3 روش برای خم کردن آلومینیوم
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
آگاهی از نحوه خم کردن آلومینیوم به‌منظور ایجاد تغییر در شکل و ظاهر آن در صورت نیاز می‌تواند در بسیاری از پروژه‌ها کارایی داشته باشد. نحوه خم کردن آلومینیوم بستگی به کارایی و کاربرد آن از دو روش استاندارد استفاده می‌شود. برای خم کردن ورق‌های بزرگ، بهترین گزینه استفاده از دستگاه ترمز خمش یا همان دستگاه خمش فلزات است و گزینه بعدی خم کردن به روش دستی که البته برای ورق‌های کوچک یا نازک استفاده می‌شود. علاوه بر این برای داشتن یک‌خم‌کاری دقیق و تمیز بر روی قطعات کوچک یا با شکل‌های نامنظم می‌توان از دستگاه پرس خمش استفاده کرد. در ادامه با ما همراه باشید.
فایل صوتی این مطب
فایل صوتی 3 روش برای خم کردن آلومینیوم
فایل صوتی زیر برای آن دسته از مخاطبین مجموعه اصفهان آهن تهیه شده است که فرصت کافی برای مطالعه این مطلب نداشته و یا تمایل دارند در هنگام مطالعه به فایل صوتی مطلب نیز گوش دهند.
روش اول: استفاده از دستگاه ترمز خم
معرفی دستگاه ترمز خم
در حالت کلی ترمز خم یا دستگاه خمش فلزات یک دستگاه فلزکاری تخصصی است که برای ایجاد خم با دقت بالا در فلزات سبک استفاده می‌شود؛ مانند ورق‌های آلومینیومی استفاده‌شده در درب‌ها، پنجره و یا سقف‌ها است. این دستگاه از دو سکوی باریک و بلند تشکیل‌شده است که یکی از آن‌ها ثابت و دیگری آزادانه حرکت می‌کند و می‌چرخد.
با قرار گرفتن ورق بین این دو سکو و با استفاده از حرکت دادن یک جفت دسته به سمت بالا، سکوی متحرک به سمت بالا می‌چرخد و ورق در زاویه‌های مختلف نسبت به سکوی ثابت خم می‌شود. این دستگاه ابعاد کوچکی دارد به‌نحوی‌که به‌آسانی قابلیت استفاده بر روی میز را دارد.
- دستگاه ترمز خم بیشتر برای شکل‌دهی و خم‌کاری ورق‌های مسطح، مربعی و یا نورسنج مناسب است. ورق‌های باضخامت بیشتر باید توسط دستگاه‌های پرس و مشعل خم شوند.
- انجام مراحل خم‌کاری باید توسط یک فلزکار حرفه‌ای و متخصص این فن انجام شود.
قرارگیری ورق در دستگاه
ورقی که می‌خواهید خم‌کاری شود را در زیر گیره متحرک دستگاه قرار دهید. با دور کردن میله گیره از پشت قاب دستگاه ورق را در جهت موردنظر جهت خم شدن بکشید و بعدازآن میله گیره را بر روی ورق به‌صورت متقاطع قرار دهید به‌نحوی‌که اطمینان حاصل کنید میله محکم در درون قاب ترمز قرارگرفته است.
قرار گرفتن میله نگهدارندِ برای جلوگیری از حرکت ورق در هنگام ایجاد خمش است.
- با قرار دادن گیره در محل، دو سکویی که قاب ترمز را تشکیل می‌دهند باید موازی با یکدیگر قرارگرفته و کمی همپوشانی داشته باشند.
نکته: برخی مواقع لازم است که ارتفاع گیره غیرقابل تغییر را به‌صورت دستی تغییر دهید که این کار را می‌توانید با کشیدن زاویه‌ای در یک سر دستگاه ترمز و بالا و پایین آوردن میله در صورت نیاز انجام دهید.
تنظیم خط خم
در داخل دستگاه در صورت نیاز جهت تنظیم محل خم شدن، ورق را داخل دستگاه خمش حرکت دهید تا نقطه یا خط خمش با لبه داخلی نوار گیره (طرف رو به شما) تراز شود.
- برای اطمینان از انجام عملیات خمش به‌صورت دقیق و مستقیم نیاز است ورق را با دقت بررسی کنید تا مطمئن شوید لبه خارجی در موازات لبه نوار گیره قرارگرفته است.
ثابت کردن ورق
با استفاده از یک گیره در فاصله مساوی از دو سر گیره، ورق را ثابت و محکم کنید. برای این کار لازم نیست گیره‌ها به‌صورت مستقیم بر روی ورق قرار بگیرد؛ و تنها برای محکم کردن ورق بر روی صفحه گردان دستگاه ترمز استفاده می‌شوند.
- در برخی از مدل‌های دستگاه ترمز خمش گیره‌های داخلی برای ثابت کردن ورق وجود دارد که تنها با کشیدن یک یا چند دسته می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
- قسمت کفی یا صفحه در دستگاه ترمز، بخشی است که با چرخش به سمت بالا هنگان بالا آوردن دسته‌ها خم می‌شود.
بالا آوردن دسته‌های کفی و اجرای خم‌کاری
ورق‌های آلومینیوم بسیار نرم هستند و برای انجام خم‌کاری بر روی آن‌ها نیازی به وارد نمودن نیرو و فشار زیادی نداریم. به‌آرامی با بالا آوردن دودسته، صفحه نیز بالاآمده و ورق به‌آرامی در لبه نوار گیره از قسمت مشخص‌شده خم تا می‌شود. بالا کشیدن دسته‌ها را تا جایی ادامه دهید که ورق شما به شکل دلخواه برسد.
- اگر دستگاه ترمز شما دارای نوار توقف است، برای داشتن خم دقیق بهتر است آن را در شعاع خمشی موردنظر تنظیم نمایید با این کار هنگامی‌که ورق به زاویه از پیش تعیین‌شده برسد، دستگاه به‌طور خودکار حرکت صفحه را متوقف می‌کند.
- نکته مهم پس از انجام خم، باز کردن یا بلند کردن میله گیره‌ها قبل از برداشتن ورق خود از داخل دستگاه است.
روش دوم: شکل دادن به قطعات کوچک با دستگاه پرس Arbor
معرفی دستگاه پرس Arbor
این دستگاه پرس با استفاده از نیروی دست برای شکل‌دهی و فرم دهی به قطعات کوچک فلز یا مواد مشابه کار می‌کند. این دستگاه از سه قسمت اصلی تشکیل‌شده است:
- صفحه میز یا سطح صاف که مواد و قطعات بر روی آن قرار داده می‌شود.
- سندان: که بازوی پیستون مانندی است که نیرو و فشار را وارد می‌کند.
- اهرم دستی که برای حرکت سندان به سمت بالا و پایین استفاده می‌شود.
- این دستگاه با توجه به ابعاد کوچکی که دارد به‌آسانی در هر گوشه‌ای می‌توان از آن استفاده کرد.
تنظیم شعاع خم
با استفاده از ابزار زاویه‌یاب که دارای دوپایه کوتاه متحرک که مستقل از یکدیگر هستند، شما می‌توانید شعاع خم شدن ورق خود را تنظیم کنید.
با نگاه به ابزار زاویه‌یاب، یک سری علامت‌گذاری‌ها را روی پایه‌های آن مشاهده می‌کنید که با توجه به پایه مخالف زاویه‌های متفاوت را نشان می‌دهد. برای استفاده از این ابزار شما می‌توانید به‌آسانی پایه‌های آن را در موقعیتی قرار دهید که با زاویه موردنیاز شما مطابقت داشته باشد.
- شما می‌توانید ابزار زاویه‌یاب دستی را از فروشگاه‌های سخت‌افزاری مربوط به ساخت‌وساز تهیه کنید. زاویه‌یاب‌های دیجیتالی نیز در بازار موجود است که قطعا مقدار زاویه دقیق‌تری را برای شما تعیین می‌کند و به دلیل گرانی این ابزار بهتر است اگر پروژه شما واقعا آن را نیاز دارد، اقدام به خرید کنید.
- مقدار شعاع خمشی موردنظر شما بستگی به نوع پروژه دارد که بر اساس آن تنظیم می‌شود.
استفاده از یک قطعه چوب ضخیم
پس از مشخص شدن مقدار شعاع خم شدن لازم برای پروژه خود، مقدار زاویه را بر روی لبه عمودی یک چوب ضخیم علامت‌گذاری کنید و سپس با استفاده از یک دستگاه اره رومیزی قسمت‌های اضافه چوب داخل بخش علامت‌گذاری شده را ببرید. درنهایت شما یک قطعه چوب محکم با شیار V شکل در مرکز دارید که از آن برای شکل دادن و ایجاد خم به ورق خود استفاده خواهید کرد.
- قطعه V شکل به شما این امکان را می‌دهد تا با استفاده از زاویه از پیش اندازه‌گیری شده، ورق خود را به‌آسانی و به‌سرعت در شعاع راست خم‌کنید.
- استفاده از یک قطعه چوب 2*4 یا 4*4 می‌تواند مناسب باشد.
مشخص نمودن محل خم با رسم خط
با استفاده از یک نشانگر رنگی، ماژیک یا رنگ و با کمک خط کش، یک لبه از ورق را با محل خم شدن انتخابی تراز کنید و خطی پررنگ و تیره را رسم کنید.
- اگر خط کش ندارید، می‌توانید از ابزار دیگر مانند یک‌تخته چوب، کتاب یا یک شیء مسطح استفاده کنید.
نکته: سعی کنید خط خم را تا لبه‌های بیرونی ورق و سمت مقابل برای داشتن دید بهتر هنگام خم‌کاری رسم کنید.
چسباندن یک لوله فولادی به ورق
لوله فولادی را مطابق با خط خمی که در سطح ورق رسم کرده‌اید تراز کنید. هنگامی‌که محل قرارگیری مشخص شد با استفاده از نوارچسب آن را بر روی ورق محکم کنید. درواقع این لوله به شما کمک می‌کند تا بتوانید به‌راحتی ورق را از قسمت مشخص‌شده در اطراف لوله‌خم‌کنید.
- به این موردتوجه کنید که لوله‌ای که استفاده می‌کنید باید دو برابر قطر شعاع خم شدن موردنظر شما باشد و این‌یک قاعده کلی است. به‌عنوان‌مثال برای ایجاد یک‌خم 1.3 سانتی‌متر باید از یک لوله 2.5 سانتی‌متری استفاده کنید.
- لوله فولادی را می‌توانید از کارگاه‌های ساختمانی، مکان‌های خریدوفروش ضایعات فولادی و … تهیه نمایید.
- استفاده از یک لوله یا میله فولادی برای تحمل فشار و نیروی واردشده از سمت دستگاه پرس ضروری و مهم است.
قرار دادن ورق در دستگاه پرس
در ابتدا قطعه چوبی برش داده را بر روی صفحه یا سطح مسطح دستگاه پرس قرار دهید. روی آن ورق آلومینیومی که لوله فولادی روی آن چسبانده شده است را قرار دهید. سعی کنید لوله فولادی با قسمت سندان یا چکش پرس و نقطه پائینی شکاف در یک راستا قرارگرفته باشند. هنگامی‌که از تراز بودن آن‌ها مطمئن شدید، قطعه شما آماده خم شدن است.
- دقت نمایید اگر ورق شما در داخل پرس به‌طور صحیح جایگذاری نشده باشد، در پایان یک‌خم نامنظم و نامناسب را خواهید داشت.
پایین آوردن اهرم و واردکردن نیرو
اهرم کنار دستگاه را به سمت پایین بکشید تا سندان پایین بیاید و آلومینیوم را خم کند. با پایین آمدن اهرم، سندان پایین آمده ولوله فولادی و قسمت V شکل قطعه چوبی با وارد آوردن فشار به ورق در قسمت خط خم، عملیات به‌درستی انجام می‌شود. پس از اتمام کار قطعه موردنظر را بردارید و خط خم شدن را پاک‌کنید.
- میزان فشار و نیروی وارد آمده به اهرم بستگی به ضخامت قطعه دارد که در برخی موارد نیاز است با استفاده از هر دودست نیروی لازم را وارد کنید.
- فراموش نکنید در پایان کار می‌توانید با استفاده از ابزار زاویه‌یاب، مقدار زاویه موردنظر خود را بررسی کنید.
روش سوم: خم‌کاری با دست
رسم خط خم
در ابتدا با استفاده از یک خط کش و نشانگر رنکی یا ماژیک خط خم را در قسمتی از قطعه که می‌خواهید خم در آنجا انجام شود رسم کنید. دقت کنید خط خم را به نحوی رسم کنید که از یک لبه به لبه دیگر برسد یا حداقل آن‌قدر طولانی باشد که به‌آسانی دیده شود.
- درصورتی‌که خط خم را اشتباه رسم کرده‌اید می‌توانید آن را پاک نموده و مجدد خط بی‌نقصی را بکشید.
نکته: توجه داشته باشید هنگام رسم چندین خط خم حتما با استفاده از خط کش فاصله مناسب بین هر خط خم را مشخص کنید.
قرار دادن ورق بر میز کار
ورق موردنظر خود را بر روی لبه میز کار با اندازه استاندارد و متناسب با ورق قرار دهید. اندازه میز باید به‌قدری محکم و جادار باشد که به‌راحتی بتواند قطعه شمارا نگه دارد. ورق را به‌صورت بر روی میز کار قرار دهید که قسمتی که خم می‌شود از لبه کار خارج شود.
- نکته مهم در انتخاب سطح کار مناسب، این است که اصطکاک فلزات موجب وارد شدن آسیب به سطوح چوبی یا نرم می‌شود.
استفاده از چوب
یک قطعه چوب با سطح مقطع مربع را درست در پشت خط خم خود به نحوی قرار دهید که کمی از فضای بین خط خم و فلز موردنظر قابل‌مشاهده باشد و لبه چوب با خط خم شدن از انتها به انتها تراز و در یک راستا قرار بگیرد.
- استفاده از چوب ضخیم و سنگین به‌منظور قرار گرفتن بر روی ورق و محکم نمودن آن در هنگام شکل دادن و خم کردن از نکات ضروری هست.
استفاده از گیره
چوب را با استفاده از گیره بر روی ورق خود محکم کنید. گیره‌ها را روی ورق و چوب به سمت بالا بکشید به‌نحوی‌که قسمت پایینی آن بر روی چوب و چکش یا سندان آن در قسمت زیری سطح کار قرار بگیرد. هنگامی‌که گیره‌ها به‌درستی در جای خود قرار گرفتند با چرخاندن دسته‌های پیچ در جهت عقربه‌های ساعت آن را محکم کنید.
- با تکان دادن گیره‌ها از محکم شدن آن بر روی سطح کار اطمینان پیدا کنید تا در حین کار با اختلال مواجه نشوید.
خم کردن ورق
بخشی از فلز که به‌صورت آزاد بر روی سطح کار شما است را با دست بگیرید و آن را به‌آرامی به سمت بالا و اطراف لبه چوب خم‌کنید. مقدار نیرو و فشار وارد آمده به ورق توسط شما بستگی به شکل و ضخامت ورق دارد اما در بیشتر موارد ورق و صفحات نازک به‌راحتی با دست خم می‌شوند. هنگامی‌که مقدار خم موردنظر شما به ورق وارد شد، می‌توانید گیره‌ها را شل کرده و قطعه چوب را برداشته تا ورق آزاد شود.
- برای محافظت و ایمنی در کار با توجه به اینکه در برخی موارد ورق‌ها دارای لبه‌های تیز، دندانه‌دار و یا نازک است، بهتر است از دستکش کار استفاده نمایید.
- در قسمتی که خم ایجادشده است می‌توانید با واردکردن ضربات آرام به‌وسیله یک چکش پلاستیکی مقدار خمیدگی بیشتری را ایجاد کنید.
- این نوع روش برای ایجاد خم با درجه 90 بهترین انتخاب است اما ممکن است که زاویه دلخواه شما از این مقدار بیشتر باشد که با وارد نمودن فشارثابت و دقیق می‌توانید این کار را انجام دهید.