میلگرد عرضی چیست؟

زمان مطالعه: 5 دقیقه

سازه‌های بتنی مقاومت چندانی را در برابر فشار‌های وارد شده و نیروی خارجی از خود نشان نداده‌اند؛ به همین دلیل از آرماتور در این سازه‌ها استفاده می‌کنند. میلگرد عرضی که با نام خاموت نیز شناخته می‌شود؛ یکی از راهکارهای مقاوم‌سازی ساختمان و سازه‌های بتنی است. اما میلگرد عرضی چیست و چه کاربردهایی دارد؟ موضوعی است که قرار است در این مقاله در مورد آن صحبت کنیم. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

فایل صوتی

آشنایی با میلگردهای عرضی

میلگرد عرضی یا خاموت، بخشی از شاخه میلگرد است که خم شده و میلگردهای طولی را احاطه می‌کند. وظیفه این مقطع فولادی مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچشی است. به عبارت دیگر، میلگرد‌هایی که در راستای طول عضو هستند را میلگرد طولی، و میلگردهایی را که در راستای عرض عضو باشند را میلگرد عرضی می گویند. خاموت از آن دسته آرماتور‌هایی است، که در راستای عرضی تیر، ستون و سایر اعضای اصلی سازه بتنی قرار گرفته و همچنین به‌صورت عمود بر میلگرد‌های طولی در سازه قرار می‌گیرد.

استفاده از آرماتورهای عرضی یا خاموت‌ها یکی از پرکاربردترین و رایج‌ترین روش‌های افزایش استحکام و مقاومت سازه‌های بتنی شمرده می‌شود. به همین دلیل قیمت خاموت برای افراد فعال در حوزه ساخت و ساز بسیار حائز اهمیت است. همچنین این مقطع فولادی بیشترین استفاده را در ستون‌ها و تیر‌ها دارد که در قالب آرماتور‌های آجدار به‌منظور ایجاد چسبندگی بیشتر به ملات ساخته می‌شود. استفاده از فولاد کربن دار در تولید این محصول باعث می‌شود، تا میزان شکنندگی آن نیز افزایش یابد.

نقش آرماتور عرضی در استحکام سازه

آرماتورهای طولی به‌تنهایی قادر به مقاوم‌سازی ساختمان در برابر فشار‌های وارد آمده و نیرو‌های خارجی نیستند، به همین دلیل میلگرد‌های عرضی با هدف افزایش میزان مقاومت کششی بتن در کنار آرماتور طولی در سازه مورداستفاده قرار می‌گیرند. درواقع میلگرد عرضی و طولی مکمل یکدیگر هستند. می‌توان گفت نقش خاموت در سازه‌های بتنی، به‌منظور افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله است.

عملکرد این آرماتور به‌صورتی است که بیرون‌زدگی میلگرد‌های طولی که در اثر کمانش یا تحمل نیرو‌های برشی دچار ترک شده‌اند را برطرف می‌کند. در حالت کلی از سازه‌های بتنی در برابر ترک‌های مورب ایجادشده در اثر وارد شدن نیرو‌های خارجی محافظت کرده و از ایجاد کشش در سازه جلوگیری می‌کند.

میلگردهای عرضی در سازه ها نقش بسیار مهمی دارند، زیرا اعضای بتنی در برابر نیروی کششی مقاومت پایینی دارند، از این رو این میلگردها اکثراً به شکل های عمودی و گاهی هم به شکل مورب مورد استفاده قرار می گیرند تا از شکست زودرس مقطع بتنی در اثر نیروهای خمشی و برشی جلوگیری شود.
اعضای بتنی با وجود میلگردهای فولادی، استحکام زیادی به دست آورده و از سوی دیگر با وجود میلگردهای عرضی یا خاموت ها، نظم موردنیاز را خواهند داشت و مقاومت عضو بتنی افزایش می‌یابد. استفاده از میلگردهای عرضی شامل مزایایی مانند جلوگیری از بروز ترک های ناگهانی مورب که موجب خرابی های غیر منتظره در سازه، افزایش مقاومت سازه در برابر معایب اعضای بتنی از قبیل پیچش، تنش، خزش، انقباض و کشش سطحی، بهبود عملکرد لنگر خمشی آغازین سازه و… می‌شود.

انواع میلگرد عرضی

آرماتورهای عرضی را می‌توان بر اساس زاویه خم، کاربردشان در ستون، شکل ظاهری و فناوری تولید در دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد. همچنین این مقاطع فولادی از لحاظ شکل ظاهری، به دو دسته ی کلی تنگ باز و تنگ بسته تقسیم می شوند.
میلگردهای برشی قائم از نظر سهولت اجرا، متداول ترین نوع میلگردهای برشی می باشد که با نام خاموت یا تنگ نیز شناخته می‌شود.
تنگ باز به صورت های تک شاخه (قلاب)، دوشاخه (رکابی) و چند شاخه بکار برده می شود. تنگ بسته نیز مانند تنگ باز بوده و علاوه بر برش، قادر به تحمل پیچش نیز می باشد.

میلگردهای عرضی بر اساس زاویه خم

میلگرد‌های عرضی در دو دسته اصلی عرضی ساده و مهندسی، تولید و به بازار عرضه می‌شوند. تفاوت این دو نوع در شکل و کاربری آن‌ها در سازه است. میلگرد ساده دارای خم قلاب قائم یا صاف است، در حالی‌که نوع مهندسی آن خم قلابی با زاویه ۴۵ درجه دارد.

میلگردهای عرضی بر اساس کاربرد در ستون

در این تقسیم‌بندی، آرماتورهای عرضی با توجه به شکل‌پذیری از سطح مقطع ستون در دو دسته خاموت مارپیچ و خاموت پهلویی دسته‌بندی می‌شوند. آرماتور مارپیچی با احاطه کامل آرماتورهای طولی از انعطاف‌پذیری بالایی برخوردار است. در مقابل میلگرد پهلویی در دو شکل مربعی و مستطیلی متناسب با تعداد میلگرد‌های طولی که احاطه می‌کند در حالت‌های مختلف ۲ شاخه، ۴ شاخه، ۶ شاخه و… تولید می‌شود.

آرماتورهای عرضی بر اساس شکل ظاهری

میلگرد‌های عرضی متناسب با شکل ظاهری در دو دسته تنگ باز و تنگ بسته تقسیم‌بندی می‌شوند. آرماتور عرضی تنگ باز به‌صورت‌های مختلفی مانند تک شاخه یا قلاب، دوشاخه یا رکابی و چند شاخه مورداستفاده قرار می‌گیرد. خاموت تنگ بسته مشابه با آرماتور تنگ باز است و قابلیت تحمل پیچش و برش را به‌طور هم‌زمان دارد.

آرماتورهای عرضی بر اساس فناوری تولید

خاموت چیست؟ خاموت، نوعی آرماتور است که در بتن‌های بکار رفته در ستون‌ها و تیرها، به‌ منظور جلوگیری از ترک‌خوردگی، حفظ شکل بتن و افزایش مقاومت، استفاده می‌شود. فرآیند و فناوری تولید میلگرد‌های عرضی موجب شده است تا این نوع میلگرد در ۵ دسته مختلف تقسیم‌بندی شود.

خاموت سنتی

خاموت سنتی ساده‌ترین نوع خاموت است که با استفاده از یک اهرم و با کمک دست توسط کارگر ساخته می‌شود. شکل ظاهری آن به‌صورت مربع است و از پرمصرف‌ترین نوع آرماتور عرضی است.

خاموت معمولی

خاموت معمولی نیز مشابه با خاموت سنتی به‌وسیله دست تولید می‌شود با این تفاوت که در ساخت آن ابزاری مثل میز خم کن، صفحه و آچار مخصوص به‌کاربرده می‌شوند.

خاموت مارپیچی

در ساخت خاموت مارپیچی از دستگاه CNC استفاده می‌شود. این عملیت باعث شده تا شما در پایان کار اندازه‌های متفاوتی از خاموت عرضی را باشید.

خاموت ربات

خاموت ربات مشابه با خاموت مارپیچی با کمک دستگاه CNC همراه با یک مربع در گوشه آن تولید می‌شود.

خاموت مدور یا سلولار

می‌توان گفت این نوع از میلگرد‌های عرضی ازجمله پیشرفته‌ترین و تازه‌ترین نوع خاموت هستند.

نکات مهم در نصب آرماتور عرضی

تمامی آرماتورهای عرضی با توجه به شکلی که دارند، دسته‌بندی و نوع عملکرد آن‌ها در سازه در اندازه‌های قطری ۸، ۱۰ و ۱۲ میلی‌متری ساخته می‌شوند. هنگام نصب و اجرای میلگرد‌های عرضی به‌منظور مقاوم‌سازی و افزایش استحکام سازه بتنی باید نکاتی را مدنظر قرارداد. برخی از این نکات عبارت‌اند از:

• قرارگیری آرماتورهای عرضی در فاصله‌های ۲۰ سانتی‌متری از یکدیگر
• اتصال میلگرد‌های عرضی به سیم آرماتور‌بندی و همچنین طولی
• ایجاد خم در خاموت در دمای کمتر از ۵ درجه سانتی‌گراد
• انجام عملیات خمکاری مجدد در صورت نیاز به شیوه سرد و با استفاده از دستگاه مکانیکی

سازه‌های بتنی مقاومت چندانی را در برابر فشار‌های وارد شده و نیروی خارجی از خود نشان نداده‌اند؛ به همین دلیل از آرماتور در این سازه‌ها استفاده می‌کنند. میلگرد عرضی که با نام خاموت نیز شناخته می‌شود؛ یکی از راهکارهای مقاوم‌سازی ساختمان و سازه‌های بتنی است. میلگرد عرضی یا خاموت، بخشی از شاخه میلگرد است که خم شده و میلگردهای طولی را احاطه می‌کند. وظیفه این مقطع فولادی مقاومت در برابر نیروهای برشی و پیچشی است. آرماتورهای عرضی را می‌توان بر اساس زاویه خم، کاربردشان در ستون، شکل ظاهری و فناوری تولید در دسته‌های مختلف تقسیم‌بندی کرد. اگر شما از این مقطع فولادی استفاده کرده‌اید نظر خود را با ما در میان بگذارید.

منظور از آرماتور عرضی چیست؟

میلگرد‌های عرضی باهدف افزایش میزان مقاومت کششی بتن در کنار میلگرد‌های طولی در سازه مورداستفاده قرار می‌گیرند.

آرماتورهای عرضی در کجای یک سازه استفاده می‌شوند؟

خاموت‌ها بیشترین استفاده را در ستون‌ها و تیر‌ها دارند.

انواع خاموت کدامند؟

این مقطع فولادی شامل انواعی مانند خاموت سنتی، خاموت معمولی، خاموت مارپیچی،خاموت مدور یا سلولار می شود.