کپ جوشی چیست؟ آشنایی با کاربرد و انواع آن
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
کپ جوشی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین قطعاتی است که در صنعت لوله‌کشی و بستن قسمت انتهایی لوله و اتصالات ، مورد استفاده قرار می‌گیرد و موجب جلوگیری از نفوذ آب به اتصالات می‌شود. این قطعه فلزی در انواع مختلفی مانند فولادی، استیل و… ساخته می‌شود که کاربرد هر یک از این قطعات در صنایع متفاوت است. به همین دلیل از کپ جوشی یا کورکن می توان در صنایع متنوعی مانند سیستم لوله‌کشی، ساختمان‌‌سازی، کشاورزی، صنعتی، خودروسازی، آتش‌نشانی و… استفاده کرد.
یکی از جدید‌ترین دسته‌بندی های مربوط به این قطعات فلزی به صورت کپ جوشی گالوانیزه، پلی اتیلن و فولادی است که از لحاظ مشخصات فنی، متریال مصرفی، کیفیت تولید و روش‌های مصرف با یکدیگر کاملا متفاوت هستند. در ادامه به توضیحات تکمیلی در خصوص نام‌های دیگر کپ، انواع آن، کاربرد هر‌کدام، نکات خرید، روش‌های تولید کورکن و سوالات متداول می‌پردازیم پس با ما همراه باشید.
فایل صوتی
فایل ویدئویی
کپ جوشی چیست؟
همان‌گونه که در ابتدای مطلب گفته شد توضیح دقیق درباره چیستی کپ جوشی، به انواع آن و کاربرد هر‌کدام بستگی دارد؛ مثلا کاربرد مصرف کپ جوشی دارای رده 20 با رده 80 کاملا متفاوت است. اما در یک جمله ساده و کوتاه می‌توان گفت کپ به قطعه‌ای فلزی گفته می شود که انتهای لوله را مسدود کرده و از نفوذ آب به اتصالات جلوگیری می نماید.
در بازار تعداد متنوعی از انواع کپ وجود دارد که با نام‌های تجاری یا عامیانه مانند مسدودکننده لوله، کپ لوله گاز، کپ آهنی، کورکن، کورکن لوله گاز و… شناخته می‌شوند. این قطعات از لحاظ جنس فلز و کاربرد دارای انواع مختلفی هستند که عبارتند از کپ جوشی فولادی، کپ جوشی استیل، کپ جوشی درزدار و بدون درز که بارزترین و پرفروش ترین نوع آن از جنس فولادی می‌باشد. علاوه بر کپ جوشی فولادی و استیل، نوعی مسدود کننده دیگر وجود دارد که تحت عنوان درزدار و بدون درز (مانیسمان) تقسیم بندی می‌شود.
کپ جوشی فولادی چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کپ فولادی از مقاوم‌ترین و محکم‌ترین فلز شناخته شده در جهان یعنی فولاد ساخته شده است، که در دو نوع تخت و عدسی تولید شده و هر دو آن‌ها به انتهای لوله جوش داده می‌شوند. کپ فولادی به دلیل مقاومت و استحکام بیشتری که نسبت به سایر کپ‌های جوشی دارد، پرفروش‌ترین و متدوال‌ترین نوع آن به شمار می‌رود. این نوع کپ‌های لوله از سه نوع فولاد دوبلکس، سوپر دوبلکس و آلیاژی تولید می‌شوند که هر‌کدام تحت فشار و حرارت بسیار بالا مطابق با استانداردهای جهانی قرار می‌گیرند. کربن، گوگرد، فسفر و منگنز از مهم‌ترین ترکیبات این قطعات هستند؛ اما ماده اولیه این نوع کپ، فولاد‌کربنی می‌باشد.
کپ جوشی استیل چیست و چه کاربردهایی دارد؟
کپ جوشی استیل یا استنلس یکی دیگر از انواع کپ لوله است که علاوه بر لوله‌کشی، در صنایع جوشکاری و مخازن نیز کارایی بسیار زیادی دارد. نکته قابل توجه در خصوص این نوع کپ این است که از استیل ضد زنگ و مقاوم برخوردار بوده و از لحاظ استحکام در رده دوم پس از کپ فولادی قرار می گیرد. به طور کلی تمامی کپ‌ها قطعاتی هستند که به عنوان سرپوش دائمی و همیشگی، به انتهای لوله جوش داده می‌شوند؛ مخصوصا اگر از نوع استیل باشد که جوشکاری آن بسیار مستحکم و مقاوم‌تر است. این نوع کپ‌ها بر اساس اندازه، به دو دسته استیل بلند و کوتاه تقسیم می‌شوند. هم چنین براساس روش‌های اتصال به انتهای لوله می‌توان آن ها را به صورت لب به لب، رزوه ای و ساکت ولد (نام روش) دسته‌بندی نمود. سایزبندی این نوع کپ از 1 تا حدود 12 اینچ متفاوت است که طبیعتا به سایزدهانه لوله و کاربرد کلی آن بستگی دارد، مثلا برای لوله 1.2 اینچ نمی‌توان از کپ استیل سایز 1 یا 3 استفاده نمود.
تفاوت کپ‌های مانیسمان با کپ‌های درزدار
علاوه بر کپ جوشی فولادی و استیل، نوعی مسدودکننده دیگر وجود دارد که به صورت درزدار و بدون‌درز یا مانیسمان تقسیم‌بندی می‌شود. این دو نوع کپ جوشی از لحاظ روش تولید، شکل ظاهری کپ، آستانه تحمل فشار، سایزبندی و ابعاد، کاربرد و در نتیجه قیمت‌گذاری کپ متفاوت هستند. برای مثال روش تولید کپ‌های مانیسمان، اکسترود است اما روش تولید کپ درزدار به صورت روش‌های درزجوش می‌باشد. در خصوص سفارش و دریافت لوله های مانیسمان تعدادی نکته وجود دارد که در مقاله نکات خرید لوله مانیسمان مفصل توضیح داده ایم. همچنین می‌توانید برای اطلاع از نرخ دقیق این نوع لوله وارد صفحه قیمت لوله مانیسمان شوید.
همچنین یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع کپ، کاربرد و موارد مصرف آنهاست. برای مثال کپ مانیسمان نسبت به لوله‌های درزدار مقاومت بیشتری در برابر فشار و دما دارد به همین دلیل برای خطوط دارای فشار قوی و مواد شیمیایی، صنایع غذا و دارو، خطوط نفت، خطوط گاز، دریچه‌های زیر دریا و… مناسب‌تر هستند. این در حالی است که از کپ درزدار برای انتقال سیالات، تولید و ساخت قطعات صنعتی، صنایع ساختمانی، ماشین سازی، ساخت معدن و تونل، داروسازی، ساخت کشتی و صنایع دریایی، پروفیل سازی، حصار سازی، داربست و… استفاده می‌شود.
از دیگر فاکتورهایی که تولیدکنندگان کپ جوشی به آن اشاره می‌کنند، تفاوت قیمتی این دو نوع کپ است که بر اساس آن چه گفته شد کپ جوشی مانیسمان به علت تحمل فشار بسیار بالاتر از قیمت بیشتری هم برخوردار است. قیمت گذاری کپ جوشی مانیسمان به دلیل نوسانات بازار مدام به روز‌رسانی می‌شود.
در ادامه باید گفت شکل ظاهری از دیگر فاکتورهایی است که موجب تفاوت قیمت این دو محصول می‌شود، به طوری که درون کپ جوشی درزدار تعدادی برآمدگی که حاصل جوشکاری است احساس می‌کنید، اما درون کپ مانیسمان یا بدون درز این گونه نیست زیرا سطح داخلی آن کاملا یکدست و صاف می‌باشد.
روش‌های تولید کپ جوشی چیست؟
به طور کلی روش تولید این قطعات مسدود کننده به دو روش کششی و حرارتی انجام می‌شود. در روش کششی ورقه‌های فلزی (از جنس فولاد، استیل و…) با اندازه‌های استاندارد درون قالب مخصوص ریخته می‌شوند و فرم دهی آن‌ها بر اثر اعمال فشار مستقیم درون قالب صورت می‌گیرد. در روش حرارتی ورقه‌های کپ درون کوره با دمای بسیار بالا قرار گرفته و پس از انجام عملیات تنش زدایی که بر روی پسمانده‌های آن صورت می‌گیرد، کپ جوشی به روش حرارتی تولید می‌شود.
کاربرد انواع اتصالات کپ جوشی بر اساس میزان تحمل فشار
به طور کلی می‌توان گفت که مسدود کننده‌های لوله در یک رده بندی کلی قرار می‌گیرند که به ترتیب از کمترین تا بیشترین میزان تحمل فشار، به صورت 20 سپس 40 و بعد از آن 80 می‌باشد. به این ترتیب اتصالات رده 20 به علت میزان تحمل فشار کمتر، برای لوله‌کشی آتش‌نشانی یا منازل مناسب هستند. اتصالات رده 40 تحمل فشار بیشتری نسبت به رده 20 دارند، به همین دلیل برای مسدود کردن لوله‌های گاز مناسب می‌باشند. اما اتصالات رده 80 که از همه قوی‌تر است برای تحمل فشار بسیار قوی صنایع پتروشیمی، نفت و گاز گزینه بسیار مناسبی است.
کپ جوشی یکی از مهم‌ترین و پرکاربردترین قطعاتی است که در صنعت لوله‌کشی و بستن قسمت انتهایی لوله با هدف مسدود کردن و پیشگیری از نفوذ آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. در واقع برای انجام عملیات لوله‌کشی، جوشکاری، ماشین‌سازی، پتروشیمی، آتش‌نشانی و حتی صنایع داروسازی به قطعه ای فلزی به نام کپ جوشی یا مسدود کننده نیاز است. انتخاب کپ مناسب برای هر یک از مصارف گفته شده به نوع آن، جنس فلز و سایز کورکن بستگی دارد.
کپ جوشی به چه روش های تولید می‌شود؟
این محصول به دو روش کششی و حرارتی، مطابق با استانداردهای جهانی تولید می‌شود.
تفاوت رده بندی کپ جوشی در چیست؟
رده بندی بر اساس میزان مقاومت و تحمل کپ در دمای بالا صورت می‌گیرد.
قیمت گذاری کپ جوشی، بر اساس چه عواملی صورت می‌گیرد؟
بر اساس سایز، جنس فلز، کیفیت و روش تولید، قیمت گذاری کارخانه انجام می شود.