چقدر با ورق های فولادی آشنایی دارید؟

ورق های فولادی، انواع مختلفی دارند و هر کدام از آن‌ها بر حسب مشخصات فیزیکی و ساختاری‌شان در بخش‌های مختلفی از صنعت و ساخت‌وساز ساختمان‌ها، مورد استفاده قرار می‌گیرند. افرادی که در حوزه‌ی آهن‌آلات فعالیت دارند، آشنایی نسبی با ورق‌های فولادی دارند. اما بسیاری از افراد، ممکن است در این زمینه اطلاعی نداشته باشند. در مقالات قبلی در مورد انواع ورق های فولادی و کاربرد آن‌ها صحبت کردیم. در این مطلب، می‌خواهیم به معرفی انواع ورق‌های فولادی بپردازیم.

انواع ورق های فولادی

در ادامه‌ی مطلب، به معرفی انواع ورق‌های فولادی می‌پردازیم و کاربرد و ویژگی‌های هر کدام را توضیح خواهیم داد.

ورق سیاه

ورق سیاه که به عنوان ورق نورد گرم شناخته می‌شود، یکی از ورق های فولادی پُرکاربرد در صنایع مختلف است. این نوع ورق، در دماهای بسیار بالا تولید می‌شود و به دلیل ظاهر مات و جنس خشن آن، به نام «ورق سیاه» معروف شده است.

این نوع ورق‌ها، آنالیز شیمیایی و خواص مکانیکی مخصوص به خود را دارند. از ورق سیاه، در کشتی‌سازی، خودروسازی و ساخت انواع ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود.

همچنین، صنعت پتروشیمی و صنایع وابسته و همچنین ساخت انواع تجهیزات کنار جاده‌ای، مانند انواع گاردریل، از کاربردهای مهم ورق سیاه هستند.

ورق‌های سیاه، انواع مختلفی دارند: ورق سیاه صنعتی، ورق سیاه معمولی، ورق سیاه کلاف یا رول و همچنین ورق سیاه به شکل شیت یا فابریک.

کارخانه‌های مختلفی در زمینه تولید انواع ورق سیاه فعالیت دارند که عبارتند از:

• کارخانه‌ی فولاد مبارکه
• کارخانه‌ی فولاد کاویان
• کارخانه‌ی اُکسین اهواز
• مجتمع فولاد سبا

در ادامه، به معرفی کارخانه‌های تولید‌کننده‌ی ورق سیاه می‌پردازیم:

کارخانه فولاد مبارکه؛ برترین کارخانه تولید کننده ورق

کارخانه‌ی فولاد مبارکه‌ی اصفهان به عنوان یکی از واحدهای برتر تولید‌کننده‌ی ورق‌های فولادی شناخته می‌شود. این کارخانه، بیش از 30 سال است که در حوزه‌ی تولید مقاطع فولادی شناخته شده و بزرگترین مجتمع صنعتی کشور به حساب می‌آید. ضخامت ورق سیاه این کارخانه، از 2/1 تا 16 میلی‌متر متغیر بوده و بیشترین تولید آن در ضخامت‌های 2 تا 5 میلی‌متر است.

کارخانه فولاد کاویان

کارخانه‌ی فولاد کیان به صورت تخصصی در حوزه‌ی نورد فعالیت دارد. این شرکت، در 9 کیلومتری جاده‌ی اهواز_خرمشهر واقع شده و بیش از 3 سال است که در این عرصه، فعالیت دارد.

ورق سیاه این کارخانه، در عرض‌های بین 1250 تا 1500 میلی‌متر با ضخامت 8 تا 20 میلی‌متر و تحت استاندارد DIN17100 تولید می‌شود. از ورق سیاه تولید‌شده در این کارخانه، برای ساخت بدنه‌ی کشتی، مخازن و همچنین پل‌های فلزی استفاده می‌شود.

کارخانه اکسین اهواز

یکی دیگر از کارخانه‌های تولید ورق سیاه، شرکت فولاد اُکسین اهواز است که در سال 1388 افتتاح شد. هدف از راه‌اندازی این کارخانه، تولید انواع ورق‌های فولادی و مخازن ذخیره‌سازی محصولات نفتی بود. ورق‌های تولید‌ی این شرکت از کیفیت خوبی برخوردارند و با عرض ۲۰۰۰ میلی‌متر و با ضخامت‌های ۶ میلی‌متر به بالا در بازار فولاد، قابل عرضه هستند.

مجتمع فولاد سبا

مجتمع فولاد سبا در شهر اصفهان واقع شده و یکی از زیرمجموعه‌های کارخانه‌ی فولاد مبارکه‌ی اصفهان است. این مجتمع فولادی در سال 1381 احداث شد. تولید ورق سیاه، یکی از عمده‌ترین فعالیت‌های این کارخانه است. از مهم‌ترین خصوصیات ورق‌های تولیدی فولاد سبا، می‌توان به قابلیت جوشکاری بالا اشاره کرد.

ورق آجدار

ورق آجدار، نوعی از ورق‌های فولادی است که سطح آن‌ برجستگی‌های منظم و یکنواختی دارد. این نوع ورق‌ها، کاربردهای فراوانی دارند. از ورق‌های آجدار، معمولاً برای کف پل‌های هوایی یا پله‌های اضطراری استفاده می‌شود.

همان طور که می‌دانید، راه‌رفتن روی سطح فلزی، باعث سُرخوردن و افتادن می‌شود؛ در چنین مواقعی، از ورق آجدار استفاده می‌شود. الگوی لوزی‌شکل برجسته‌ای که روی سطح ورق آجدار وجود دارد، خطر لیزخوردن را کاهش می‌دهد.

خم‌شوندگی، خاصیت جوش‌پذیری و انعطاف‌پذیری، از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق آجدار است. به طور کلی، راه‌پله، وسایل نقلیه و یدک‌کش‌ها، طراحی داخلی و خارجی ساختمان، از مهم‌ترین کاربردهای ورق آجدار هستند. یکی از کارخانه‌های مهم تولید‌کننده‌ی ورق آجدار، کارخانه‌ی فولاد مبارکه‌ی اصفهان داشت.

هرکدام از ورق‌های فولادی، بر حسب کاربرد و ویژگی‌های مختلفی که دارند، در صنایع مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. شناخت کاربرد، ویژگی و تفاوت هر کدام از این ورق‌ها، به افراد کمک می‌کند تا با دقت بیشتری نسبت به خرید ورق‌های فولادی، اقدام کنند.

کارخانه فولاد مبارکه اصفهان

یکی از فعالیت‌های اصلی کارخانه‌ی فولاد مبارکه‌ی اصفهان، تولید ورق آجدار است. ورق آجدار تولید‌شده‌ی این کارخانه، بین افرادی که در حوزه‌ی آهن‌آلات فعالیت دارند، از محبوبیت بسیاری برخوردار است. ضخامت ورق آجدار این کارخانه از 2 تا 10 میلی‌متر، متغیر است.

ورق آجدار پرسی، یکی از انواع ورق‌های آجدار است که روی سطح آن، چاله‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی حک شده است. ورق آجدار پرسی، نسبت به ورق آجدار فابریک، وزن و کیفیت بیشتری دارد و از سختی و استحکام بالایی برخوردار است.

این نوع ورق، معمولاً در ضخامت‌ 2 الی 10 میلی‌متر و ابعاد 1000 تا 2000 میلی‌متر در بازار عرضه می‎‌شود. از مهم‌ترین ویژگی‌‌های این محصول، می‌‎توان به قیمت پایین‌ آن نسبت به سایر ورق‌ها اشاره داشت.

ورق آلیاژی

ورق‌های آلیاژی به دو شکل کلی نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. به طور کلی، این نوع ورق‌ها، علاوه بر نحوه‌ی ساخت، بر اساس شکل ظاهری و نحوه‌ی ارائه هم به دو دسته‌ی کلی تقسیم می‌شوند:

• ورقه‌های کویل (رول فرم)
• ورقه‌های بریده‌شده (شیت فرم)

به عبارت دیگر، ورق‌های آلیاژی نوعی از ورق‌های فولادی هستند که با عناصر مختلفی مانند مولیبدن، منگنز، نیکل، کروم، وانادیوم، سیلیکون و بور ترکیب شده‌اند.

مقاومت در برابر خوردگی، سختی و مقاومت در برابر سایش از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق آلیاژی هستند. از این نوع ورق‌ها در مکان‌هایی که نیاز به استحکام بالا باشد، مانند راه‌سازی، پل‌سازی و ساخت قطعه و ابزار استفاده می‎‌شود.

ورق‌های آلیاژی به دلیل هزینه‌ی اقتصادی، سهولت پردازش، خواص مکانیکی و همچنین گسترده‌بودن، محبوبیت زیادی دارند.  این نوع از ورق‌ها، انواع مختلفی دارند، مانند: ورق آلیاژی ST52، ST44،  A283، A36 و…

ورق گالوانیزه

ورق‌های فولادی به طور کلی با دو روش نورد سرد و نورد گرم تولید می‌شوند. ورق‌های نورد گرم پس از تولید، در یک فرآیند خاص، گالوانیزه می‌شوند. گالوانیزه‌کردن، مقاومت ورق را در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی افزایش می‌دهد.

اگر بخواهید این نوع ورق را از روی شکل ظاهری آن تشخیص دهید، باید بگوییم که ورق گالوانیزه نسبت به سایر ورق‌ها، ظاهر برّاقی دارد. جوشکاری این نوع ورق‌ها به راحتی انجام می‌شود و هزینه‌های تعمیر و نگهداری آن‌ها نسبت به سایر ورق‌های فولادی، کمتر است.

در ساخت انواع مخازن، انواع تابلوهای برقی، سقف و بدنه‌ی سالن‌های بزرگ و همچنین انواع تجهیزات آشپزخانه، مانند ماشین لباسشویی، از این ورق استفاده می‌شود. استفاده از ورق گالوانیزه، با مزایای زیادی همراه است که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

• هزینه‌ی کمتر برای تعمیر و نگهداری
• عمر طولانی
• بازرسی آسان
• سادگی در تمیزکردن

ورق رنگی

اکثر ما ورق رنگی جذاب و زیبا را روی سقف منازل دیده‌ایم. ورق رنگی، یکی از انواع ورق‌های فولادی است که کاربردهای مختلفی در صنایع متعدد دارد، از تولید لوازم خانگی گرفته تا صنعت حمل‌‌و‌نقل و ساختمان‌سازی.

ورق‌های رنگی در شکل‌های مختلفی همچون کرکره‌ای یا شادولاین، طرح سفال، هلالی، سینوسی و شیروانی فرم داده می‌شوند. ورق رنگی در تنوع رنگی گسترده‌ای از جمله رنگ‌های آبی، قرمز، سفید، قهوه‌ای، سبز، نقره‌ای، بنفش، صورتی، زرد، کرمی و دیگر رنگ‌ها تولید و در بازار عرضه می‌شود.

ورق رنگی در ساخت لوازم خانگی، صنعت حمل‌و‌نقل، سقف و بدنه‌ی انبارها، صنایع فلزی مانند کابینت و ساخت کانتینرها کاربرد دارد. این ورق، به دو صورت رول و شیت در ابعاد 1000 و 1250 میلی‌متری موجود است. ضخامت ورق رنگی بین 0.2 تا 0.7 میلی‌متر، متغیر است.

از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق رنگی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مقاوم در برابر رطوبت و گرما
• شکل پذیری بالا
• پوشش دهی سطح
• مقاوم در برایر آسیب‌های مکانیکی

ورق روغنی

ورق روغنی که به عنوان ورق نورد سرد شناخته می‌شود، نوعی از ورق‌های فولادی است که با تکنولوژی نورد سرد تولید می‌شوند. در این فرآیند، از ضخامت ورق‌های ضخیم‌تر، کاسته می‌شود.

در پروژه‌هایی که ظاهر نهایی محصول، اهمیت زیادی داشته باشد، از ورق روغنی استفاده می‌شود. این نوع ورق‌ها در برابر فشارهای بسیار بالا، مقاومت فوق‌العاده‌ای دارند و در اندازه‌های متفاوتی تولید می‌شوند.

از مهم‌ترین کاربردهای ورق روغنی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• تولید قطعات خودرو
• ساخت لوازم خانگی
• مبلمان اداری
• ساخت پانل‌های غیر قابل انعطاف

ورق اسیدشویی

ورق اسیدشویی، یکی از انواع ورق‌ های فولادی است که با روش نورد گرم تولید می‌شود. شکل‌پذیری خوب، قابلیت انعطاف‌پذیری، امکان جوشکاری مطلوب و طول عمر بالا، از مهم‌ترین ویژگی‌های ورق اسیدشویی است.

از مهم‌ترین کاربردهای ورق اسیدشویی، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در صنعت خودروسازی برای ساخت قطعاتی با استحکام بالا مانند رینگ، شاسی
• در صنعت ساخت‌و‌ ساز
• در صنایع پتروشیمی و نیروگاه‌ها برای تولید لوله‌های انتقال مایعاتی مانند گاز، نفت و همچنین برای استفاده به عنوان عایق جریان الکتریسیته.
• در صنایع تولید انواع مخازن، مانند مخازن انتقال مایعات یا مخازن تانکرها و کشتی‌های صنعتی و غیر صنعتی.

ورق استنلس استیل

ورق استنلس استیل، یکی از انواع ورق‌ های فولادی است که پایه‌ی اصلی آن آهن بوده و کمتر از دو درصد آن از کربن تشکیل شده است. از انواع ورق استنلس استیل، می‌توان به نوع 300 و 400 اشاره کرد.

مهم‌ترین ویژگی ورق استنلس استیل 300، خاصیت ضد زنگ‌ بودن آن است، در حالی که گرید 400 این ورق، معمولاً در برابر خوردگی و سایش مقاوم است و قابلیت پولیش‌کاری از مهم‌ترین ویژگی‌های آن است. این نوع ورق، به دو صورت شیت و رول تولید و به بازار عرضه می‌شود.

از مهم‌ترین کاربردهای این ورق، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع غذایی
• صنایع پتروشیمی
• ساخت سقف و بدنه‌ی آسانسور
• ساخت انواع لوازم خانگی

ورق آلومینیوم

ورق آلومینیوم، به‌ دلیل کاربرد زیادی که در صنایع مختلف دارد، بسیار محبوب است. این نوع ورق‌ها ظاهر تمیز و زیبایی دارند و از انعطاف‌پذیری خوبی برخوردار هستند. علاوه بر این، وزن کم، قیمت مناسب و قابلیت رنگ‌پذیری از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع ورق هستند. از مهم‌ترین کاربردهای ورق آلومینیوم، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مخازن سوخت هوافضا
• صنعت داروسازی
• ساخت لوازم خانگی مانند اجاق گاز
• صنایع ساخت‌و‌ساز
• صنایع نظامی
• و …

سخن پایانی

در این مطلب به طور جامع در مورد انواع ورق‌ های فولادی صحبت کردیم. همان طور که اشاره شد، هر کدام از این ورق‌ها در موقعیت‌های گوناگونی استفاده می‌شوند. اطلاع از کاربرد، ویژگی و به طور کلی شناخت هرکدام از ورق‌های فولادی به شما کمک می‌کند تا خرید بهتری داشته باشید و به نوعی از هزینه‌های اضافی جلوگیری کنید.