ورق سرد چیست؛ انواع ورق های سرد

زمان مطالعه: 5 دقیقه

ورق‌های فولادی موجود در بازار آهن‌آلات، معمولاً در یکی از دو نورد سرد یا گرم تولید شده‌اند. ورق‌هایی که در نورد سرد تولید شوند با عنوان «ورق نورد سرد» و محصولاتی که با نورد گرم ساخته شوند، با عنوان «ورق نورد گرم» شناخته می‌شوند. ورق نورد سرد، به خودی خود، ویژگی‌های مکانیکی و شیمیایی منحصر به فردی دارد و در مقایسه با ورق گرم نیز از ظرافت و دقت بیشتری برخوردار است. در این مطلب می‌خواهیم درمورد این موضوع که ورق سرد چیست و چه انواعی دارد صحبت کنیم.

ورق سرد را بهتر بشناسیم

در پاسخ به این سوال که ورق سرد چیست باید بگوییم که ورق سرد، یک محصول با آلیاژهایی بر پایه‌ی فولاد است که به وسیله‌ی نورد سرد، تولید می‌شود. از آنجایی که ورق سرد، فرآیندهای روغن‌کاری خاصی را پس از تولید، پشت سر می‌گذارد، به «ورق روغنی» هم معروف است.

تکنیک کلی تولید ورق سرد به این شکل است که ورق‌های فولادی ضخیم به وسیله‌ی فشار غلتک‌ها، نازک‌تر می‌شوند. همان طور که از اسم نورد سرد برمی‌آید، فرآیند تولید در این روش با دمایی بسیار پایین‌تر از نورد گرم (نهایتاً تا 200 درجه‌ی سانتی‌گراد) انجام می‌شود.

ورق سرد یا همان ورق روغنی، با توجه به این که ظاهر بسیار زیبایی دارد، برای تولید گستره‌ی وسیعی از محصولات فولادی کاربرد دارد. این نوع ورق، علاوه بر مصارف عمومی، به صورت صنعتی و ساختمانی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ورق سرد چه ویژگی‌هایی دارد؟

ورق سرد، بر اساس آلیاژ به‌کاررفته در ساختش، ویژگی‌های متفاوتی دارد که شامل موارد زیر هستند:

• ظاهری بسیار شفاف و صیقلی دارد.
• رنگ‌کاری این ورق، بسیار خوب انجام می‌شود.
• قابلیت خمش و برش بسیار مطلوبی دارد.
• نسبت به ورق گرم، در ابعاد محدودتری تولید می‌شود.

در ادامه، جدول شیمیایی انواع ورق‌های سرد (بر مبنای سه آلیاژ ST12، ST13 و ST14) را بررسی می‌کنیم.

گرید محصول / عناصر به کار رفته	کربن	منگنز	سیلیسیم	فسفر	گوگرد
ST12	1.0	0.5	0.01	0.035	0.035
ST13	0.08	0.45	0.01	0.035	0.035
ST14	0.04	0.21	0.01	0.007	0.007

ابعاد ورق سرد

ورق سرد، معمولاً در فرآیند تولید، بُرش‌کاری می‌شود و به صورت فابریک به دست مشتری می‌رسد. در ادامه، ابعاد ورق فولادی سرد را به همراه وزن هر مدل، در یک جدول بررسی می‌کنیم:

ردیف محصول	طول (میلی‌متر)	عرض (میلی‌متر)	ضخامت (صدم / میلی‌متر)	وزن (کیلوگرم)
1	2000	1000	50	8
2	2000	1000	60	9.6
3	2000	1000	70	11.2
4	2000	1000	80	12.8
5	2000	1000	100	16
6	2000	1000	125	20
7	2000	1000	150	24
8	2000	1000	200	32
9	2500	1250	50	12.5
10	2500	1250	60	15
11	2500	1250	70	17.5
12	2500	1250	80	20
13	2500	1250	100	25

کاربرد ورق سرد

کاربردهای ورق سرد، شامل موارد زیر می‌شوند:

• ساخت قطعات مربوط به ساختمان‌ها
• استفاده به منظور مصارف کششی معمولی و عمیق
• ساخت انواع پنل غیر قابل‌ انعطاف
• ساخت بسیاری از لوازم خانگی، مانند ماشین لباس‌شویی یا یخچال

ورق سرد چه انواعی دارد؟

ورق سرد از زوایای متعددی تقسیم‌بندی می‌شود و به انواع گوناگونی بخش‌پذیر است. دو روش کلی برای بررسی انواع ورق‌های سرد وجود دارد:

• بر اساس آلیاژ ساخت
• بر اساس فعالیت‌های ثانوی

ورق سرد بر اساس آلیاژ ساخت

از عناصر فلزی خاصی در ساخت ورق‌های فولادی استفاده می‌شود؛ چرا که فولاد یا آهن، به خودی خود، معایب بسیاری دارند؛ مثلاً از جهت مقاومت در برابر خوردگی یا از جهت قابلیت جوش‌پذیری بسیار نامناسب هستند.

متخصصان برای برطرف‌کردن چنین مشکلاتی، عنصرهای فلزی فولاد و آهن را با عناصر شیمیایی دیگری مانند منگنز، کربن، کروم، سیلیسیم، فسفر و گوگرد ترکیب می‌کنند تا در نهایت، محصولی تولید کنند که ویژگی‌های مثبت بیشتر و معایب کمتری داشته باشد.

ورق‌های سرد نیز بر اساس کاربردهایشان، با عناصر ترکیبی گوناگونی ساخته می‌شوند. در ادامه، هر کدام از انواع ورق سرد را با آلیاژ متفاوت بررسی می‌کنیم.

ورق ST12

این نوع از ورق سرد در اصل، نوع پردازش‌شده‌ی ورق فولاد گرم است، با این تفاوت که ورق ST12 استحکام بیشتری نسبت به ورق‌های نورد گرم دارد. همچنین این ورق با عنصر غالب «کروم» تولید می‌شود. کروم، بسیاری از معایب ورق‌های فولادی را برطرف می‌کند و محصول را به یک ورق محکم‌تر تبدیل می‌کند.

ورق ST13

این ورق با عنوان ورق سرد با «قابلیت کششی معمولی» به بازار عرضه می‌شود. ویژگی اساسی این ورق، استفاده‌ی کمتر از متریال فلزی و در نتیجه، تحمل بار بیشتر است. گفتنی است که از عناصر فلزی سیلیسیم، گوگرد، کربن و فسفر در ساخت این ورق، استفاده می‌شود.

ورق ST14

این ورق‌ها با قابلیت فوق کششی تولید می‌شوند؛ در میان انواع ورق سرد از جهت آلیاژ، ورق ST14 قابلیت کششی بیشتری دارد؛ گفتنی است که این ورق، مصارف بسیار تخصصی در جای‌جای صنایع گوناگون دارد. مثلاً، یکی از کاربردهای گسترده‌ی ورق ST14 در تولید فیلتر انواع اتومبیل‌ها است.

ورق سرد بر اساس فعالیت ثانوی

پس از خروج ورق سرد از نورد، به خط تولید دیگری انتقال می‌یابد تا روی‌اندود یا گالوانیزه شود. ورق گالوانیزه، یکی از انواع ورق‌های سرد است که بر اساس یک فعالیت ثانوی در کارخانه تولید شده است. ورق سرد، بر اساس فعالیت ثانوی، شامل موارد زیر می‌شود:

ورق سرد گالوانیزه

گالوانیزاسیون، فرآیندی برای افزایش مقاومت ورق فولادی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی است؛ نحوه‌ی کار به این شکل است که سطح ورق‌ گالوانیزه با یک لایه از ورق روی، پوشش‌دهی می‌شود تا از سطح فلز محافظت کند. از دو روش حمامِ روی یا الکتروگالوانیزاسیون در ساخت ورق سرد گالوانیزه استفاده می‌شود.

ورق سرد رنگی

ورق‌های گالوانیزه‌ی سرد در برخی موارد، پس از پایان فرآیند تولید، سمباده‌کاری می‌شوند و به سوی خط تولید ورق رنگی می‌روند؛ ماجرا از این قرار است که ورق‌ها با غلتک‌های مخصوصی بُرس‌کاری می‌شوند و در نهایت با اضافه‌کردن یک پوشش ضد زنگ دیگر، ورق سرد رنگی، آماده‌ی مصرف است.

ورق رنگی مقاومت بسیار زیادی در برابر انواع رطوبت و خوردگی دارد و با رنگ‌های چشم‌نواز گوناگونی در بازار موجود است؛ از ورق رنگی در ساخت سقف سوله‌ها، استفاده‌ی زیادی می‌شود.

ورق قلع‌اندود

این نوع از ورق سرد، از دو سو با دو لایه‌ی قلع پوشیده می‌شود تا مقاومت مطلوبی در برابر خوردگی پیدا کند. قلع‌اندودکردن ورق برای افزایش مقاومت آن، یکی از قدیمی‌ترین روش‌ها برای ارتقاء استحکام ورق فولادی است.

در این مطلب در مورد این موضوع که ورق سرد چیست و چه ویژگی هایی دارد، صحبت شد. طبق تمامی موارد گفته شده، ورق سرد به روش نورد سرد تولید می‌شود و بر اساس آلیاژهای به‌کاررفته در آن یا بر اساس فعالیت‌های ثانویِ انجام‌شده روی ورق، به مدل‌های گوناگونی تقسیم می‌شود. این ورق، بر اساس آلیاژهای به‌کار‌رفته در آن، به سه مدل ST12، ST13 و ST14 تقسیم می‌شود.

همچنین از جهت دیگری به ورق‌های گالوانیزه، روغنی و رنگی بخش‌پذیر است. ورق سرد در صنایع گوناگونی مانند ساخت لوازم خانگی، بدنه‌ی خودرو و ساخت انواع مصالح ساختمانی، به کار می‌رود.