مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان چقدر است؟

زمان مطالعه: 8 دقیقه

به جرات می‌ توان گفت که میلگرد یکی از مهم ترین مقاطع در حوزه ساخت و ساز است؛ شما هیچ سازه‌ ای را نمی‌ ‎بینید که بدون میلگرد ساخته شده باشد! محاسبه نرخ مصالح مورد نیاز برای ساخت یک ساختمان اعم از میلگرد و تیرآهن، در پروژه‌ های عمرانی، مسئله‌ ای مهم و ضروری است.

به طور کلی، برای آغاز هر پروژه ساختمانی، نیاز است که برآورد اولیه انجام شود؛ در این مقاله می‌ خواهیم به بررسی مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان های یک، دو و سه طبقه بپردازیم. پس اگر شما نیز از خود می پرسید که برای صد متر زیر بنا چقدر میلگرد لازم است یا باید چقدر میلگرد بخرم، با ادامه مطالب همراه باشید.

فایل صوتی

فایل ویدئویی

از کدام سایزهای میلگرد برای ساختمان‌ سازی استفاده می‌ شود؟

به طور معمول در ساختمان‌ سازی از میلگرد 12، میلگرد 14 و همچنین سایز 16 استفاده می‌ شود. خرید میلگرد ساده و آجدار 12 به این دلیل که برای بسیاری از پروژه ‎های صنعتی و یا ساختمانی استفاده می ‎شود، اهمیت زیادی دارد. خرید این محصول در بازار فولاد به ‌صورت بندیل و شاخه‌ ای انجام می‌شود. قیمت این مقطع برحسب کیلوگرم تعیین شده و خریدار باید با توجه به وزن هر شاخه و یا بندیل، مبلغ نهایی را پرداخت کند.

این در حالی است که استفاده از میلگرد 14 به دلیل کیفیت بالا، باعث تقویت پی یا همان فونداسیون ساختمان می‌ شود. زیرا این محصول به سازه استحکام می‌ بخشد و کشش را جذب می‌ کند. مقاومت این میلگرد در برابر نیروهای کششی به نرمی، وزن میلگرد و میزان انعطاف‌پذیری آن بستگی دارد.

هرقدر وزن میلگرد کمتر باشد؛ مقاومت آن بیشتر خواهد بود. یک نکته حائز اهمیت این است که هرچقدر نیروی تسلیم میلگرد کمتر باشد؛ مقاومت آن در برابر ضربه کمتر است و راحت‌ تر می‌ شکند.

علاوه بر دو مورد بالا، میلگرد 16 نیز نقش مهمی در ساختمان‌ سازی دارد. این محصول در دسته میلگردهای A3 و آج 400 قرار دارد. مهم‌ ترین کاربرد این ارماتور، تقویت پی یا فونداسیون ساختمان در برابر نیروهای وارد شده است.

به هر اندازه که ابعاد و متراژ ساختمان بزرگ‌ تر شود؛ برای ساخت اسکلت ساختمان باید از میلگرد سنگین‌ تر استفاده کرد. از متداول‌ ترین کاربردهای میلگرد 16 می‌ توان به موارد زیر اشاره کرد:

• رمپ پارکینگ
• ساختمان‌ های بلند
• پل‌ ها
• پایه‌ های بتنی
• ساخت دکل‌ های نفتی
• و…

تخمین مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان

فرقی نمی‌ کند که پروژه مورد نظر شما، بزرگ باشد یا کوچک! در هر صورت، قبل از اجرای پروژه لازم است تمهیداتی را در نظر بگیرید. به طور کلی، قبل از آغاز پروژه‌ های ساختمانی، باید مقدار مصالح مورد نیاز برای هر قسمت سازه مشخص و خرید طبق آن انجام دهیم. به این کار اصطلاحا «متره» گفته می ‎‌شود. در نظر داشته باشید که هر چقدر این تخمین به مقدار واقعی نزدیک‌ تر باشد؛ بهتر و مقرون به صرفه‌ تر است.

انواع اسکلت ساختمان

به طور کلی، ساختمان‌ ها یا از اسکلت بتنی تشکیل شده‌ اند یا اسکلت فلزی! اسکلت‌ های بتنی از معمول‌ ترین سازه‌ هایی هستند که در ساختمان‌ سازی مدرن استفاده می‌ شوند. از اسکلت‌ های بتنی به طور معمول در سازه‌ های سنگین و چند طبقه استفاده می‌ شود. مقدار میلگرد مورد نیاز برای هر متر مکعب ستون بتنی، 35 تا 45 کیلوگرم است.

این در حالی است که در ساختمان‌ های فلزی، مقاطع فولادی مانند تیرآهن و میلگرد، نقش اساسی ایجاد می‌ کنند. نکته قابل توجه اینجاست که مقدار میلگرد مورد نیاز برای سقف، ستون و حتی فونداسیون کاملا متفاوت است. بعد از اینکه مقدار میلگرد مورد نیاز برای هریک از بخش‌ های پی، ستون و سقف در یک ساختمان مشخص شد؛ می‌ توان مقدار میلگرد مصرفی در هر متر مربع برای اسکلت فلزی یا بتی را پیش بینی کرد.

برای اسکلت‌ های بتنی نیز مقدار 40 تا 55 کیلومتر در هر مترمربع میلگرد نیاز است. البته در نظر داشته باشید که با استفاده از قاب خمشی و دیوار برشی، این مقدار را می‌ توان کاهش داد و به حدود 35 تا 45 کیلوگرم رساند.

این مقدار در اسکلت‌ های فلزی قطعا متفاوت است. در اسکلت‌ های فولادی در هر متر مربع تقریباً بین 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد نیاز است. حالا استفاده از قاب خمشی در اسکلت‌ های فولادی عملکرد معکوسی دارد و در صورت استفاده از آنها، این مقدار به 65 تا 90 کیلوگرم در هر متر مربع می‌ رسد و نیاز به میلگرد بیشتری خواهد بود.

محاسبه میلگرد مورد نیاز در ستون

میزان آرماتور های مورد نیاز در ساختمان‌ ها، معمولا بر اساس ستون و سقف محاسبه می‌ شود. اگر اسکلت ساختمان مورد نظر از نوع بتنی و همچنین دارای سقف دال دو طرفه باشد، برای هر ستون 60 تا 85 کیلوگرم آرماتور لازم است.

محاسبه مقاطع عرضی نیز درست مانند محاسبه مقاطع طولی است. فرمول محاسبه مقاطع عرضی به شکل زیر است:

محاسبه مقاطع تقویتی در پی

برای آنکه بتوان مقاطع تقویتی را در پی محاسبه کرد باید طول آرماتور را در وزن و تعداد واحد طول ضرب کرد. معمولا جهت اینکه سرعت محاسبات و میزان دقت افزایش پیدا کند از جداولی موسوم به جداول ریز متره استفاده می‌ شود. این جداول به صورت فایل‌ های اکسل در دسترس هستند و یک منبع مطمئن و معتبر برای انجام محاسبات دقیق به شمار می‌ روند.

اگر یک فایل ریزمتره را باز کنید، می‌‌ توانید در ستون های موجود در آن، طول و عرض را وارد نمایید. این اعداد در ارتفاع هر طبقه ضرب می‌ شوند و سپس مقدار ستون‌ ها را می‌ توانند در اختیار قرار دهند.

مثال

برای آنکه با محاسبه میزان میلگرد بهتر آشنا شوید یک مثال خواهیم آورد. فرض کنید که قصد دارید میزان میلگرد مورد استفاده در پی را به دست آورید. برای این کار ابتدا باید حداقل عمق پی را به دست آورد و سپس تعداد طبقات را در در عدد 10 ضرب کنید. عددی که به دست آورده ‌اید را با 20  جمع کنید، یعنی به این شکل: 20+(10×3) = 50 سانتی‌متر.

برای محاسبه عرض نوارها نیز از فرمول زیر استفاده می‌شود:

برای محاسبه بیشینه نیز از دو فرمول زیر استفاده می‌ شود:

• As1min=0.0025bd
• As2min= (0.0018*b*h)/2

در این فرمول‌ ها، b عرض پی،h ضخامت پی و d هم عمق موثر پی است که به صورت فرضی ما برای آن‌ ها اعداد 150 سانتی‌متر، 100 سانتی‌متر و 94 سانتی‌متر را در نظر می‌ گیریم. اعداد را در فرمول و به شکل زیر جایگذاری می‌‌ کنیم:

As1= (0.0025*1500*940)/2=3525mm2

As2min= (0.0018*1500*1000)/2=1350mm2

اگر این دو عدد را با هم مقایسه کنید متوجه خواهید شد که باید عدد بزرگتر را برای محاسبات در نظر گرفت. اگر برای هر میلگرد، سایز طولی آن برابر 20 در نظر گرفته شود فاصله و تعداد میلگردهایی که در بنا به کار برده می‌ شود، 11 عدد خواهد بود. یعنی برای هر متر، 11 میلگرد با سایز 20 نیاز است.

محاسبه آرماتور مورد نیاز در سقف

میزان آماتور مورد نیاز برای سقف‌ های دارای تیرچه بتنی و سقف‌ های دال دو پوش متفاوت است. در سقف‌ های دال بتنی توپُر 10 تا 16 کیلوگرم میلگرد برای هر متر مربع لازم است؛ این در حالی است که برای تیرچه‌ ها، 5 تا 7 کیلوگرم در هر متر مربع، میلگرد کافی خواهد بود. به همین دلیل، قیمت ساخت سقف‌ های تیرچه بتنی از دال دو پوش ارزان‌ تر است.

جدول زیر، راهنمای مقدار میلگرد مورد نیاز برای انواع سقف است:

ردیف	نوع سقف	میزان میلگرد مورد نیاز (به ازای هر متر مربع)
1	سقف تیرچه بلوک	۵ تا ۷ کیلوگرم
2	سقف کامپوزیتی	۸ تا ۱۲ کیلوگرم
3	سقف‌های دال بتنی توپُر	۱۰ تا ۱۶ کیلوگرم

میزان مقاطع مورد نیاز در فونداسیون

برای اینکه بتوانیم میزان مقاطع مورد نیاز در فونداسیون را بدست بیاوریم، باید طول مقاطع را محاسبه کنیم. برای این کار، باید در ابتدا طول را با استفاده از  دو پارامتر طول کاور و خم میلگرد به دست آورد.

برای پیشنهاد اولیه عمق حداقل پی:

(تعداد طبقات * 10) + 20 سانتی متر

نکته: بهتر است که عمق پی کمتر از 50 سانتی متر نباشد.

برای پیشنهاد اولیه محاسبه عرض حداقل نوارها:

(تعداد طبقات * 20) + 20

حداقل میلگردهای طولی، از بین دو آیتم زیر، مقدار بیشینه را محاسبه می‌ کنیم:

AS = 0.0025 bd

مثال

برای درک بهتر این موضوع بهتر است یک مثال را با هم مرور کنیم:

فرض کنید که سازه مورد نظر ما دارای اسکلت بتنی و 6 طبقه باشد:

• عمق پی 6 * 10 + 20 = 80 سانتی متر
• عرض حداقل نوار 6 * 20 + 20 = 140 سانتی متر
• b: عرض پی 140
• h: ضخامت پی 80
• 63 = ( 80* 140 * 0.0025) = As

اگر سایز میلگرد طولی را 20 در نظر بگیریم، فاصله و تعداد آن ها به شکل زیر محاسبه می‌ شود:

3.14 = 2.4 * 2 * 3.14 = As

3.14 / 63=

«20 میلگرد در هر متر مربع نیاز است»

فرمول محاسبه وزن کل اسکلت ساختمان

فرمول زیر، برای محاسبه وزن کل اسکلت ساختمان در هر پروژه استفاده می‌ شود:

Wt={(W1+W2)*A}+W3

نکته: در این فرمول WT وزن کل فولاد مورد استفاده در کل ساختمان است.

• W1: میزان فولاد مورد استفاده (در هر مترمربع)
• W2: وزن فولاد مورد استفاده (در سقف)
• W3: میزان فولاد استفاده شده (در فونداسیون)
• A: کل مساحت سازه

میلگرد مورد نیاز برای ساختمان یک طبقه

تجربه نشان داده که مهندسان معمولا پس از محاسبه میلگرد ساختمان یک طبقه، از آرماتورهای سایز 16 و 18 استفاده می کنند. همانطور که می دانید، خاموت ها میلگردهای عرضی هستند که برای استحکام بیشتر به دور ارماتور طولی قرار می گیرند. برای این ساختمان که از میلگرد 16 و 18 استفاده شده، خاموت سایز 8 یا 10 انتخاب مناسبی است.

محاسبه دقیق میلگرد لازم برای ساختمان یک طبقه، به متراژ آن بستگی دارد. اما به صورت می توان گفت که در سازه هایی با اسکلت فلزی، در هر متر مربع به 45 تا 65 کیلوگرم میلگرد نیاز داریم، البته در صورتی که به روش مهاربندی باشند. اگر روش استفاده شده، قاب خمشی باشد باید مقدار آن را 65 تا 90 کیلوگرم تهیه کرد.

در اسکلت بتنی، میزان میلگرد مورد نیاز متفاوت است. در این ساختمان ها اگر به روش قاب خمشی و دیوار برشی باشند، باید به ازای هر متر مربع 35 تا 45 کیلوگرم ارماتور تهیه کرد. همچنین اگر اسکلت آن بتنی بود، به 40 تا 55 کیلوگرم میلگرد نیاز داریم.

میلگرد مورد نیاز برای ساختمان دو طبقه

محاسبه مقدار میلگرد مورد نیاز برای ساختمان دو طبقه نیز دقیقا مانند سازه یک طبقه است؛ با این تفاوت که مقدار نهایی دو برابر می شود. یعنی براساس نوع ساختمان، مقدار آن را در هر متر مربع به دست می آورید. سپس چون ساختمان دو طبقه است، مقادیری که تهیه می کنید باید متناسب با متراژ کل ساختمان باشد. اگر متراژ هر دو طبقه یکسان بود، مقدار ارماتور را برای یک طبقه حساب کنید، سپس ضربدر 2 نمایید.

میلگرد مورد نیاز برای ساختمان سه طبقه

در ساختمان های سه طبقه، بهتر است از میلگرد 14، 16 یا 20 استفاده کنید. زیرا طبقات این سازه بیشتر شده و باید وزن بیشتری را تحمل کند. اما محاسبه مقدار این مقاطع نیز مانند ساختمان های یک طبقه و دو طبقه است. با این تفاوت که سایز آنها بیشتر می شود. در هر ستون از این ساختمان نیز، باید از 16 میلگرد استفاده کرد.

برآورد هزینه

به غیر از تخمین مقدار میلگرد مورد نظر برای ساختمان، پیش بینی هزینه تمام شده هر متر مربع سازه، از مواردی است که همیشه در نظر گرفته می‌ شود. از آنجایی که میلگرد عضو مهم و جداناپذیر هر پروژه ساختمانی است، برآورده هزینه میلگرد نیز در اجرای یک پروژه اهمیت زیادی خواهد داشت.

برای برآورده مقدار میلگرد مورد نیاز، قبل از هر چیز باید از قیمت روزانه میلگرد در بازار اطلاع داشته باشید. بعد از اطلاع از قیمت، وزن میلگرد را در این مبلغ ضرب کنید تا بتوانید از قیمت نهایی این محصول مطلع شوید.

بررسی مقدار میلگرد موردنیاز برای ساختمان یکی از اصلی‌ ترین کارهایی است که به منظور محاسبه بودجه باید انجام دهید. در این بین محل قرارگیری میلگرد، سایز و برند تولید کننده از اهمیت ویژه‌ ای برخوردار است. اما اگر به دنبال دریافت قیمت به روز این مقاطع هستید یا این سوال را از خود می پرسید که چقدر میلگرد بخرم؛ باید به دنبال مرجعی دقیق و جامع باشید که بتوان از آن خرید کرد. پیشنهاد ما شرکت اصفهان آهن است.

چطور می‌ توان به‌صورت کلی مقدار میلگرد مصرفی در ساختمان را محاسبه کرد؟

برای این کار، باید مقدار میلگردی که در قسمت‌ های مختلف سازه مورداستفاده قرار می‌ گیرد را برآورد کرد.

فرمول محاسبه مقدار میلگرد مصرفی در بتن چیست؟

فرض کنید که قصد دارید میزان میلگرد مورد استفاده در پی را به دست آورید. برای این کار ابتدا باید حداقل عمق پی را به دست آورد و سپس تعداد طبقات را در در عدد 10 ضرب کنید. عددی که به دست آورده ‌اید را با 20  جمع کنید، یعنی به این شکل: 20+(10×3) = 50 سانتی‌متر.