شمش قلع چیست و در چه مواردی قابل استفاده است؟
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
قلع ازجمله فلزاتی است که در صنایع مختلف به‌منظور برآورده کردن نیاز‌ها و کمبود‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد. فلز قلع از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین فلز است که توسط بشر کشف‌شده است. در این مقاله از اصفهان آهن قصد داریم در مورد شمش قلع و کاربردهای گسترده آن در صنایع مختلف، اطلاعاتی را در اختیار شما قرار دهیم. حتی به انواع این محصول و کاربردهای هرکدام اشاره‌ای خواهیم داشت. اگر می‌خواهید در این باره چیزی بدانید، حتما تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.
کاربردهای متداول شمش قلع
فلز قلع، چهل و نهمین عنصر در جدول عناصر است که با استخراج از نوعی سنگ معدن به دست می‌آید و از آن می‌توان برای کاربردهای مختلفی استفاده کرد. از این فلز، به‌منظور پوشش فلزات خاصی مانند روی، سرب و فولاد استفاده می‌شودکه به این کار قلع اندود کردن گفته می‌شود. استفاده از فلز قلع در آلیاژ‌های مختلف باعث می‌شود تا ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص و منحصربه‌فردی را ایجاد کنند.
یکی دیگر از کاربردهای فلز قلع، ایجاد استحکام و دوام در مس است. با اضافه نمودن قلع به مس، آلیاژ برنز به دست می‌آید که قابلتی‌هایی مانند تیز بودن، برندگی و هم‌چنین میزان سختی قابل‌قبول دارد. در موقعیت‌هایی که نیاز به تولید لبه‌های برنده است، آلیاژ برنز کارایی بالایی دارد. به‌عنوان‌مثال در ساخت وسائل شکار و اسلحه از آلیاژ برنز به‌دست‌آمده از ترکیب مس و قلع استفاده می‌شود. از دیگر کاربردهای این فلز می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- به‌عنوان پوشش درب ظروف استیل
- یاتاقان
- لحیم‌کاری رساناهای الکتریکی
- لحیم‌کاری اتصالات لوله‌ها
- ساخت آلیاژ باکیفیت متفاوت
نحوه ساخت شمش قلع
استفاده از دستگاه‌ها و ماشین‌آلات پیشرفته روز دنیا در ساخت این نوع شمش باعث می‌شود تا در پایان یک محصول باکیفیت بالا طبق استاندارد‌های روز دنیا تولید و به بازار عرضه شود. فلز اولیه قلع به دو صورت شمش و میله است. این فلز در اندازه وزنی ۵۰ کیلوگرم یا کمتر ریخته‌گری شده و سپس به فروش می‌رسد. قلع درجه‌یک استفاده‌شده در تولید شمش، قلع خالص با میزان ۸/۹۹ قلع است.
آشنایی با انواع شمش قلع
پس از آشنایی با این محصول و نقش آن در صنایع مختلف، نیاز است تا با انواع آن آشنا شوید تا بتوانید در هنگام انتخاب و خرید این محصول به‌منظور کاربردموردنظر، مناسب‌ترین نوع آن را تهیه کنید. شمش قلع در دودسته سرب‌دار و بدون سرب تولید می‌شود. دلیل این تقسیم استفاده از آلیاژ‌های مختلف در تولید آن‌ها است و البته این نکته را هم اضافه کنیم که قیمت شمش فولاد بدون سرب و سرب دارد ممکن است متقاوت باشد.
شمش قلع سرب‌دار
این نوع از شمش، بیشترین فروش را در بین مصرف‌کنندگان خود و بانام شمش ۳۷/۶۳ درصد در بازار شناخته می‌شود. این مقدار نشان‌دهنده درصدی ترکیب سرب و قلع است که به ترتیب با درصد‌های ۳۷ و ۶۳ مورداستفاده قرار می‌گیرند. قابلیت ویژه این محصول سرب‌دار در برابر دمای بالا موجب می‌شود تا در محیط‌های با دمای بالا به‌کاربرده شود. ویژگی محافظتی این نوع شمش در برابر خوردگی باعث شده تا بیشترین کاربرد را در حمام قلع داشته باشد.
انجام آزمایش‌های معتبر بر روی شمش قلع سرب‌دار توسط قسمت کنترل کیفی، درنهایت محصول باکیفیت بالا و مطمئن را به بازار عرضه می‌کند. استفاده از این محصول در ایران به دلیل قیمت مناسب و مقرون‌به‌صرفه منجر می‌شود تا در صنایع الکترونیک، دستگاه‌های اتومات و تمام‌اتومات مورداستفاده قرار گیرد.
لحیم‌کاری برد‌های الکتریکی با سرب بسیار راحت‌تر انجام می‌شود به همین دلیل از این محصول استفاده می‌شود.
ویژگی‌های آن عبارت‌اند از:
- کاهش اتصال کوتاه
- کاهش تولید تفاله
- کاهش میزان خوردگی مس از روی برد الکتریکی
شمش قلع بدون سرب
لحیم‌کاری یکی از کاربردهای این نوع شمش است با این تفاوت که انجام این کار بدون نیتروژن صورت می‌گیرد. این نوع شمش کاربردهای متعددی دارد و استفاده از آن باعث می‌شود تا میزان خورندگی مس کاهش‌یافته و در پایان عملیات هیچ نوع خاکستر قلعی تولید نشود. لحیم‌کاری انجام‌شده با شمش قلع بدون سرب از نوع موج‌دار است که در دمای ۲۶۰ تا ۲۷۰ درجه سانتی‌گراد اجرا می‌شود. از جمله ویژگی‌های آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم نیاز به تمیزکاری و سرویس‌کاری به دلیل اکسیداسیون کم
- کاهش هزینه‌های مصرفی پروژه
کلام آخر
همان طور که گفته شد، شمش قلع طی فرآیند تولید در دو نوع سرب‌دار و بدون سرب ساخته‌شده و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار داده می‌شود. این محصولات در صنایع مختلف به‌منظور کاربردهای گوناگون مورداستفاده قرار می‌گیرد که پوشش دهی تجهیزات و لحیم‌کاری ازجمله این موارد هستند.
سوالات متداول
- شمش قلع چیست؟
شمش قلع همان فلز قلع دست‌نخورده اولیه است که به شکل‌های مختلف مانند شمش، میله و قالب موجود است.
- از شمش نوع قله چه استفاده‌هایی می‌شود؟
این محصول در یاتاقان، لحیم‌کاری رساناهای الکتریکی، لحیم‌کاری اتصالات لوله‌ها و ساخت آلیاژ باکیفیت متفاوت کاربرد دارد.