11 نوع از انواع سقف ساختمان + ویژگی ها و کاربرد هر یک

زمان مطالعه: 9 دقیقه

سقف یکی از اجزای اصلی ساختمان‌ ها و سازه‌ های مسکونی و تجاری و… است. سقف‌ نقش مهمی در استحکام ساختمان بر عهده دارد و می‌ تواند در زیبایی سازه موثر باشد. نوع سقف در همه ساختمان‌ ها یکسان نیست و متناسب با منطقه‌ ای که ساختمان در آن بنا شده، نوع سازه، کاربری و… انواع مختلفی دارد؛ همچنین مصالح به کار رفته در ساخت سقف متفاوت است و به عوامل مختلفی بستگی دارد.

یکی از ویژگی‌ های مهم سقف، پایداری و دوام آن است. اگر سقف استانداردهای لازم را نداشته باشد و در حین ساخت آن ضوابط مهندسی رعایت نشود، می‌ تواند به آسیب و تخریب سازه، به خطر افتادن جان ساکنان و… منجر شود. در این مقاله از دانشنامه اصفهان آهن قصد داریم تا به بررسی انواع سقف های جدید ساختمانی، کاربرد، مزایا و معایب آن‌ ها بپردازیم.

فایل صوتی

فایل ویدئویی

انواع سقف ساختمان

سقف یکی از اجزای مهم هر ساختمانی است که وظیفه محافظت از آن در برابر عوامل محیطی مانند باران، برف، باد و نور خورشید را بر عهده دارد. سقف‌ ها انواع مختلفی دارند که هر کدام دارای ویژگی‌ ها و کاربردهای خاصی هستند. انواع سقف در ساختمان ها عبارتند از:

• سقف کامپوزیت فلزی
• سقف عرشه فولادی
• سقف دال بتنی
• سقف تیرچه بلوک
• سقف طاق ضربی
• سقف پیش تنیده
• سقف تیرچه کرومیت
• سقف وافل
• سقف یوبوت
• سقف کوبیاکس
• سقف فولادی روفیکس (Roofix)

سقف کامپوزیت فلزی

سقف کامپوزیت فلزی، که به نام سقف مختلط یا مرکب نیز شناخته شده، از ترکیب بتن و پروفیل فولادی ساخته می‌ شود. بنابراین قیمت پروفیل فولادی، تاثیر مستقیمی بر نرخ این سقف ها می گذارد. سقف کامپوزیت فلزی در پروژه‌ هایی که از نوع اسکلت فلزی هستند، کاربرد دارد. یکی از ویژگی‌ های این نوع سقف، استفاده از برش‌ گیر (ناودانی، نبشی یا گل‌ میخ) است؛ این کار باعث افزایش یکپارچگی سقف می‌ شود.

مزایای سقف کامپوزیت فلزی

با توجه به مواد سازنده و همچنین ساختار سقف‌ های کامپوزیت فلزی، دارای نصب آسان هستند و موجب کاهش هزینه‌ ها می‌ شوند. علاوه بر آن، این امکان را به کارفرما می‌ دهد که چند سقف را به طور همزمان بتن‌ ریزی کنند. سایر مزایای این نوع سقف به شرح زیر هستند:

• سرعت اجرای بالا
• صرفه‌‌ جویی در میزان مصرف فولاد به علت استفاده از مصالح مرکب
• کاهش وزن نهایی سقف در مقایسه با سقف‌‌ های طاق ضربی و تیرچه‌ بلوکی
• افزایش سختی و استحکام سقف
• عدم نیاز به شمع‌ بندی (سقف‌ های کامپوزیتی را می‌ توان به کمک شمع‌ بندی هم اجرا کرد)

معایب سقف کامپوزیت فلزی

سقف کامپوزیت فلزی ممکن است در اسکلت بتنی ناسازگار باشد؛ به‌ علاوه شرایط آب و هوایی منطقه می‌ تواند منجر به پوسیدگی آن شود. محدودیت در اجرای دهانه‌ های بلند، از دیگر معایب این نوع سقف است. سایر عیوب این نوع سقف عبارتند از:

• احتمال تغییر شکل در دراز مدت به علت خزش در بتن
• دسترسی مشکل به تاسیسات برای تعمیرات
• گران تر از سایر سقف ها

سقف عرشه فولادی

سقف عرشه فولادی جز روش‌ های مدرن در ساخت‌ و‌ ساز محسوب می‌ شود که به علت سرعت بالا در اجرا، نظر بسیاری از کارفرمایان را به خود جلب کرده است. در ساخت این نوع سقف از ورق گالوانیزه، فلاشینگ، بتن، میلگرد و گل‌ میخ استفاده می‌ شود. این محصول در ساختمان سازی به روش مدرن زیاد به کاربرده می شود و به همین دلیل باید قبل از شروع ساخت و ساز به هزینه هایی مانند قیمت روز میلگرد، بتن، قیمت ورق گالوانیزه و گل میخ توجه کرد.

مزایای سقف عرشه فولادی

سرعت اجرای این نوع سقف بالاست و موجب کاهش زمان اجرای پروژه می‌ شود. علاوه‌ بر‌ آن، میزان مصرف بتن در اجرای این نوع سقف کمتر می‌ شود و وزن سازه کاهش می‌ یابد. سقف عرشه فولادی در برابر زلزله و آتش‌ سوزی نیز مقاومت بالایی دارد.

معایب سقف عرشه فولادی

اجرای دشوار در اسکلت بتنی و امکان خوردگی فلز از جمله معایب سقف عرشه فولادی به حساب می‌ آید. سقف عرشه فولادی به دلیل وجود ورق‌ های فلزی، در برابر آتش‌ سوزی آسیب‌ پذیر است. بنابراین، در ساختمان‌ هایی که احتمال آتش‌ سوزی وجود دارد، باید اقدامات لازم برای افزایش مقاومت سقف در برابر آتش‌ سوزی انجام شود.

سقف دال بتنی

سقف دال بتنی بسیار مستحکم است و معمولا در پروژه‌ هایی مانند خانه سازی به کار می‌ رود زیرا حساسیت بالایی دارند. این سقف‌ ها دائمی هستند؛ اما نیاز به آماده‌ سازی زیادی دارند و اجرای آنها دشوار است.

مزایای سقف دال بتنی

سقف دال بتنی طول عمر بالایی دارد و می‌ تواند به سرعت اجرا شود. به علاوه موجب کاهش هزینه‌ های تمام‌ شده پروژه می‌ شود.

معایب سقف دال بتنی

این نوع سقف مقاومت خمشی و برشی مناسبی دارد؛ اما مقاومت کششی آن پایین است. از دیگر معایب سقف دال بتنی، می توان به وزن بالای آن اشاره کرد.

سقف تیرچه بلوک

سقف تیرچه بلوک یکی از رایج‌ ترین سقف های ساختمانی است و در کشور ما استفاده زیادی دارد. در ساخت این نوع سقف از تیرچه، بلوک، بتن، میلگرد حرارتی و میلگرد تقویتی استفاده می‌ شود. تیرچه و بلوک به کار رفته در این سقف، انواع مختلفی دارند. تیرچه‌ های سفالی، سیمانی و بتنی در کنار بلوک‌ های پاشنه شنی و پاشنه سفالی کاربرد دارند.

 مزایای سقف تیرچه بلوک

این نوع سقف در برابر رطوبت، سر و صدا، حرارت و آتش‌سوزی، باد و زلزله مقاومت بالایی دارد و به علت مصالح به‌ کار رفته، دارای سرعت اجرای بالا و وزن سبک است.

معایب سقف تیرچه بلوک

سقف‌ های تیرچه بلوک قابلیت استفاده در دهانه‌ های بزرگ را ندارند و نمی‌ توان چند سقف را به طور همزمان اجرا کرد.

سقف طاق ضربی

یکی از قدیمی‌ ترین شیوه‌ های اجرای سقف در سازه‌ ها که به علت مقاومت ناکافی رواج خود را از دست دادند، طاق ضربی است. اجرای این سقف به این صورت است که بین دو تیر موازی (پل)، تیرهای فرعی به‌ طور موازی و عمود بر هم به کار می‌ روند. آجر، گچ و خاک از جمله مصالح مورد استفاده در اجرای سقف طاق ضربی است.

مزایای سقف طاق ضربی

اجرای سقف طاق ضربی نسبتاً سریع و آسان است، به خصوص اگر از ملات گچ و خاک استفاده شود. مصالح مورد نیاز برای ساخت سقف طاق ضربی، یعنی آجر و ملات، به راحتی و با قیمت مناسب در دسترس هستند. نیروهای کار ماهر برای اجرای سقف طاق ضربی به وفور یافت می شوند. سقف طاق ضربی می تواند ظاهری زیبا و سنتی به فضا ببخشد، به خصوص اگر از آجرهای با کیفیت و ملات رنگی استفاده شود.

معایب سقف طاق ضربی

سقف طاق ضربی به دلیل استفاده از آجر و ملات، وزن زیادی دارد که می تواند بر سازه ساختمان فشار وارد کند. سقف طاق ضربی مناسب برای دهانه های بلند نیست و برای دهانه های بیشتر از 4 متر باید از تیرهای تقویتی استفاده شود. سقف طاق ضربی در برابر زلزله مقاومت چندانی ندارد و می تواند در هنگام زلزله تخریب شود.

سقف پیش تنیده

سقف پیش تنیده جزء جدیدترین سقف‌ های ساختمانی وارد شده به کشور است. اجرای این نوع سقف چندان ساده نیست؛ برای ساخت این نوع طاق، کابل‌‌ هایی در داخل دال‌‌ های بتنی سقف قرار می‌ گیرد. اجرای سقف‌ های پیش تنیده موجب کاهش وزن سازه می‌ شود و نیاز بنا به ستون را کاهش می‌ دهد؛ این ویژگی برای اجرای پارکینگ‌ ها بسیار کاربرد دارد. همچنین می‌ توان با استفاده از سقف پیش تنیده، ستون‌ ها را به صورت نامنظم بنا کرد. در کنار مزایای ذکر شده، اجرای این نوع سقف معایبی مانند دشواری و هزینه بالا نیز دارد.

سقف یکی از اجزای اساسی هر ساختمانی است که رعایت استانداردهای لازم موجب پایداری، استحکام سازه و همچنین حفظ جان ساکنان آن می‌ شود. در این مقاله سعی کردیم تا قدیمی‌ ترین و جدیدترین روش‌ های اجرای سقف در کنار سایر روش‌ های متداول را بررسی کنیم. امیدواریم این مطلب برای شما مفید باشد. شما می‌ توانید نظرات و پیشنهادات خود را دربخش دیدگاه‌ ها با ما در میان بگذارید.

مزایای سقف پیش تنیده

سقف پیش تنیده به دلیل پیش تنیدگی، مقاومت بسیار بالایی در برابر خم شدن و لرزش دارد و می تواند دهانه های بزرگتری را بدون نیاز به تیرهای میانی پوشش دهد. با استفاده از پیش تنیدگی، می توان از ضخامت دال بتنی کاست و وزن کلی سقف را به طور قابل توجهی کاهش داد. این امر به نوبه خود، بار مرده ساختمان را کاهش می دهد و به سازه استحکام می بخشد.

معایب سقف پیش تنیده

اجرای سقف پیش تنیده به تخصص و مهارت بیشتری نسبت به سایر انواع سقف ها نیاز دارد و نیاز به استفاده از تجهیزات و ابزار آلات خاص دارد. به دلیل اهمیت پیش تنیدگی در عملکرد سقف، نیاز به کنترل کیفیت دقیق در همه مراحل اجرا وجود دارد. تعمیرات سقف پیش تنیده به دلیل وجود کابل های پیش تنیده در داخل بتن، دشوارتر از سایر انواع سقف ها است.

سقف تیرچه کرومیت

سقف تیرچه کرومیت نوعی سقف تیرچه بلوک است که از تیرچه های فلزی با جان باز و بلوک های سیمانی یا لیکا ساخته می شود. این نوع سقف به دلیل مزایای متعددی که دارد، در سال های اخیر به یکی از محبوب ترین نوع سقف ها در ساخت و ساز تبدیل شده است.

تیرچه های کرومیت از ورق های فولادی برش خورده و میلگردهای تقویتی تشکیل شده اند. این تیرچه ها به صورت عمودی در فواصل معین قرار گرفته و وزن سقف و بارهای وارده را به خود و به دیوارها و ستون های ساختمان منتقل می کنند. بلوک ها در فواصل بین تیرچه ها قرار گرفته و فضای بین آنها با بتن پر می شود. بلوک ها علاوه بر پر کردن فضا، به عایق صدا و حرارت سقف نیز کمک می کنند.

سقف وافل

سقف وافل یکی از انواع سقف بتنی است که از شبکه‌ ای از دال‌ های بتنی توخالی شبیه وافل تشکیل شده است. این دال‌ ها با استفاده از قالب‌ های وافل که معمولاً از جنس پلاستیک، فلز یا فوم هستند، ساخته می‌ شوند. در هنگام بتن‌ ریزی، بتن در داخل این قالب‌ ها ریخته می‌ شود و پس از سفت شدن بتن، قالب‌ ها برداشته می‌ شوند.

سقف یوبوت

سقف یوبوت (U-Boot) نوعی سقف دال بتنی مجوف است که با استفاده از قالب‌های پلاستیکی مخصوص به شکل U معکوس ساخته می‌شود. این قالب‌ها در هنگام بتن‌ریزی، بین میلگردهای بالا و پایین دال قرار داده شده و پس از سفت شدن بتن، از زیر سقف برداشته می‌شوند.

سقف یوبوت به دلیل مزایای متعددی که دارد، در سال‌های اخیر به یکی از محبوب‌ ترین نوع سقف‌ ها در ساخت و ساز، به خصوص در ایران، تبدیل شده است.

سقف کوبیاکس

سقف کوبیاکس نوعی سقف دال بتنی مجوف دو طرفه است که با استفاده از قالب‌ های پلاستیکی توخالی به شکل گوی، بیضی یا مربعی-بیضی ساخته می‌ شود. این قالب‌ ها در هنگام بتن‌ ریزی، بین میلگردهای بالا و پایین دال قرار داده شده و پس از سفت شدن بتن، از زیر سقف برداشته می‌ شوند.

سقف فولادی روفیکس (Roofix)

سقف فولادی روفیکس نوعی سقف کامپوزیت است که در آن از ورق‌ های فلزی مشبک به جای قالب‌ های سنتی برای ساخت دال بتنی استفاده می‌ شود. این ورق‌ های فلزی با نام روفیکس شناخته می‌ شوند و به دلیل مزایای متعددی که دارند، استفاده از آنها در سقف‌ های ساختمانی رواج پیدا کرده است.

مشخصات انواع سقف در ساختمان

همانطور که گفته شد، سقف‌ ها انواع مختلف با ویژگی‌ های متفاوتی دارند؛ اما ویژگی هایی وجود دارد که هر سقفی باید آنها را داشته باشد:

1. استحکام و پایداری، لازمه اصلی هر سقفی است. علاوه بر اینکه سقف‌ ها فشاری را بر قسمت‌ های زیرین خود وارد می‌ کنند، باید وزنی را هم تحمل کنند؛ از این رو لازم است تا با رعایت استانداردهای مهندسی، سقف در نهایت استحکام بنا شود.
2. معمولا سقف در مجاورت محیط خارجی قرار دارد. از این رو تحت تاثیر عوامل مختلفی قرار می‌ گیرد. توصیه می‌ شود در ساخت سقف از مصالحی استفاده کنید که استحکام بالایی داشته و همچنین در برابر آتش‌ سوزی، سرما، گرما، باران و رطوبت مقاوم باشد.

کدام یک از موارد بالا از انواع سقف سبک رایج در ساختمان سازی هستند؟

سقف تیرچه بلوک، تیرچه کرومیت، وافل، یوبوت، کوبیاکس و عرشه فولادی

کدام روش جز قدیمی‌ ترین روش‌ های بنای سقف در سازه است؟

قدیمی‌ ترین روش‌ های بنای سقف در سازه، روش‌ هایی هستند که از مصالح طبیعی مانند چوب، سنگ و خاک استفاده می‌ کنند. این روش‌ ها از گذشته‌ های دور در ساخت‌ و ساز مورد استفاده قرار می‌ گرفتند و هنوز هم در برخی از مناطق جهان کاربرد دارند.

کدام روش جز جدیدترین روش‌های بنای سقف در سازه است؟

سقف پیش تنیده جدیدترین سقف‌ های ساختمانی وارد شده به کشور است. اجرای این نوع سقف چندان ساده نیست؛ برای ساخت این نوع طاق، کابل‌‌ هایی در داخل دال‌‌ های بتنی سقف قرار می‌ گیرد.