جدول مصالح ساختمانی مورد نیاز برای ساخت و ساز

زمان مطالعه: 9 دقیقه

به متریالی که برای احداث و تولید سازه های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، مصالح ساختمانی گفته می شود. برای احداث یک سازه از انواع مختلف مصالح استفاده می کنند؛ آنها ممکن است به صورت طبیعی، مصنوعی، خام و ترکیبی باشند. لازم به ذکر است که هر کدام از این مصالح از ویژگی های منحصر به فردی برخوردار هستند.

از جمله متریالی که تاکنون جایگاه خود را در صنعت ساختمان سازی و معماری حفظ کرده اند، می توان به بتن، سیمان، میلگرد، تیرآهن، چوب و…. اشاره کرد. در این مطلب از دانشنامه اصفهان آهن قصد داریم به انواع مصالح ساختمانی و کاربرد هر یک بپردازیم؛ لطفا تا پایان همراه ما باشید.

فایل صوتی

مصالح ساختمانی چیست؟

به طور کلی، به همه موادی که در صنعت عمرانی برای ساخت بناهای مختلف مورد استفاده قرار می گیرند، مصالح ساختمانی گفته می شود. این مواد به صورت طبیعی یا ساخته شده به دست انسان وجود دارند و متناسب با نوع پروژه و علم مصالح شناسی، بهترین نوع آن انتخاب می شود.

طبقه‌ بندی مصالح ساختمانی از نظر جنس و نحوه تولید

به طور کلی، می توان مصالح ساختمانی را به دو دسته ساده و مرکب تقسیم کرد. هر یک از این مواد، بر اساس مواد اولیه و ویژگی هایی که دارند، در نقاط خاصی از ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند. در ادامه به توضیح مختصری از هر یک از آنها می پردازیم. جدول مصالح مورد نیاز ساختمان به صورت زیر است:

دسته بندی	مصالح	کاربرد	توضیحات
مصالح بنایی	آجر	ساخت دیوار، تیغه و طاق	تنوع در جنس، ابعاد و رنگ
	بلوک سیمانی	ساخت دیوار، تیغه و فونداسیون	عایق حرارتی و صوتی نسبی
	ملات	چسباندن آجر و بلوک	انواع مختلف بر پایه سیمان، گچ و آهک
	بتن	ساخت فونداسیون، تیر، ستون، دال و …	مقاومت بالا، تنوع در کاربرد
	سنگ	نماکاری، دیوارپوش، کفپوش	تنوع در جنس، رنگ و طرح
مصالح اسکلت بندی	فولاد	ساخت اسکلت فلزی ساختمان	مقاومت بالا، تنوع در شکل و ابعاد
	تیرچه بلوک	ساخت سقف	سرعت اجرا بالا، عایق صوتی نسبی
	چوب	ساخت خرپا، سقف، اسکلت سازه های چوبی	زیبایی، عایق حرارتی
	بتن آرمه	ساخت تیر، ستون، دال و …	مقاومت بالا در برابر کشش و فشار
مصالح پوششی	آجر نما	نمای خارجی ساختمان	تنوع در جنس، ابعاد و رنگ
	سنگ نما	نمای خارجی ساختمان	زیبایی، تنوع در جنس، رنگ و طرح
	کاشی	دیوارپوش، کفپوش	تنوع در جنس، رنگ، طرح و ابعاد
	سرامیک	دیوارپوش، کفپوش	مقاومت بالا، سهولت شستشو
	ورق های فلزی	پوشش سقف، ناودانی، گاتر	مقاومت بالا در برابر رطوبت
	رنگ	پوشش سطوح مختلف	تنوع در رنگ، نوع و کاربرد
مصالح عایق بندی	عایق حرارتی	جلوگیری از اتلاف گرما و سرما	انواع مختلف پشم شیشه، فوم و …
	عایق رطوبتی	جلوگیری از نفوذ آب	انواع مختلف عایق های قیری، پلاستیکی و …
	عایق صوتی	جلوگیری از انتقال صدا	انواع مختلف پشم شیشه، فوم و …
مصالح نازک کاری	گچ	اندودکاری دیوار و سقف	صاف و یکنواخت کردن سطوح
	سیمان سفید	اندودکاری نهایی دیوار و سقف	ایجاد سطحی صاف و سفید
	رنگ	پوشش نهایی دیوار، سقف و سطوح مختلف	تنوع در رنگ، نوع و کاربرد
	کاغذ دیواری	پوشش دیوار	تنوع در طرح و رنگ
	سرامیک	دیوارپوش، کفپوش	مقاومت بالا، سهولت شستشو
مصالح تاسیساتی	لوله ها	انتقال آب، فاضلاب، گاز و …	انواع مختلف فلزی، پلاستیکی و …
	اتصالات	اتصال لوله ها	تنوع در جنس و نوع اتصال
	شیرآلات	کنترل جریان آب	تنوع در طرح و کاربرد
	سیم ها و کابل ها	انتقال برق	تنوع در نوع و ضخامت
مصالح در و پنجره	درب و پنجره چوبی	زیبایی، عایق حرارتی	_
	درب و پنجره فلزی	استحکام، امنیت	_
	درب و پنجره دوجداره	عایق حرارتی و صوتی بالا	_
	درب و پنجره UPVC	عایق حرارتی و صوتی بالا، ضد آب	_

توجه: این جدول فقط شامل برخی از مصالح ساختمانی رایج و مهم است.

مصالح ساختمانی ساده

مصالح ساختمانی ساده، نوعی مصالح طبیعی یا مصنوعی هستند که از مواد مشابهی تشکیل می شوند. برای این قسمت می توان شن، آجر، سیمان و بلوک را مثال زد.

مصالح ساختمانی مرکب

مصالح ساختمانی مرکب، نوعی از مصالح طبیعی یا مصنوعی هستند که برای تولید آنها از چندین نوع متریال استفاده می کنند. از جمله این مصالح می توان به ملات، بتن و ایزوگام اشاره کرد.

از نظر نحوه تولید

مصالح ساختمانی به روش های گوناگون تولید می شوند و در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌گیرند. به طور کلی، آنها را می توان به دسته های مصالح ساختمان پیش ساخته و درجا تقسیم کرد. در ادامه، در مورد آنها بیشتر صحبت می کنیم.

مصالح ساختمانی پیش ساخته

مصالح پیش ساخته به متریالی گفته می شود که در کارخانه یا کارگاه تولید شده، سپس به محل اجرای پروژه منتقل می‌شوند. استفاده از آنها، کاهش هزینه های کلی پروژه و زمان اجرای آن را در پی دارد. مراحل اولیه طراحی و تولید آنها زمان‌بر است و در برابر اعمال تغییرات، انعطاف پذیری لازم را ندارند؛ اما با این حال، اهمیت و کارایی مصالح پیش ساخته در ساخت و‌ ساز را نمی توان نادیده گرفت. دیوارهای بتنی پیش ساخته، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی و سرامیک، انواع بلوک و آجر به عنوان مصالح پیش ساخته شناخته می شوند.

مصالح ساختمانی درجا

دسته دیگری از مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید، مصالح درجا هستند. محصولات درجا در محل اجرای پروژه های ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. ملات، قیرگونی، چهارچوب و بتن درجا از این نوع مصالح هستند.

انواع مصالح ساختمانی

هرکدام از مصالح ساختمانی با توجه به مواد اولیه‌ و روشی که برای تولید آنها به کار رفته شده، کاربردهای متفاوتی دارند. از جمله آنها می‌توان به انواع آهن‌آلات، بتن، سنگ، آجر و… اشاره کرد. در ادامه به بررسی هر یک از آنها می‌پردازیم.

آهن آلات مورد استفاده درساختمان سازی

آهن آلات از آن دسته از مصالحی هستند که به دلیل مقاومت و قابلیت شکل پذیری بالایی که دارند، در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرند. این محصولات را اغلب به‌ صورت خالص به کار نمی برند و از آلیاژ آن ها استفاده می کنند. فولاد، مس، چدن، آلومینیوم و فولاد از جمله محصولاتی هستند که در این دسته قرار گرفته‌اند.

کاربرد انواع مقاطع آهن

آهن در ساخت انواع مصالح ساختمانی مانند تیرآهن، انواع ورق ها، انواع درب، نبشی ها و میلگرد به کار برده می شود. اما کاربرد هر یک از این مصالح ساختمانی چیست؟

میلگرد

میلگردها میله های بلندی هستند که از فولاد ساخته می شوند. این محصول دارای سایز‌ها و انواع مختلفی مانند ساده و آجدار است. برای ساخت ساختمان اغلب از نوع آجدار آن استفاده می کنند. قیمت آنلاین میلگرد به دلیل کاربردهایی که دارد و همچنین مصرف عمده آن در ساخت سازه، برای افراد بسیاری حائز اهمیت است.

تیرآهن

این محصول فولادی دارای مقطعی بلند و سخت است و برای افزایش استحکام و پایداری سازه ها استفاده می شود. وظیفه اصلی این محصول انتقال بار از تیر فرعی به سمت ستون هاست. از تیرآهن برای ساخت اسکلت سازه فولادی، کفی ستون، تیرک میانی و … استفاده می شود. با توجه به کاربردهای متعدد این محصول، قیمت تیر آهن نقش زیادی در تعیین قیمت نهایی پروژه موثر خواهد بود.

نبشی

نبشی نوعی پروفیل است که سطح مقطعی به صورت دو ضلع عمود برهم دارد. همچنین این محصول کاربرد گسترده ای در سازه های فلزی دارد. با توجه به طرحی که از جانب مهندسان ارائه می شود، نبشی ها را به دو صورت شاخه و خرد شده بکار می برند. در مجموع، قیمت نبشی برای ساخت درب و پنجره، سازه های بتنی و فلزی از اهمیت بالایی برخوردار است.

پروفیل

پروفیل های ساختمانی به سه دسته پروفیل نورد گرم، نورد سرد و پروفیل مرکب تقسیم بندی می شوند. پروفیل نورد گرم از شمش فولادی ساخته می شود و شکل قوطی را به خود می گیرد. اما پروفیل سرد به دلیل اینکه از شکل دادن ورق های فولادی و بدون تغییر دمایی به دست می آید. معمولا طی این فرایند، ناودانی تولید می شود. با توجه به تنوعی که در انواع پروفیل وجود دارد، کاربردهای متعددی خواهند داشت. بنابراین قیمت امروز پروفیل می تواند در هزینه های تمام شده پروژه موثر باشد.

آجر

آجر از قدیمی ترین و پرمصرف ترین مصالح ساختمانی است که از پخت خشت به دست می آید. از گذشته تا کنون برای ساخت سازه ها از آجر استفاده می شود. با توجه به مواد اولیه‌ای که برای ساخت این محصول به کار می رود، دمای کوره آجرپزی نیز متفاوت است. آجر سفید و آجر قزاقی از جمله آجرهای معمولی هستند که در ساختمان سازی استفاده می شوند.

بتن

در بین تمامی مصالح ساختمانی، بتن ماده‌‌ای قوی و مستحکم است که برای مقاوم سازی ساختمان مورد استفاده قرار می گیرد. این ماده یکی از مصالح ساختمانی ترکیبی است که از مخلوط آب و سیمان به دست می آید. سیمان مورد استفاده در بتن از نوع پرتلند است. لازم به ذکر است در صورتی که در بتن از میلگرد نیز استفاده شود، به آن بتن مسلح می گویند.

باید این نکته را در مورد بتن در نظر داشته باشید که وجود حباب باعث کاهش استقامت آن می شود؛ به همین دلیل، برای جلوگیری از این اتفاق، ویبراتورهای ویژه‌ای مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین این ماده انواع مختلفی دارد؛ برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بتن، ویژگی ها و نکات مهم در استفاده، کلینیک بتن به عنوان یکی از مراجع معتبر شناخته می شود.

سرامیک

سرامیک از فرآوری خاک رس و گرما دادن آن ساخته می شود. از این محصول برای پوشش نواحی مختلفی از ساختمان مانند کف، دیوارها،‌ پیشخوان آشپزخانه و حتی سقف استفاده می گردد. همچنین از سرامیک در برخی از مناطق برای نمای ساختمان نیز بهره می برند.

لوله‌های پلاستیک

پلاستیک مزیت های مختلفی مانند مقاومت در برابر گرما، انعطاف پذیری و استحکام دارد؛ همین موضوع باعث شده که در ساختمان سازی به فور از آن استفاده شود. لوله های پلاستیکی که زیر سطوح بتنی در ساختمان ها به کار گرفته شده‌اند، نوعی ترکیب شیمیایی مصنوعی هستند که در قالب و شکل های مختلف تولید می‌شوند. لوله های پلاستیکی از سازگاری بالا و وزن بسیار کمی برخوردارند و همین موضوع باعث شده تا کاربرد گسترده‌ای در حوزه ساختمان سازی داشته باشند.

سنگ

یکی از عناصر اصلی انواع سنگ، سیلیس است؛ اما شامل کانی ها و مواد تشکیل دهنده دیگری نیز هستند. سنگ های ساختمانی بر اساس محیط به چند دسته تقسیم می شوند. سنگ مرمر، سنگ تراورتن، سنگ کوارتزیت و سنگ دیوریت از انواع مختلف سنگ هستند. اگر در مورد هر یک از این موارد سوالی دارید، همچنین اگر قصد خرید این محصولات را دارید، می توانید از ایران اسلب کمک بگیرید. ساخت تونل، پل، کف سازی، ساخت پله، دکوراسیون داخلی و… از متداول ترین کاربرد انواع مختلف سنگ است.

چوب

چوب یکی دیگر از مصالح ساختمانی است که از دل طبیعت به دست می آید. بر اساس شرایط آب و هوایی، در ساخت ساختمان‌ها از چوب استفاده می شود. چوب ها به دو دسته طبیعی و مصنوعی تقسیم می شوند. همان طور که از اسم چوب طبیعی مشخص است، محصولی است که از درختان جنگلی به دست آمده و دارای رنگ و بافت طبیعی است. این در حالی است که چوب‌های مصنوعی حاصل فرآوری چوب طبیعی هستند و به دلیل مقاومت در برابر نفوذ آب، حرارت، گرد و غبار و تنوع بالا، در موارد مختلفی به کار برده می‌شوند.

نکته قابل توجه اینجاست که قیمت چوب مصنوعی نسبت به چوب طبیعی مقرون به صرفه است؛ بنابراین در اغلب موارد، ترجیح بر این است که از چوب مصنوعی استفاده شود. از متداول ترین کاربردهای چوب می توان به مواردی همچون باربری ساختمان، نماسازی، کفپوش، دیوارپوش، راه پله و تیرهای چوبی اشاره کرد.

خاک رس

خاک، ترکیبی از مواد عالی و معدنی است که در اثر هوازدگی و تخریب سنگ ها ایجاد می شود. خاک به دو دسته چسبنده و غیرچسبنده قابل تقسیم است. خاک رس در دسته بندی خاک های چسبنده قرار دارد و در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد. انتخاب خاک رس با کیفیت برای ساخت سازه، یکی از مهم ترین مواردی است که باید رعایت شود. این متریال، به حفظ گرما در ساختمان کمک می کند؛ یعنی استفاده از آن تا حدود زیادی می تواند در تثبیت گرما، سرما و کنترل دما موثر باشد.

شیشه‌

شیشه ها به عنوان یکی اصلی ترین مصالح ساختمانی برای نما شناخته می شوند. شیشه ها شامل انواع مختلفی هستند و هرکدام، بر اساس کاربردهایی که دارند، در ساختمان سازی مورد استفاده قرار می گیرند. از رایج ترین شیشه های مورد استفاده در ساختمان می توان شیشه رنگی، رفلکس، دوجداره، لمینت و سکوریت اشاره کرد.

مصالح پیش ساخته و مصالح نوین

مصالح پیش ساخته در کارخانه یا کارگاه های مختلف تولید و سپس به محل اجرای پروژه منتقل می شوند. به سازه هایی که با کمک این نوع متریال ساخته می شوند، سازه از پیش ساخته شده می گویند. این در حالی است که مصالح ساختمانی نوین دسته‌ای از مواد ساختمانی هستند که با کیفیت و دوام بالایی که دارند، عمره سازه را طولانی می کنند. از متداول ترین مصالح ساختمانی نوین می توان به بتن اسفنجی، پانل های گچی پیش ساخته، کاشی حرارتی، ورق پلی کربنات، شیشه مات شونده و… اشاره کرد.

قیمت مصالح ساختمانی

هزینه اولیه تولید مصالح، دربردارنده قیمت روز مصالح ساختمانی است. هر یک از دسته های مصالح ساختمانی، انواع مختلفی دارند و برای کاربردهای گوناگونی استفاده می شوند؛ همین موضوع باعث شده که قیمت متفاوتی هم داشته باشند. به عنوان مثال، برخی از مصالح به نگهداری بیشتری نیاز دارند و در عین حال، هزینه‌ کمتری دارند.

مصالح ساختمانی شامل چوب، شیشه، بتن، خاک رس، سنگ، آهن آلات و… است. هنگام خرید آنها، لازم است که نکات مختلفی مانند شرایط محیطی، استحکام مورد نیاز، ایمنی در برابر حوادث، آتش، باد و … را در نظر بگیرید. اگر در مورد انواع مصالح ساختمانی سوالی در ذهن شما باقی مانده است، می توانید نظرات و پیشنهادات و سوالات خود را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید.

انواع مصالح ساختمانی بر اساس جنس به چند دسته تقسیم می شوند؟

مصالح ساختمانی بر اساس جنس به دو دسته مصالح مرکب و ساده دسته بندی می شوند.

مصالح ساختمانی بر اساس نحوه تولید کدام اند؟

این مواد یا به صورت پیش ساخته یا به شکل درجا در صنعت ساختمان تولید می شوند.

منظور از مصالح نوین ساختمانی چیست؟

این مصالح عمر سازه را طولانی تر می کنند و در برابر عوامل مختلف از مقاومت لازم برخوردارند.