معرفی روش‌های کنترل کیفیت ورق فولادی

زمان مطالعه: 6 دقیقه

ورق‌های فولادی از مهمترین تولیدات کارخانه‌های فولاد در داخل کشور به حساب می‌آیند که در انواع و سطوح گسترده‌ای ایجاد و عرضه می‌شوند. در زمینه کنترل کیفیت ورق فولادی عوامل زیادی از جمله ضخامت مناسب، سطح ظاهری فولاد، کیفیت رنگ‌پذیری و نیز میزان تقاضای مشتریان دخیل هستند. یکی از مواردی که در زمینه کنترل کیفیت ورق‌ اهمیت زیادی دارد، کنترل خواص مکانیکی آنها است که خود به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله:

۱. کنترل درجه حرارت کلاف پیچی

۲. کنترل درجه حرارت پاس آخر نورد

۳. کنترل درجه حرارت پیش گرم کردن تختال در کوره

۴. ترکیب شیمیایی فولاد

۵. زمان حرارت دادن تختال در کوره

۶. میزان کاهش ضخامت در آخرین پاس نورد

فایل صوتی

فایل ویدئویی

بررسی شیوه‌های کنترل کیفیت ورق فولادی

عمده محصولات فولادی تولید شده، فرآیندهای شکل و فرم‌گرفتن و جوشکاری و خمکاری و غیره را پشت سرگذاشته‌اند. ورق‌های فولادی در طی این روند تا رسیدن به مقصد نهایی از مقاومت بالا نسبت به ضربه، داشتن سطح عالی کیفیتی، استحکام بالا و ناخالصی‌های پایین غیرفلزی برخوردار می‌شوند. برای استعلام قیمت ورق فولادی مرغوب، می‌توانید از سایت اصفهان آهن اقدام کنید.

به عبارتی کنترل کیفیت ورق فولادی شامل سه مرحله ۱. پیشگیری ۲. بازرسی ۳. مدارا می‌شود؛ در مرحله پیشگیری از مقدار خطاهای ممکن الوقوع در حین کار می‌کاهند، در مرحله بازرسی تمام نقایص را از دسترس متقاضی خارجی کرده و بالاخره در مرحله مدارا نتایج به‌دست‌آمده از تولید بر اساس پارامترهای مشخص، در محدوده قابل قبولی قرار می‌گیرند. در ادامه این مقاله انواع روش‌های کنترل کیفیت ورق‌ فولادی از نظر ویژگی‌های فیزیکی و مکانیکی، برای اطلاع بیشتر شما عزیزان آورده می‌شود؛ پس با ما همراه باشید.

۱. آزمایش سختی

یکی از خواص مواد که به خاصیت ارتجاعی و پلاستیکی آن مربوط می‌شود، سختی آن است که در آزمایش سختی، برای مقایسه بین مواد کاربرد دارد. از تست‌های معروف که برای سنجش میزان سختی و کنترل کیفیت ورق فولادی و سیاه وجود دارد، به دو تست برنیل و راکول می‌توان اشاره کرد.

۲. آزمایش کشش

آزمایش کشش به مانند آزمایش سختی، جهت سنجش خصوصیات و ویژگی‌های مکانیکی می‌باشد که در آن، نمونه آماده شده بر روی دستگاه آزمایش قرار گرفته و بار محوری از طریق سیستم بارگذاری هیدرولیکی بر روی نمونه وارد می‌گردد. از آزمایش کشش برای تعیین و سنجش میزان مقاومت و تسلیم مواد در برابر تغییر شکل و نیز مقاومت نهایی در برابر کشش یا شکستن بهره‌گیری می‌شود.

۳. آزمایش کنترل چشمی

در برخی از موارد، ظاهر مواد نیز با چشم غیر مسلح قابل مشاهده است که در این گونه موارد آزمایش کنترل چشمی توسط افراد ماهر و متخصص انجام می‌شود. این نواقص شامل ترک، پیچش شدید، تاب داشتن، چاک داشتن و باز بودن است.

۴. آزمایش سختی‌پذیری

یکی از روش‌های کنترل کیفیت ورق‌ فولادی، آزمایش سختی‌پذیری است که میزان توزیع و عمق سختی طی فرآیند خنک‌سازی و کوئنچ را مشخص می‌کند. کوئنچ به آزمایش استاندارد به کار برده شده جهت تعیین کنترل کیفیت ورق سیاه و ورق فولادی گفته می‌شود. در این آزمایش، ورقی با عرض ۳ سانت و طول ۱۰ سانت، به صورت یکنواخت تا رسیدن به دمای آسترزدایی گرم می‌گردد. بعد از این مرحله، ورق را از روی کوره برداشته و دو قطعه به صورت موازی روی آن قرار می‌گیرند. فولادهای کربنی روی سطح ورق سخت، از قسمت هسته آن است، ولی فولادهای آلیاژی عمق بیشتری از سختی را دارا هستند که یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد آن‌ها محسوب می‌شود.

۵. آزمایش متالوژیکی

این آزمایش جهت کنترل کیفیت ورق‌ فولادی و سیاه، از طریق بررسی جزییات یک نمونه، توسط میکروسکوپ انجام می‌پذیرد؛ به این صورت که سطح نمونه مورد بررسی را صیقل داده و سپس با بزرگنمایی‌هایی به اندازه قطر ۵۰ تا ۱۰۰ مورد بررسی قرار می‌دهند.

جزییات و ساختارهای این ورقه‌ها با اندازه و ترکیب‌های متفاوت در کنار هم قرار گرفته‌اند. به جرات می‌توان گفت فولاد با دانه‌های ریزتر نسبت به فولاد با دانه‌های بزرگتر، سخت‌تر است. روند آلیاژسازی فولاد با مواد دیگر خصوصیات متفاوتی ایجاد کرده که این مواد می‌توانند تاثیر بسیار زیادی بر ویژگی‌های مکانیکی فلز داشته باشند؛ چرا که برخی از دانه‌ها از آهن خالص ساخته شده‌اند؛ برای نمونه می‌توان پرلیت، آلیاژ آهن-کربن و گرافیت را نام برد. دقت کنید که شکل بلوری کربن و یا سمانیت، ترکیب بسیار سختی از کربن و آهن و دیگر مواد مشابه است. به طور کلی می‌توان گفت جزئیات مواد می‌تواند خواص مکانیکی و حرارتی آن را مشخص کند.

۶. آزمایش ضربه

نحوه انجام این آزمایش این‌گونه است که برخورد مواد و ورق‌های فولادی و سیاه (هنگام کشش یا پیچ خوردن و خم شدن) را بررسی می‌کنند و با توجه به نتایج آن، کیفیت ورق‌ها در زمان ضربه خوردن توسط آونگ چرخشی با وزن ثابت و ارتفاع استاندارد را می‌سنجند.

۷. آزمایش انعطاف‌پذیری

یکی از آزمایش‌های کنترل کیفیت ورق‌ فولادی و ورق‌های سیاه، آزمایش انعطاف‌پذیری است که فرم‌گرفتن یا انعطاف‌پذیری مواد با میزان تغییر شکل آن، تا زمان شروع شکستن آن را مشخص می‌کند. این آزمایش به این شکل است که با اندازه‌گیری طول و کاستن از سطح، نمونه کششی آزمایش‌شده تا زمان از بین‌رفتن آن، تخمین زده‌شود.

۸. آزمایش سایش

یکی از آزمایش‌های کنترل کیفیت ورق‌ فولادی جهت تعیین میزان مقاومت آن نسبت به سایش، انجام این آزمایش است که طی چند روش انجام می‌گیرد. یکی از این روش‌ها، روش پین روی دیسک است که یک پین به دیسک ماده مورد آزمایش انتقال می‌یابد.

۹. آزمایش فشرده‌سازی

این آزمایش معمولا بر روی نوارهای کوچک، بلوک‌ها و … برای تعیین میزان مقاومت آن‌ها در برابر تحمل تغییر شکل از جمله چکش‌خوردن، فشار و نیروهای صنعتی مانند نورد یا اکسیژن انجام می‌گیرد. در این آزمایش نمونه‌ها بین صفحات فشار قرار گرفته و فشرده می‌شوند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد ورق‌های فولادی، می‌توانید مقاله 1+8 در مورد ورق فولادی که باید بدانید را مطالعه کنید.

۱۰. آزمایش خوردگی

به خراب‌شدن مواد به وسیله فرآیندهای شیمیایی، الکتروشیمیایی یا متالورژی بین محیط و مواد خوردگی گفته می‌شود. در این آزمایش یک لایه پوششی از فلز روی بر روی سطح آن قرار گرفته تا از ورق در محیط بار در برابر خوردگی محافظت کند.

۱۱. آزمایش رادیوگرافی

همان گونه که از نامش پیداست در این آزمایش از اشعه ایکس یا گاما جهت کنترل کیفیت ورق‌ فولادی بهره گرفته می‌شود؛ چرا که اشعه ایکس با طول موج‌ کوتاه می‌تواند از فلزاتی با ضخامت زیاد عبور کرده و وجود یا عدم وجود خلأهای کوچک در اتصالات جوش و ریخته‌گری را مشخص می‌کند.

۱۲. آزمایش خزش

این نوع آزمایش که نوعی آزمون کششی است جهت مشخص نمودن تغییر شکل مواد در دمای بسیار بالا یا ثابت و زمانی که ماده فشار زیادی را تحمل می‌کند، مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ به عبارتی آزمایش خزش تحت عنوان روند کند و آهسته تغییر شکل پلاستیکی تحت فشار ثابت شناخته می‌شود.

۱۳. آزمایش ذرات مغناطیسی

در این آزمایش که ذرات مغناطیسی مواد جهت بررسی پارگی، ترک، درز و غیره در آهن، فولاد و ورق‌های سیاه سنجیده می‌شود، مگنافلوکس گفته می‌شود.

این روش خطاها و نواقصی که با چشم غیرمسلح هم دیده نمی‌شود را می‌تواند تشخیص دهد و حتی ناپیوستگی‌های زیر سطح را مشخص می‌کند. به این صورت که نمونه در ابتدا مغناطیسی شده و سپس با پودر آهن ریز پوشیده می‌شود.

یکی دیگر از راه‌ها برای کنترل کیفیت ورق‌ فولادی و بالا بردن سطح آن، فرآیند نورد کنترل شده در تولید ورق‌های فولادی است که بر کیفیت این محصول اثر می‌گذارذ. ورق‌های فولادی تولیدشده با این روش، علاوه‌بر استحکام بالا و قابلیت جوش‌پذیری و فرم‌گرفتن در سطح گسترده‌ای از فرآیندهای صنعتی استفاده می‌شود. باتوجه به آنچه تاکنون گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت که کنترل کیفیت، پایه ثابت تمام پروژه‌های تولیدی از جمله ورق‌های فولادی است تا محصول را از نظر تمام پارامترها و استانداردهای کیفی و تولیدی بررسی نمایند.

متداول‌ترین روش‌های کنترل کیفیت ورق فولادی چیست؟

۱. آزمایش سختی ۲. آزمایش کشش ۳. آزمایش کنترل چشمی ۴. آزمایش سختی پذیری ۵. آزمایش متالوژیکی ۶. آزمایش ضربه ۷. آزمایش انعطاف پذیری ۸. آزمایش سایش ۹. آزمایش فشرده سازی ۱۰. آزمایش خوردگی ۱۱. آزمایش رادیوگرافی ۱۲. آزمایش خزش ۱۳، آزمایش ذرات مغناطیسی.

کنترل خواص مکانیکی به چه عواملی بستگی دارد؟

کنترل درجه حرارت کلاف پیچی، کنترل درجه حرارت پاس آخر نورد، کنترل درجه حرارت پیش‌گرم‌کردن تختال در کوره، ترکیب شیمیایی فولاد، زمان حرارت‌دادن تختال در کوره، میزان کاهش ضخامت در آخرین پاس نورد

دلیل انجام آزمایش کشش چیست؟

آزمایش کشش به مانند آزمایش سختی، جهت سنجش خصوصیات و ویژگی‌های مکانیکی انجام می‌شود.