ساخت فولاد دمشقی؛ فولاد دمشقی چگونه ساخته می‌شود؟
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
یکی از کاربردی‌ترین آلیاژهای مورد استفاده در صنایع مختلف، فولاد است. فولاد برای تولید تجهیزات صنعتی گوناگون در صنایع مختلف مانند ساختمان‌سازی و حتی ساخت وسایلی مانند چاقو و اسلحه نیز استفاده می‌شود. تولید این آلیاژ پرکاربرد به روش‌های مختلف قابل اجرا است. در این مقاله سعی داریم ساخت فولاد دمشقی را مورد بررسی قرار دهیم. تا انتهای این مطلب همراه ما باشید.
فایل صوتی این مطلب
فولاد دمشقی
شاید شما هم با شنیدن نام این نوع فولاد متعجب شده باشید. با گذشت زمان طولانی از استفاده این فولاد هم چنان متخصصان نمی‌دانند چرا این فولاد به این اسم، نام‌گذاری شده است. یکی از دلایل شاید این باشد که این نوع فولاد در گذشته تنها در دمشق خرید و فروش می‌شده است. البته فولاد دمشقی طرح بسیار مشابهی با پارچه‌های دمشق دارد
نحوه تولید فولاد دمشقی
یکی از دلایل گران قیمت بودن فولاد دمشقی، نحوه تولید و ساخت بسیار دشوار آن است. روش‌های تولید فولاد دمشقی بسته به نوع منطقه و موقعیت جغرافیایی کشور تولید کننده متفاوت است. اما متداول‌ترین روش ساخت فولاد دمشقی روی هم قرار دادن ورق‌های فولادی و جوش دادن آن‌ها است. این عملیات طی یک فرایند خاص و گذراندن چندین مرحله انجام می‌شود.
مرحله اول: تهیه ورق به تعداد
برای شروع فرایند تولید و ساخت فولاد دمشقی نیاز به تعدادی ورق‌های فولادی یا دیسک‌های فولادی داریم. این ورق‌های فولادی به صورت یک در میان در دو حالت سخت و نرم بین یکدیگر قرار می‌گیرند. سخت و نرم بودن ورق‌های فولادی به دلیل میزان کربن و نیکل موجود در ساختار آن‌ها است. هر چه مقدار کربن موجود بیشتر باشد آن ورق درجه سختی بیشتری خواهد داشت.
تعداد ورق‌های مورد نیاز بر اساس اندازه تیغه‌ای که قرار است در پایان عملیات ساخته شود متغیر است و یک رقم ثابت و مشخص شده ندارد.
مرحله دوم: جوش دادن ورق‌های فولادی
پس از مشخص نمودن تعداد مورد نیاز ورق یا دیسک‌های فولادی و قرار دادن یک در میان آن‌ها بر اساس درجه سختی، این ورق‌های روی هم قرار داده شده وارد کوره می‌شوند. گرما و حرارت بالای موجود در کوره موجب متصل شدن ورق‌های به یکدیگر شده و یک بلوک لایه لایه را تشکیل می‌دهند.
پس از آن بلوک تولید شده را با دستگاه مخصوصی می‌کوبند تا نازک شده و ورق‌های جوش داده شده به هم به صورت یکپارچه شوند. در هر بار قرارگیری بلوک در کوره، با استفاده از شار جوشکاری قبل از سرد شدن پوشانده می‌شود.
شار جوشکاری در واقع ماده‌ای است که بر روی بلوک داغ می‌ریزند تا ذوب شده و در تمامی لایه‌های فولاد نفوذ کند. وجود شار جوشکاری در مراحل تولید فولاد دمشقی بسیار مهم است. در اصل شار جوشکاری با نفوذ به تمام لایه‌های بلوک تولید شده از اکسید شدن و زنگ زدگی فولاد ممانعت می‌کند.
مرحله سوم: یکپارچه نمودن بلوک
در این مرحله بلوک تولید شده با انجام عملیات نورد صاف و کشیده می‌شود تا به صورت یکپارچه در بیاید. بلوک ساخته شده در معرض حرارت بالا نورد می‌شود.
هنگامی که در اثر کشش و صاف شدن، طول بلوک دو برابر شد آن را از بخش میانی به دو قسمت تقسیم می‌کنند و این دو قسمت را مجدد بر روی هم قرار می‌دهند. پس از آن مرحله دوم را دوباره اجرا می‌کنند.
این مرحله یکپارچه سازی یعنی جوشکاری، نورد و برش دادن بلوک تولید شده در چند مرحله انجام می‌شود تا شکل نهایی و مد نظر بلوک ایجاد شود. به عنوان مثال یک فولاد دمشقی با 320 لایه از یک بلوک 5 لایه که 6 مرتبه برش خورده و نورد شده است تولید می‌شود.
ساخت فولاد دمشقی
نحوه تولید فولاد دمشقی متفاوت است و بسته به نوع ساخت آن، فولاد دمشقی در دو نوع تولید می‌شود:
- فولاد دمشقی ریخته‌گری
- فولاد دمشقی با الگوی جوش
فولاد دمشقی ریخته‌گری
در دوران گذشته روش ساخت فولاد دمشقی به شیوه ریخته‌گری بوده است. روش‌های بسیار زیادی برای ساخت این نوع فولاد دمشقی ابداع شده است که از روش اصلی و ریشه‌ای خود بسیار دور است. در این روش از نوعی فولاد خاص به نام فولاد ووتز Wootz Steel استفاده می‌شود. این نوع فولاد در 2000 سال پیش توسط هندی‌ها تولید شده است و به منظور ماده اولیه ساخت فولاد دمشقی مورد استفاده قرار گرفته است.
فولاد ووتز با ترکیب شدن آهن، فولاد و زغال چوب در دمای بسیار بالا و حداقل میزان اکسیژن، ریخته‌گری می‌شود. در این عملیات آهن با جذب کربن زغال چوب در اثر سرد شدن تدریجی تبدیل به کاریید آهن می‌شود.
پس از تولید فولاد ووتز از آن به عنوان ماده اولیه تولید فولاد دمشقی استفاده می‌شود. تولید فولاد دمشقی ریخته‌گری با شکل ظاهری موج‌دار نیاز به ثابت نگه داشتن دما در هنگام فورج کردن فولاد ووتز دارد. در واقع عملیات فورج کردن برای شکل دادن آن به شکل خنجر و دیگر ابزار انجام می‌شود.
فولاد دمشقی با الگوی جوش
امروزه خرید هرگونه ابزارآلات موجود در بازار از جمله چاقو و یا شمشیر فولاد دمشقی از نوع اصل آن نمی‌باشد. تنها الگوی موج‌دار تیره و روشن بر روی این ابزار انجام شده است که حتی این الگو با سایش از بین خواهد رفت.
ابزار و چاقوهای امروزی با الگوی جوش ساخته می‌شوند که بسیاری از خواص فولاد دمشقی را دارد. در این شیوه آهن و فولاد قرار گرفته روی هم را با کمک یک چکش در دما و حرارت بالا فورج می‌کنند تا به یکدیگر متصل شوند.
محل اتصال به منظور جلوگیری از نفوذ اکسیژن توسط یک فلاکس آب‌بندی می‌شود. قیمت فولاد دمشقی به تعداد ورق‌های فولادی روی هم قرار گرفته شده و اندازه آن وابسته است.
کاربرد فولاد دمشقی
فولاد دمشقی تولید شده به یکی از شیوه‌های بالا با قابلیت استحکام و قابلیت ریخته‌گری بالا برای ساخت چاقو و انواع ابزارآلات تیز و برنده مورد استفاده قرار می‌گیرد. علاوه بر این در تولید بدنه سلاح‌های گرم این فولاد مقاوم کاربرد دارد. یکی دیگر از موارد استفاده فولاد دمشقی در تولید زیورآلات ویژه است.
بیشتر بدانید: انواع فلزات برای ساخت چاقو
فولاد دمشقی یک از زیباترین و پرکاربردترین نوع فولاد در تولید و ساخت انواع ابزارآلات تزئینی و غیر تزئینی است. این نوع آلیاژ یا استفاده از شیوه‌های مختلف تولید می‌شود. ساخت این محصول نیاز به دقت و زمان زیادی دارد و به همین دلیل است که در دسته فولادهای گران قیمت قرار می‌گیرد.
درود
از کجا میشه فولاد نیکل بالا وکربن بالا خریداری کرد؟
سلام
منظورتون کدوم مقطع فولادی هست؟
فلز هایی که در دسترس ما هستن برای ساخت فولاد دمشقی چه فلزی رو پیشنهاد میدید؟ مثلا حلب روغن نباتی رو شنیدن برای نیکل بالا پیشنهاد میدن .درسته این حرف؟و برای کربن بالا چی پیشنهاد میدید🙏🙏
سلام روزتون بخیر
برای تولید با توجه به محصولی که می خواهید حتما باید آنالیز مواد اولیه رو داشته باشید. پروسه کمی مشکل تر از این است که تنها به مقدار کربن توجه کنید.