راهنمای خرید لوله برای مصارف ساختمانی + ویدئو

زمان مطالعه: 8 دقیقه

لوله فولادی یکی از پر مصرف‌ ترین محصولاتی است که علاوه بر کاربرد ساختمانی، در مصارف صنعتی و کشاورزی نیز استفاده می شود. به همین دلیل، با توجه به شرایط استفاده و کاربردهای موردنظر، با مدل و جنس های متنوعی تولید می‌ شوند.

از همین رو در این مقاله، شما را در جهت خرید لوله برای مصارف گوناگون راهنمایی می کنیم و به بررسی لوله‌ هایی می پردازیم که در حوزه‌ ساختمانی کاربرد دارند. در این حین ممکن است به بعضی از سوالات شما پاسخ داده نشود، اما می‌ توانید در بخش پرسش و پاسخ که انتهای همین مطلب قرار دارد، سوالات خود را بیان کرده تا در اسرع وقت، کارشناسان ما پاسخ دهند.

فایل صوتی

آشنایی با اصطلاحات رایج لوله های فولادی

قبل از این که شما را با انواع لوله‌ های مورد استفاده در پروژه‌ های ساختمانی آشنا کنیم و به راهنمای خرید آن بپردازیم، بهتر است اصطلاحات عمومی مربوط به این لوله ها را بشناسید.

سایز لوله

منظور از سایز لوله، قطر خارجی آن است که یکی از پارامترهای اصلی در زمان خرید آن محسوب می‌ شود. هر لوله، دارای دو قطر داخلی و خارجی است. قطر خارجی بر فضای بیرونی خود تاثیر می گذارد و قطر داخلی، عموما حجم سیال قابل انتقال در درون لوله را تعیین می‌ کند. البته این سایز، روی موارد دیگری همچون دِبی خروجی، سرعت و… نیز تاثیرگذار است.

ضخامت

به فاصله‌ قطر خارجی تا قطر داخلی لوله، ضخامت یا گوشت گفته می‌ شود که پارامتر تعیین کننده‌ ای برای وزن و کاربرد این محصول به شمار می رود.

جنس و آلیاژ

لوله‌ ها به دلیل کاربردهای متنوعشان، معمولا از جنس‌ های مختلفی تولید و روانه‌ بازار می‌ شوند. جنس اکثر لوله‌ های تولید شده، پلاستیک و فولاد است. برای مثال لوله‌ های آبرسان مورد استفاده در ساختمان، ترکیبی از جنس فلز و پلاستیک هستند.

تست شده و صنعتی (غیر تست)

در بعضی از کارخانه‌ های تولید لوله‌ های فولادی محصولات تولید شده، آزمایش های مشخصی را پشت سر می گذارند تا از جهت نواقص و معایب در زمان استفاده بررسی شوند. به این نوع لوله‌ ها اصطلاحا «تست شده» گفته می‌ شود و لوله‌ ای که آزمایش نشده باشد، طبیعتا «غیر تست یا صنعتی» است.

درز دار و مانیسمان

یکی از اصطلاحات رایجی که در هنگام خرید انواع لوله با آن مواجه خواهید شد، درز دار و مانیسمان است. این دو اصطلاح، مربوط به روش تولید لوله هستند. به طور کلی، دو روش رایج برای تولید لوله وجود دارد. در روش اول، لوله‌ ها از ورق‌ های فولادی ساخته می‌ شوند و پس از تغییر شکل، دو لبه‌ ورق به صورت طولی به یکدیگر جوش داده می‌ شوند. حاصل این جوش‌ کاری، یک درز طولی است که سر تا سر لوله ایجاد شده و از بیرون و داخل، کاملا قابل لمس است. به همین دلیل به این نوع لوله، اصطلاحا «درزدار» گفته می‌ شود.

اما در روش دیگر برای تولید لوله به جای ورق، از شمش‌ های مخصوص استوانه‌ ای استفاده می‌ شود. در این روش که به مانیسمان معروف است، لوله‌ ها بدون هیچگونه بریدگی و درز به طور کاملا یکدست تولید می‌ شوند که همین موضوع، باعث ایجاد قابلیت‌ های ویژه‌ در لوله مانیسمان می‌ شود.

آشنایی با انواع لوله فولادی مورد استفاده در ساختمان

در فرآیند تکمیلی ساخت هر ساختمان، لوله‌ ها نقش مهمی را ایفا می‌ کنند. از انتقال آب و تامین گرمای ساختمان گرفته تا انتقال گاز به داخل خانه یا حتی موارد ایمنی و آتش‌ نشانی، که مهم ترین کاربردهای این محصولات هستند! لوله‌ های فولادی در ساختمان، به منظور انتقال گاز و یا به عنوان لوله‌ های آتش‌ نشانی مورد استفاده قرار می‌ گیرند. از همین رو در ساختمان، عموما دو نوع لوله‌ فولادی کاربرد دارد که در ادامه به بررسی آن‌ ها می پردازیم.

لوله سیاه تست‌ شده

لوله‌ گازی روکار و زیرکار، از نظر جنس با هم تفاوت دارند. از لوله‌ سیاه، به این دلیل که قیمت پایینی دارد و مورد آزمایش قرار گرفته، برای لوله‌ کشی گاز داخل ساختمان (به صورت روکار و توکار) استفاده می‌ شود. تست‌ شدن لوله‌ های سیاه فواید زیادی دارد؛ چرا که باعث تضمین عدم نشتی گاز می‌ شود. علاوه بر این، اگر زمانی این لوله‌ ها دچار نشتی شوند، بیمه، خسارت وارده را جبران خواهد کرد.

به یاد داشته باشید که اگر از لوله‌ های گازی تست نشده استفاده کنید و حادثه‌ ای بر اثر نشتی یا غیره رخ دهد، بیمه هیچ هزینه‌ای را تقبل نخواهد کرد. پس، در هنگام خرید لوله‌ گازی، حتما تاییدیه‌ تست لوله‌ ها را دریافت نمایید.

جنس انواع لوله گازی

جنس لوله‌ های گازی روکار، معمولا فولاد ST37 (همان فولاد استفاده شده در تولید ورق سیاه) است که پایه‌ اصلی تولید این لوله‌‌ ها را تشکیل می دهد. اما جنس لوله‌های گازی زیر کار، فولاد با استاندارد API است. API، استاندارد موسسه‌ آمریکایی محصولات صنعت نفت است.

در واقع ورق های API، نوعی محصول فولادی خاص هستند که برای کاربردهای صنایع نفت و گاز و پتروشیمی تولید می‌ شوند. مشخصات فنی و مکانیکی آن‌ ها طبق استاندارد موسسه‌ آمریکایی محصولات صنعت نفت است که شامل چندین گرید فلز با طیف گسترده‌ ای از خواص مکانیکی و ترکیبات شیمیایی هستند.

لوله گالوانیزه تست شده

در ساختمان سازی، از لوله‌ های گالوانیزه‌ تست‌شده، معمولا به عنوان لوله‌ انتقال آب در سیستم اطفا حریق استفاده می‌ شود؛ چرا که علاوه بر مقاومتشان در برابر خوردگی، در زمان آتش‌سوزی نیز مقاومت‌ به‌ حرارت بالایی دارند. برای تولید لوله‌ های گالوانیزه‌ تست‌شده، دو روش وجود دارد که بر روی قیمت نهایی محصول، تاثیرگذار است.

• در روش اول، لوله‌ سیاه تست‌ شده را وارد فرآیند گالوانیزاسیون می‌ کنند. در نتیجه، لوله‌ سیاه به لوله‌ گالوانیزه تبدیل می‌ شود.
• در روش دوم، ساخت لوله‌ با استفاده از ورق گالوانیزه صورت می گیرد. قیمت ورق گالوانیزه نسبت به ورق سیاه بیشتر است و به جوشکاری نیاز دارد.

نکات و راهنمای خرید لوله

تا اینجا با انواع لوله‌ فولادی مورد استفاده در ساختمان و اصطلاحات رایج در زمینه‌ خرید لوله آشنا شدید. در  این بخش از راهنمای خرید لوله، می‌ خواهیم به نکات مهم دیگری بپردازیم که قبل از خرید باید به آن ها توجه کنید.

قبل از خرید لوله فولادی به نکات زیر توجه کنید:

• نوع لوله: قبل از خرید محصول، باید نوع لوله مورد نیاز خود را تعیین کنید. انواع مختلفی از لوله‌ های فولادی وجود دارد که هر کدام برای کاربرد خاصی مناسب هستند.
• اندازه لوله که با قطر داخلی (ID) و قطر خارجی (OD) آن مشخص می‌ شود. اندازه لوله باید متناسب با نیاز شما باشد.
• ضخامت لوله با وزن مخصوص آن مشخص می‌ شود. ضخامت لوله باید با فشار سیالی که قرار است از آن عبور کند، متناسب باشد.
• استاندارد لوله: لوله‌های فولادی بر اساس استانداردهای مختلفی تولید می‌ شوند. انتخاب استاندارد مناسب برای لوله، تضمین‌ کننده کیفیت و ایمنی آن است.

راهنمای خرید لوله گازی

همان طور که اشاره کردیم، لوله‌ گازی مصرفی برای ساختمان به دو نوع روکار و توکار تقسیم می‌ شود.

برای گازکشی روکار، معمولا لوله‌ سیاه تست‌ شده با سایز «یک‌ دوم» یا «سه‌ چهارم» اینچ از ضخامت 2.3 تا 2.5 میلی متر مورد استفاده قرار می‌ گیرد. همچنین از لوله‌ های سایز 1 اینچ تا 4 اینچ با ضخامت 2.8  تا 4 میلی متر نیز برای گازکشی روکار استفاده می‌ شود.

برای تشخیص این نوع لوله، باید بدنه‌ آن را بررسی کنید. معمولا در یکی از دو سر لوله، نام کارخانه‌ تولیدکننده (به فارسی) و مشخصاتی مانند سایز و ضخامت با رنگ سفید چاپ شده است. البته به خاطر چاپ این موارد با رنگ، ممکن است که مشخصات بعضی از لوله‌ ها کم رنگ یا پاک شده باشند.

همانطور که گفته شد، برای لوله‌ گاز توکار از ورق API استفاده می‌ شود. برای گازکشی توکار، معمولا از لوله‌ API با سایز «یک‌ دوم» یا «سه‌ چهارم» با ضخامت 2.8 الی 3 میلی متر و همچنین از سایز 1 تا 4 اینچ با ضخامت 3.2 میلی متر تا 4.4 میلی متر نیز استفاده می‌ شود. در این لوله‌ ها، نام کارخانه‌ تولید کننده و مشخصات لوله، به صورت انگلیسی با طرح نقطه چین و به رنگ سفید یا زرد درج شده است.

راهنمای خرید لوله آتش نشانی و اطفا حریق

همان طور که گفته شد، بیشترین مصرف لوله‌ های گالوانیزه‌ تست‌ شده در ساختمان‌ سازی، برای لوله‌ کشی آتش نشانی و سیستم اطفا حریق است. از همین رو، این که چه لوله‌ ای بخرید توسط مهندس ناظر پروژه مشخص می‌ شود که معمولا، بسته به نوع سازه و تعداد طبقات، از سایز یک‌ دوم اینچ تا 6 اینچ با ضخامت 2.8 تا 6.5 میلی متر استفاده می‌ شود.

کارخانه تولید کننده لوله

یکی از نکاتی که هنگام خرید لوله باید به آن توجه کنید، کارخانه‌ی تولید کننده‌ است. خوشبختانه در ایران، اختلافی در مورد استانداردهای تولید این محصول وجود ندارد و به همین دلیل، تقریبا همه‌ی کارخانه‌ ها، لوله را طبق استاندارد تولید و روانه‌ بازار می‌ کنند.

به طور کلی در ایران 6 کارخانه‌ وجود دارد که به طور عمده و تخصصی، لوله‌ سیاه تست‌ شده را تولید می کنند. کارخانه‌ لوله‌ سپاهان در اصفهان، سپنتا در تهران، مرند و اهواز شناخته‌ شده‌ ترین کارخانه‌ ها در این زمینه هستند. کارخانه‌ کچو اصفهان، هر دو نوع لوله‌ گازی روکار و توکار را در سایز ها و ضخامت‌ های گوناگون تولید و به بازار عرضه می‌ کند.

کارخانه‌ کیهان، آریاوا و یاران نیز در عرصه‌ تولید لوله‌ گازی فعال هستند. اما این سه کارخانه، فقط امکان تولید لوله‌ گازی روکار را داشته و خط تولید لوله‌ توکار ندارند. برخی از کارخانه‌ های تولید لوله‌ گالوانیزه با لوله‌ سیاه متفاوت هستند و در حال حاضر 4 کارخانه‌ نورد و پروفیل ساوه، سپنتا، درپاد تبریز و نورد لوله‌ سمنان، به صورت فابریک لوله‌ گالوانیزه تولید می‌‌ کنند.

نکات پس از خرید لوله

پس از خرید لوله فولادی، باید نکات زیر را رعایت کنید:

• لوله‌ها را در مکانی خشک و خنک نگهداری کنید.
• قبل از استفاده از لوله‌ ها، آن‌ ها را از نظر وجود هرگونه آسیب بررسی کنید.
• لوله‌ ها را به درستی نصب و راه‌ اندازی کنید.

قیمت روز انواع لوله

تا اینجای راهنمای خرید لوله برای مصارف خانگی، سعی کردیم شما را با کلیه‌ اطلاعاتی که برای یک خرید مطمئن به آن نیاز داشتید، آشنا کنیم. در این بخش به موضوع قیمت لوله و روش‌ های خرید آن می پردازیم.

قیمت لوله های فولادی مورد استفاده در ساختمان، چه برای گازرسانی و چه برای اطفا حریق، تقریبا به صورت روزانه تعیین می‌ شود. چون قیمت مواد اولیه، همچون ورق فولادی و هزینه‌ های تولید روزانه تغییر می‌ کنند. از همین رو برای اطلاع از قیمت لوله‌ گازی و گالوانیزه باید به صورت روزانه استعلام بگیرید.

امیدواریم در این مطلب به سوالات شما در زمینه‌ راهنمای خرید لوله برای مصارف مختلف ساختمانی پاسخ داده باشیم. در صورتی که سوالی در این زمینه دارید، حتما در پایین همین مطلب با ما در میان بگذارید تا به آن‌ ها پاسخ دهیم.