قوطی پروفیل چیست؛ تفاوت، کاربرد و ویژگی انواع آن

زمان مطالعه: 8 دقیقه

در صنعت ساختمان‌سازی، از مصالح فراوانی استفاده می‌شود. هر کدام از این مصالح به نوعی در تکمیل ساختمان، نقش اساسی دارند. یکی از مصالح مهم و ضروری در ساختمان‌سازی، پروفیل است که در دو نوع صنعتی و ساختمانی وجود دارد. پروفیل‌ها انواع مختلفی دارند و دارای کاربردهای متفاوتی هستند. در این مقاله می‌خواهیم در مورد قوطی پروفیل، کاربرد و ویژگی‌های آن به طور کامل صحبت کنیم. امیدواریم این مقاله، پاسخگوی بسیاری از سوالات شما در این زمینه باشد.

فایل صوتی مطلب

 تاریخچه پیدایش قوطی پروفیل

در ایران، برای اولین‌بار از قوطی پروفیل، در ساخت در و پنجره برای چهارچوب‌های چوبی استفاده شد. دلیل این موضوع، افزایش ناگهانی جمعیت، پس از جنگ جهانی دوم و نیاز به ساخت خانه‌های جدید در ایران بود.

به طور کلی، سرآغاز استفاده از قوطی پروفیل، به چند سال بعد از جنگ جهانی دوم برمی‌گردد.  اولین کارخانه‌ی احداث‌شده‌ی تولید پروفیل، توسط شخصی به نام مانسمن بود. این شخص برای اولین‌بار، رول‌های ورق‌مانند را به شکل اُریب سوراخ کرد و امکان ساخت مقاطع را ایجاد کرد. چند سال بعد، ساخت پروفیل پیشرفت کرد و این محصول به شکل‌های مختلفی تولید شد.

در همان سال‌ها، فردی به نام «پیگر»، مقاطع توخالی و بدون درز را تولید کرد و این منوال به همین صورت ادامه داشت تا این که در جنگ جهانی دوم، به دلیل جهش فوق‌العاده در جوشکاری، پیشرفت آن اوج گرفت و استفاده از پروفیل‌ها بین مردم، تقریباً رایج شد.

در همان ابتدا برای استفاده از پروفیل‎‌ها مشکلات اساسی وجود داشت. یکی از این مشکلات، نحوه‌ی اتصال پروفیل‌ها بود که در سال 1937 با اختراع بست، این مشکل حل شد. از همان زمان تا الان، پروفیل‌ها کاربردهای متفاوتی دارند و از آن‌ها برای مقاوم‌سازی ساختمان استفاده می‌شود.

پروفیل چیست؟

به طور کلی، پروفیل، مقطع توخالی از جنس آهن است که برای استحکام سازه از آن استفاده می‌شود. اشکال مختلفی از پروفیل‌ها تولید و روانه‌ی بازار می‌شوند که هر کدام از آن‌‌ها، کاربردهای مختلفی در صنعت و ساختمان‌سازی دارند. به طور کلی می‌توان پروفیل‌ها را در دو دسته‌ی صنعتی و ساختمانی تقسیم‌بندی کرد.

قوطی پروفیل‌ها جزء جدایی‌ناپذیر بسیاری از صنایع و ساختمان‌‌ها هستند؛ پروفیل‌ها انواع مختلفی دارند و با توجه به ویژگی‌های مورد نظر در موارد مختلفی قابل استفاده هستند.

پروفیل های ساختمانی

همان طور که از اسم این پروفیل‌ها مشخص است، به آن گروه از محصولاتی گفته می‌شود، که در ساختمان‌سازی کاربرد دارند. از این محصول در ساخت در و پنجره‌های آلومینیومی استفاده می‌شود. پروفیل‌های ساختمانی، چند شکل دارند:

• پروفیل نورد گرم: این محصول، قوطی‌شکل بوده و از نورد گرم شمش فولادی ساخته شده است.
• پروفیل نورد سرد: این نوع پروفیل، با شکل‌دادن ورق‌های فولادی از طریق خم‌کردن و پرس تولید می‌شود و ظاهر آن، ناودانی‌شکل است. محصولات تولید‌شده با این روش، برای کارهای سبک ساختمانی، مانند تیرهای تیکه‌گاه، چهار‌چوب‌های در‌های ساختمان و ناودانی مناسب است.
• پروفیل مرکب: پروفیل مرکب، از ترکیب پروفیل نورد گرم و پروفیل نورد سرد حاصل می‌شود.

پروفیل‌های صنعتی

دسته‌ی دیگری از پروفیل‌ها، پروفیل‌های صنعتی هستند که به دلیل وزن کم و مقاومت بالا در صنایعی مانند خودروسازی، صنایع نظامی و … کاربردهای مختلفی دارند.

انواع قوطی و پروفیل

بهتر است با هر کدام از انواع قوطی پروفیل‌های مورد استفاده در حوزه‌ی ساختمان‌سازی و صنعت آشنا شوید و کاربرد هر کدام را به صورت جداگانه بدانید:

قوطی صنعتی

قوطی صنعتی یا همان پروفیل سنگین، در سازه‌های فلزی بزرگ، پل‌ها، تابلوهای تبلیغاتی و صنایع نظامی، دارای کاربردهای متفاوتی است. ساختمان‌هایی که در کارخانه‌ها تولید می‌شوند در قسمت‌های مختلف، به ستون و باکس‌های فلزی نیازمند هستند؛ در چنین مواردی از قوطی صنعتی استفاده می‌شود.

البته بهتر است بدانید که قوطی صنعتی در ساخت خرپاهای عظیم هم کاربرد دارد. همچنین، در ساخت تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی از این نوع قوطی، استفاده‌های مختلفی می‌شود.

بارزترین مشخصه‌ی پروفیل‌های صنعتی، ابعاد بزرگ و استحکام بی‌نظیر این محصولات فولادی در تحمل انواع آسیب‌ها و ضربات احتمالی است. قوطی‌های صنعتی، توان باربری و استحکام کششی بسیار زیادی دارند. برای این که در این مورد بیشتر بدانید، می‌توانید مطلب «قوطی صنعتی چیست؛ کاربرد و ویژگی آن» را در سایت بخوانید.

قوطی مبلی

قوطی مبلی که به آن پروفیل سبک هم گفته می‌شود، دسته‌ای از پروفیل‌ها است که به دلیل داشتن خصوصیات متنوع و عالی، استفاده‌ی گسترده‌ای در ساخت مبلمان، دوچرخه، لوازم خانگی، اگزوز، کانکس و غیره دارد. قیمت پروفیل سبک بر حسب وزن اعلام می‌شود.

قوطی مبلی، از ورق سرد با ضخامت 0.7 الی 1.5 میلی‌متر تولید می‌شود. این محصول، می‌تواند سطح مقطع سه گوش، چهارگوش، دایره‌ای و یا ترکیبی داشته باشد.

رایج‌ترین پروفیل‌های مبلی، قوطی مبلی با سطح مقطع مربع و یا قوطی سبک با سطح مقطع مستطیلی‌شکل است که بین مصرف کنندگان از محبوبیت خاصی برخوردار است.

قوطی گالوانیزه

قوطی‌های گالوانیزه برای جلوگیری از زنگ‌زدگی، یک پوشش گالوانیزه دارند؛ به همین دلیل، نسبت به انواع قوطی پروفیل، مصرف بیشتری دارند.

پروفیل‌های گالوانیزه، در صنایع کشاورزی و گلخانه‌ها کاربردهای بسیاری دارند. قوطی گالوانیزه در اشکال گوناگونی نظیر پروفیل U گالوانیزه، پروفیل H گالوانیزه، پروفیل نیم‌دایره و … ساخته می‌شود. این پروفیل‌ها به دلیل روکش گالوانیزه، در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی از مقاومت بالایی برخوردار هستند.

قوطی ستونی

قوطی ستونی، یکی از قوطی‌های پُرکاربرد است که در ساخت سوله، استفاده در کارگاه‌ها، انبارها و ستون‌های ساختمان کاربردهای متفاوتی دارند. این نوع قوطی‌ها به دو دسته‌ی ستونی ساختمانی و ستونی صنعتی تقسیم می‌شوند. ما در مقاله‌ای جداگانه در مورد «قوطی ستونی چست؛ کاربرد و ویژگی های آن» صحبت کرده‌ایم.

دسته‌ای دیگر از پروفیل ها

در ادامه، مهمترین انواع پروفیل‌، کاربرد و ویژگی آن‌ها را با هم بررسی خواهیم کرد:

پروفیل های باز و پروفیل های بسته

به طور کلی، پروفیل‌ها به دو دسته‌ی باز و بسته تقسیم‌ می‌شوند:

•  پروفیل‌های بسته، شامل پروفیل لوله و قوطی، در و پنجره‌ی ساختمانی، پروفیل در‌های کرکره‌برقی و پروفیل یو‌پی‌وی‌سی هستند که به دلیل شکل ظاهری‌شان، در دسته‌ی پروفیل بسته جای‌دارند.‌
• انواع تیرآهن، تسمه، میلگرد، ناودانی، نبشی و چهارپهلو، جزء پروفیل‌های باز محسوب می‌شوند.

پروفیل زد Z

از پروفیل زد معمولاً در سقف سالن‌های بزرگ، مانند سوله، انبار و حتی پارکینگ‌ها استفاده می‌شود. این نوع پروفیل، دارای انواع Z18 ,Z20  و Z22 می‌باشد.

پروفیل زد، دارای کاربردهای مختلفی در ساختمان‌سازی است؛ بنا بر این باید اشکال مختلفی از این محصول ساخته شود تا بتواند نیازها را به خوبی برطرف کند. از مقطع Z برای اتصال قسمت‌های مختلف سازه‌های فلزی استفاده می‌شود.

همان طور که می‌دانید، ساختمان‌های فلزی از قطعات مجزا ساخته می‌شوند که در نهایت باید به صورتی مناسب و یکپارچه به یکدیگر متصل شوند.

پروفیل در و پنجره

میان همه‌ی پروفیل‌ها، پروفیل در و پنجره، جایگاه ویژه‌ای دارد. انتخاب پروفیل در و پنجره‌ی باکیفیت می‌تواند در بالابردن سطح کیفی ساختمان، تأثیر زیادی داشته باشد. این محصول در شکل‌های متفاوتی ساخته و به بازار عرضه می‌شود.

به طور کلی، این پروفیل‌ها از چند نوع متریال و بر اساس استانداردهای مختلفی تولید می‌شوند.

پروفیل در و پنجره از جنس‌ها و مواد متعددی تولید می‌شود و هر جنس، خاصیتی مخصوص به خود دارد. ما در مطلبی جداگانه در مورد این نوع پروفیل، صحبت کردیم. برای این که در این باره بیشتر بدانید، می‌توانید مطلب «پروفیل درب و پنجره» را بخوانید.

پروفیل آبرو

از پروفیل آبرو به عنوان مسیر حرکت آب از سقف به سمت شیروانی استفاده می‌شود. این پروفیل باید به شکلی تولید شود که وزن سبکی داشته باشد و در نهایت بتواند به سادگی در سطحی بالاتر از سطح زمین قرار داده شود.

از دیگر مصارف این نوع پروفیل، استفاده روی ساندویچ پانل‌های سقفی است تا هدایت مسیر آب حاصل از برف و باران به سمت پایین، به درستی انجام شود. پروفیل آبرو دارای انواع مختلفی است که در مطلب «پروفیل آبرو چیست؛ کاربرد و ویژگی آن» به معرفی آن‌ها پرداخته‌ایم.

پروفیل سی (سی پرلین)

پروفیل سی یا سی‌پرلین، یکی از پروفیل‌های مهم و کاربردی در حوزه‌ی ساختمان‌سازی است. این نوع پروفیل، اساساً تیرچه‌ای است که برای پوشش سقف یا دیوار، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سی‌پرلین‌ها، معمولاً برای پوشش سقف‌های سبک صنعتی استفاده می‌شوند؛ همچنین از این محصولات برای اتصال ستون‌هایی که فاصله‌ی زیادی از یکدیگر دارند، استفاده می‌شود.

روش تولید پروفیل فولادی

به طور کلی، پروفیل‌‌ها به دو روش نورد گرم یا سرد ساخته می‌‌شوند؛ با هر کدام از این نوردها، مقاطع مختلف پروفیل را تولید می‌کنند که در ادامه در مورد هر کدام توضیح خواهیم داد:

پروفیل‌ های ساخته‌شده با نورد گرم

نورد گرم از شمش‌های فولادی تولید می‌‌شود. از انواع آن می‌‌توان به پروفیل‌‌های لوله‌‌ای، قوطی‌شکل معمولی، تسمه ورق، سپری، ناودانی و میلگرد اشاره کرد.

پروفیل ‌های ساخته ‌شده با نورد سرد

پروفیل‌های ساخته‌شده با نورد سرد، از طریق شکل‌دهی ورق‌‌های فولادی به روش خم‌کردن یا پرس تولید می‌‌شوند. این نوع پروفیل‌ها، معمولاً برای سازه‌های سبک، مثل ناودانی‌‌ها کاربرد دارند.

ساخت مقاطع بدون درز جوش

این پروفیل‌ها طی دو مرحله‌ ساخته می‌شوند:

• در مرحله‌ی اول، رول‌‌های ورق باید برای ساخت، باز شوند.
• سپس، ضخامت‌دهی و بستن آن‌‌ها در قطرهای مورد نیاز انجام می‌شود.

ساخت مقاطع با جوش:

• برای ساخت پروفیل‌ها با جوش، ابتدا ورق‌‌ها و نوارها توسط رول‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های سنگین سیلندریکالی، فرم‌دهی می‌شوند.
• در مرحله‌ی بعد، به وسیله‌ی حرارت تولید‌شده توسط برق، روی هم پرس می‌‌شوند. این امر، باعث می‌شود که برآمدگی ناشی از این پرس‌شدن، کاملاً صاف شود.

 کاربرد پروفیل ها

از مهم‌ترین کاربردهای انواع پروفیل، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بخش عمده‌ای از پروفیل‌ها در ساخت در و پنجره‌ی آهنی استفاده می‌شوند.
• پروفیل‌های مربع و مستطیلی‌شکل برای نرده‌های فلزی در و پنجره‌ی منازل، حفاظ کنار پله‌ها، حفاظ نرده‌ای و مواردی از این قبیل، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• نمونه‌های بزرگتر این مقاطع، کاربردهای متنوع‌تری دارند.
• پروفیل زد یا سی‌پرلین در ساخت سقف سوله‌ها کاربرد دارد.
• از پروفیل‌ها در ساخت لوازم پزشکی، مانند تخت‌های بیمارستانی، اسباب حمل بیمار و وسایل آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

معایب انواع پروفیل ‌ها

در نظر داشته باشید که پروفیل‌ها علاوه بر کابردهای مختلف در صنعت و ساختمان‌سازی، دارای معایب مختلفی هم هستند:

• عدم توانایی تولید پروفیل‌‌های مختلف در کشور: برای تولید انواع پروفیل، به دستگاه‌های گران‌قیمت و فناوری‌های خاصی نیاز است و درست به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، تولید این محصولات انجام نمی‌شود.
• سخت بودن اتصالات پروفیل و بالا بودن هزینه: یکی از معایب انواع پروفیل‌، دشوار بودن اتصال آن‌ها در محل است؛ به ‌همین دلیل، هزینه‌ی نصب آن‌‌ها نیز زیاد است.

چه عواملی بر قیمت نهایی پروفیل تاثیرگذار هستند؟

عوامل مختلفی در قیمت نهایی پروفیل، تأثیرگذار هستند که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

• متراژ مورد نیاز
• نوع فرآیند ساخت پروفیل (نورد سرد یا نورد گرم): فرآیند تولید این محصول به دلیل تفاوت در تجهیزات، روی قیمت نهایی پروفیل تأثیرگذار است.
• نوع سطح مقطع پروفیل مورد نظر
• جنس آلیاژ به‌کاررفته در پروفیل (از نظر مقاوم‌سازی در برابر خوردگی و شرایط جوّی)

در این مطلب به طور کامل در مورد انواع قوطی پروفیل، کاربرد و ویژگی‌های آن صحبت شد. همان طور که اشاره شد، استفاده از پروفیل‌ها به دلیل استحکام و خواص عالی در ساخت‌و‌سازها اهمیت زیادی دارد. نوع ساختمانی این محصول در ساخت در و پنجره و نوع صنعتی آن در ساخت خودرو کاربرد دارد.