ضوابط خاموت u شکل

زمان مطالعه: 4 دقیقه

میلگرد یکی از مهم ترین مقاطعی است که در پروژه های عمرانی و ساختمان سازی، مورد استفاده قرار می گیرد. این محصول بر اساس کاربرد و نحوه قرارگیری در سازه، به دو دسته طولی و عرضی تقسیم می شود. میلگرد طولی در راستای طول سازه قرار می گیرد؛ در حالی که میلگرد عرضی یا خاموت (Stirrup) در راستای عرض سازه جایگذاری می شود. بنابراین، خاموت همان میلگرد است که به منظور محافظت از المان های اطراف، به صورت خم شده استفاده می شود. در این زمینه، ضوابط خاموت u شکل از مهم ترین مسائل این حوزه به شمار می رود.

خاموت نیز مانند بسیاری از محصولات دیگر دارای انواع مختلفی است که از میلگرد و سیم های آجدار، در شکل های U و L ساخته می شود. جایگاه اصلی این محصول درون ستون و تیر است که با هدف افزایش مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچشی به کار گرفته می شود. ما در این مطلب از دانشنامه اصفهان آهن قصد داریم به بررسی ضوابط خاموت u شکل و استانداردهای آن بپردازیم.

فایل صوتی

خاموت u شکل چیست؟

همان طور که اشاره شد، خاموت ها از نظر شکل ظاهری و کاربرد، انواع مختلفی دارند. خاموت های ساده، مهندسی، مارپیچ، سلولار، ربات، حلقه بسته و حلقه باز انواع این محصول هستند. میلگرد رکابی یکی از انواع خاموت حلقه باز است که شکل ظاهری آن شباهت زیادی به حرف U انگلیسی دارد. در واقع خاموت یو شکل، همان میلگرد حلقه باز از نوع رکابی است.

کاربردهای خاموت u شکل در سازه

خاموت ها بر اساس کاربردهایی که دارند، دسته بندی می شوند. بنابراین، اطلاع از کارایی هر کدام امری ضروری است. کاربرد خاموت یو شکل به شرح زیر است:

• مقابله با نیروی برشی وارد شده به ساختمان
• پیشگیری از بروز ترک و شکستگی های ناگهانی در سازه
• مقاومت در برابر زلزله و کاهش خرابی های ناشی از آن
• نگه داشتن میلگردهای طولی در جای اصلی
• افزایش استحکام شناژ ساختمان

البته علاوه بر موارد گفته شده، خاموت رکابی دارای کاربردهای دیگری نیز هست که به اصلی ترین موارد آن اشاره شد.

ضوابط خاموت u شکل

ضوابط تولید و استفاده از این نوع خاموت، بر اساس مقررات ملی ساختمان تعیین و ابلاغ می شود. در واقع، رعایت این قوانین ضروری بوده و در ایمنی سازه نقش مهمی دارد. اجرای صحیح خاموت و آرماتوربندی آن، مستلزم رعایت نکات زیر است.

ضوابط خاموت u شکل از لحاظ اندازه قطر آن

اندازه قطر خاموت تا حد زیادی به اندازه قطر میلگرد طولی بستگی دارد و در واقع، نسبت به یکدیگر انتخاب می شوند. بنابراین، می توانید به کمک جدول زیر، خاموت مناسب پروژه خود را انتخاب کنید.

اندازه قطر میلگرد طولی	اندازه قطر خاموت
کمتر از 30 میلی متر	حداقل 8 میلی متر
30 میلی متر	یک سوم اندازه میلگرد طولی
بیشتر از 30 میلی متر	حداقل 10 میلی متر

ضوابط خاموت u شکل از لحاظ زاویه خم

خاموت نوعی میلگرد است که به منظور مقابله با نیروی های برشی، با زاویه های مشخصی خم می شوند. زاویه خم برای خاموت، بر اساس استانداردهای زیر انجام می شود:

برای میلگردهای طولی که دارای قطر 16 میلی متر هستند، زاویه خم 90 درجه در نظر گرفته شود. خم چنگک که معمولا 135 درجه است، نباید در انتهای آزاد میلگرد کمتر از 60 میلی متر باشد. قسمت نیم دایره خاموت، که دارای خم 180 درجه است نیز مانند چنگک اعمال می شود.

ضوابط خاموت u شکل از لحاظ فاصله

فاصله خاموت ها از یکدیگر نیز دارای قوانین و استانداردهای مشخصی است که نباید از فواصل زیر بیشتر شود:

• بیشتر از 250 میلی متر نباشد
• فاصله دو خاموت از یکدیگر، 36 برابر قطر میلگرد آنها یا 12 برابر قطر کوچک ترین میلگرد طولی باشد.
• هم چنین فاصله دو خاموت متوالی، از اندازه کوچک ترین بعد عضو فشاری کمتر نباشد.

ضوابط خاموت u شکل از لحاظ طول ناحیه بحرانی

بر اساس ضوابط جهانی، طول ناحیه بحرانی که برای استفاده از آرماتور عرضی تعبیه شده، از مقادیر مشخصی کمتر نیست. در واقع، حداقل طول ناحیه بحرانی 450 میلی متر است که معادل یک ششم ارتفاع آزاد ستون و ظلع بزرگتر مقطع مستطیلی یا دایره ای شکل ستون در نظر گرفته می شود.

ضوابط خاموت u شکل در زمان اجرا و پیاده سازی

پس از در نظر گرفتن استادنداردهای گفته شده، به مرحله اجرا یا بررسی نهایی می رسیم. در این قسمت به نکات زیر توجه کنید:

حداقل فاصله خاموت ها از یکدیگر، 20 سانتی متر باشد و توسط سیم آرماتوربندی به میلگردهای طولی متصل شوند. چنانچه نیاز شد که آرماتورها مجددا خم شوند، حتما در دمای پایین و به کمک دستگاه مکانیکی انجام شود.

در این مطلب به بررسی میلگرد رکابی که شباهت بسیار زیادی به U انگلیسی دارد پرداختیم. خاموت، میلگردی است که با اهداف گوناگونی در شرایط ویژه خم می شود. در واقع خاموت یا میلگرد عرضی، در کنار میلگردهای طولی قرار گرفته و از فروپاشی ستون و تیرهای بتنی در برابر نیروهای کششی یا پیچشی جلوگیری می کند. هدف کلی این مطلب، بررسی مقررات و ضوابط خاموت یو شکل بود که از لحاظ قطر، فاصله، طول ناحیه بحرانی و زمان اجرا مورد بررسی قرار گرفت.

وظایف خاموت در سازه ساختمان چیست؟

افزایش استحکام شناژ ساختمان را می توان مهم ترین نقش استفاده از خاموت در ساختمان دانست.

خاموت ها بر اساس کاربرد و شکل ظاهری به چند دسته تقسیم می شوند؟

به پنج دسته خاموت سنتی، معمولی، سلولار، مارپیچ و ربات

دسته بندی خاموت ها بر اساس چه فاکتورهایی انجام می شود؟

شکل مقطع، نحوه تولید، تعداد میلگرد طولی، میزان تحمل بار و… فاکتورهای دسته بندی خاموت هستند.

خاموت در ستون ها، بر اساس چه مواردی چک و بررسی می شود؟

کنترل فاصله خاموت ها، خم 135 درجه انتهایی خاموت، کیفیت  و تمیز بودن میلگرد خاموت، کنترل ابعاد و کاور ستون، کنترل آرماتوربندی صحیح و…