است که نسبت به ورق نورد گرم، ضخامت کمتری دارد و امکان شکل‌دهی و خم‌کردن آن بسیار زیاد است.

این نکته هم بسیار مهم است که این ورق، بر اساس روش روغن‌کاری (پاشش مستقیم و پاشش مداربسته) قابلیت‌ها و ویژگی‌های متفاوتی خواهد داشت.

کاربرد ورق روغنی:

ورق روغنی به سبب ظاهر شفاف و زیبا، کاربردهای غیر صنعتی زیادی دارد. مثلاً، از این ورق در ساخت وسایل فلزی اداری یا خانگی استفاده می‌شود.

همچنین از ورق روغنی در ساخت انواع قفسه‌ی فلزی، ماشین لباس‌شویی و یخچال استفاده می‌شود.

مقایسه ورق روغنی با ورق‌های دیگر:

ورق روغنی بر اساس مشخصات ظاهری و فنی خود، با هیچ ورق دیگری جایگزین نمی‌شود. مهم‌ترین رقیبش، ورق سیاه است که به هیچ عنوان جایگزین ورق روغنی نخواهد شد.

چرا که ورق سیاه، ظاهری بسیار زبر دارد و امکان استفاده از آن در ساخت وسایل اداری و خانگی فلزی وجود ندارد.

همچنین، این نکته هم حائز اهمیت است که ورق روغنی، تنها ورق فلزی است که پس از تولید با روش روغن‌کاری، به روغن آغشته می‌شود؛ یعنی این ورق از جهت ساخت نیز با همه‌ی ورق‌های فولادی متفاوت است.

ورق استیل

استیل، یک آلیاژ فولادی است که بر اساس عناصر تشکیل‌دهنده‌‌اش، تفاوت‌هایی با سایر ورق‌های فولادی دارد. عنصر تعیین‌کننده در آلیاژ ورق استیلی، کربن است. اگر کربن موجود در آلیاژ، کمتر از 2درصد از کل آن باشد، ورق استیل تشکیل می‌شود.

مقایسه ورق استیل با ورق‌های دیگر:

با توجه به مقدمات، اولین و مهم‌ترین تفاوت استیل با ورق‌های فولادی دیگر، در سایه‌ی مشخصات فنی آن پنهان شده است. استیل، یک آلیاژ کم‌کربن است؛ برخلاف ورق‌های روغنی یا سیاه، درصد کربن در استیل، بسیار کمتر است.

کاربردهای ورق استیل هم با سایر ورق‌های فولادی متفاوت است؛ مثلاً، از ورق استیل برای ساخت انواع میخ، پرچ، لوله‌های درزدار و تیرآهن استفاده می‌شود. این نکته هم گفتنی است که بسیاری از ورق‌های استیل برای ساخت مصالح ساختمانی مصرف می‌شوند.

ورق رنگی

ورق‌های رنگی به‌ وسیله‌ی ورق‌های گالوانیزه تولید می‌شوند و فرآیند ساخت آن‌ها بسیار دقیق و حساب‌شده است. این ورق‌ها به سبب ظاهر رنگی و کاربرد تزئینی‌شان با نام «ورق‌های رنگی» معروف شده‌اند. ورق‌های رنگی، معمولاً در رنگ‌های سفید، آبی، زرد، سبز، قرمز، قهوه‌ای و نارنجی تولید می‌شوند.

مقایسه ورق رنگی با ورق‌های دیگر:

ورق‌های رنگی یک کاربرد بسیار ساده و تزئینی دارند، در حالی‌ که ورق‌های سیاه در صنایع بسیار حساس به کار می‌روند.

ورق‌های رنگی، بر اساس ظاهر زیبای‌شان در ساخت سقف سوله‌ها و ساخت وسایل خانگی فلزی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین این ورق‌ها به سبب این که از ورق گالوانیزه ساخته شده‌اند، در برابر زنگ، مقاوم هستند؛ در حالی ‌که بسیاری از ورق‌های فولادی، مقاومت چندانی در برابر زنگ‌زدگی ندارند.

ضخامت این ورق‌ها از 0.8 تا 6 میلی‌متر متغیّر است و وزن هر بُرش از آن‌ها چیزی حدود 3.5 تا 12 کیلوگرم خواهد بود. ورق‌های رنگی با عرضی در حدود 1 تا 1.25 متر تولید و عرضه می‌شوند.

ورق اسیدشویی

پایه‌ی تولید ورق اسیدشویی، ورق سیاه است. علت قرار دادن نام «اسیدشویی» روی این ورق، به این شرح است: هنگام تولید این ورق، لکه‌ها و آسیب‌های ظاهری زیادی به آن وارد می‌شود، در نتیجه، تولیدکنندگان با یک شست‌وشوی اسیدی، این لکه‌ها را تمیز و ترمیم می‌کنند.

مقایسه ورق اسیدشویی با ورق‌های دیگر:

ورق اسیدشویی از ورق‌های سیاه ساخته می‌شود؛ تفاوت این ورق با ورق سیاه در فرآیند شست‌وشوی آن با اسید است. ورق‌های اسیدشویی در صنایعی مانند اتومبیل‌سازی، لوله‌سازی و صنایع پتروشیمی کاربرد دارند. ورق اسیدشویی از جهت ظاهری، شباهت‌هایی با ورق روغنی دارد، اما در مجموع، با توجه به ویژگی‌های فنی و کاربردهای خاص، با ورق روغنی متفاوت است.

ورق آجدار

ورق آجدار، محصولی از جنس ورق سیاه و حاصل نورد گرم است؛ اما تفاوت‌های زیادی با ورق سیاه یا دیگر محصولات نورد گرم، مانند ورق اسیدشویی دارد. کاربرد اصلی این ورق برای ایجاد اصطکاک در سطوح مختلف است. از ورق آجدار در کف اتوبوس‌ها، آسانسورها یا پله‌ها و پل‌ها استفاده می‌شود.

مقایسه ورق آجدار با ورق‌های دیگر:

همان طور که گفتیم، ورق آجدار هم محصول ورق سیاه است؛ با توجه به این مسئله، ورق آجدار چه تفاوتی با ورق سیاه و ورق اسیدشویی دارد؟ مهم‌ترین تفاوت این ورق، ظاهر آن است که پُر از برآمدگی‌های خاص است. ورق آجدار از جهت کاربردهای صنعتی و غیر صنعتی هم با دو ورق سیاه و اسیدشویی، متفاوت است.

 ورق آلوزینک

ورق آلوزینک، یکی از انواع ورق‌های فولادی آلیاژی است که با خواص و مشخصه‌های فنی متفاوتی تولید و عرضه می‌شود؛ ورق آلوزینک با نام‌های دیگری مانند «گالوانوم» و «زینکالوم» نیز شناخته می‌شود. ورق آلوزینک، در واقع یک فلز گالوانیزه است؛ چرا که با عنصر «روی» پوشش‌دهی شده است. این ورق در تولید انواع تابلوهای برقی، ساخت انواع آبگرم کن، ساخت انواع پروفیل های درب و پنجره و … کاربرد دارد.

مقایسه ورق آلوزینک با ورق‌های دیگر:

ورق‌های گالوانیزه و آلوزینک از نظر شکل ظاهری با هم تفاوت‌های زیادی دارند. از مهمترین تفاوت ورق آلوزینک با ورق گالوانیزه، می‌توان به شکل ظاهری، مشخصات فنی، ابعاد و هزینه نهایی توجه داشت. به طور کلی، ورق‌های آلوزینک از درصد زیادی آلومینیوم تشکیل شده‌اند؛ آلومینیوم، مقاومت بسیار مطلوبی برای فولاد ایجاد می‌کند و در نتیجه، ورق‌های آلوزینک از ورق‌های گالوانیزه مقاوم‌تر خواهند بود. این مسئله باعث می‌شود که ورق‌های آلوزینک در صنعت‌های حساس‌تر و دقیق‌تر، بیشتر از ورق‌های گالوانیزه مورد استفاده قرار بگیرند.

در این مطلب به مقایسه‌ی انواع ورق‌های فولادی پرداختیم. ورق گالوانیزه، اسیدشویی، رنگی، سیاه، روغنی و آجدار جزء معروف‌ترین ورق‌های فولادی هستند. همه‌ی این ورق‌ها از آلیاژهای نسبتاً مشابه تولید شده‌اند، اما باز هم کاربرد و ویژگی‌های فنی مختص خود را دارند. ممکن است برای برخی از اهالی صنعت، سؤال پیش بیاید که این ورق‌ها دقیقاً چه تفاوتی با هم دارند

. همان طور که گفته شد، ورق ها کاربرد فراوانی در صنعت ساختمان‌سازی دارد و از میزان محبوبیت فراوانی برخوردار است، جالب است بدانید که تسمه‌ی فولادی، محصولی است با کاربردهای مختلف که از بُرش‌های یکسان از انواع ورق، تولید و روانه‌ی بازار می‌شود.

در آخر پیشنهاد ما به شما این است که برای اینکه بتوانید تفاوت ورق و تسمه را بدانید، به مطلب «تفاوت تسمه با ورق فولادی: ویژگی ها؛ کاربرد؛ انواع و تعریف هر کدام» مراجعه کنید.