کفراژ چیست؟ بررسی تفاوت کفراژ و داربست
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
در اسکلت‌بندی و ساخت‌وسازهای بتنی برای شکل‌گیری بتن و استحکام بنا از کفراژ استفاده می‌کنند. معنی این کلمه به فارسی، نوعی قالب در فعالیت‌های عمرانی و ساختمانی برای نگهداری حالت بتن است. از لحاظ ظاهری کفراژ شباهت‌های زیادی با داربست دارد؛ اما کاربردهای هر دو این سازه‌ها باهم متفاوت است. این مقاله از دانشنامه اصفهان آهن باهدف آشنایی بیشتر شما با این مفهوم، کاربردها و تفاوت‌های آن نوشته‌شده‌است؛ پس فرصت خواندن تا انتهای این مطلب مفید را از خود دریغ نکنید.
فایل صوتی
کفراژ چیست؟
کفراژ، لوله‌های متصل به هم از جنس چوب، فلز، بتن یا پلیمر برای حالت‌گیری بتن و استحکام بنا است. این سازه به‌صورت موقت یا دائم برای ساخت ستون‌ها، دیوارها و سقف‌های بتنی استفاده می‌شود. هزینه اجرای آن به‌دلیل وزن و زمان‌بر بودنش، بالا است؛ اما بدلیل شکل‌گیری بتن و افزایش ضریب ایمنی، استفاده از
آن توصیه می‌شود. به همین جهت برآورد هزینه کفراژ از طریق محاسبه متراژ و قیمت متریال آن، مانند قیمت لوله برای داربست، قبل از بتن‌ریزی برای سازندگان اهمیت دارد. با توجه به معنی این کلمه، برای حفظ کارایی آن، ویژگی‌های زیر تعریف‌شده است:
- دارای خاصیت ضد آب برای جلوگیری ورود آب به بتن باشد.
- در حین سبک بودن، مقاوم و قوی باشد تا بتواند حالت خود را در تمام شرایط حفظ کند.
- نشتی نداشته باشد.
انواع کفراژ
این قالب ساختمانی از متریال‌های گوناگون مانند تخته سه‌لا، فولاد، بتن و چوب ساخته‌شده است که به‌همین‌دلیل از لحاظ جنس و کاربرد مدل‌های مختلفی دارد. انواع این سازه قالبی شامل کفراژ پلاستیکی، چوبی، لغزنده و پلیمری است.
کفراژبندی چیست؟
عملیاتی برای ساخت پایه‌های نگه‌دارنده قالب‌های حالت‌‌دهنده سازه‌های بتنی و اسکلت فلزی است. در عملیات ساختمانی مختلف مانند ساخت برج‌های مسکونی یا ساخت پل‌های ارتباطی، برای بتن‌ریزی و استحکام بتن، از قالببندی و دکفراژ استفاده می‌شود.
در تعریفی دیگر به تمام فرایندهای انجام کار برای زدن سقف به‌خصوص سقف دال بتنی، تیرچه و نهایتا بتن‌ریزی، کفراژبندی می‌گویند.
معرفی انواع کفراژبندی
به خاطر توانایی استفاده از مواد اولیه مختلف در ساخت این سازه، عملیات قالببندی انواع مختلفی دارد.
قالببندی با کفراژهای فلزی
قالب فلزی پرکاربردترین و پرفروش‌ترین کفراژهای ساختمانی است. این مدل قالببندی سرعت اجرایی بالا همراه با مزایای متعدد است که فقط یک ایراد دارد. از مهم‌ترین مزیت‌های این نوع قالببندی، می‌توان به استحکام بالای آن در کنار طول عمر بالای سازه اشاره‌کرد. مزیت مهم دیگر آن، امکان استفاده مکرر از آن در پروژه‌های مختلف همراه با زیرسازی هموار و صاف برای بتن است. تنها نکته منفی در استفاده از این نوع قالب را می‌توان هزینه بالای تهیه آن دانست؛ که این مشکل به‌راحتی با اجاره قالب حل می‌شود.
قالببندی با کفراژهای چوبی
در این روش از طریق پلای وود (چوب‌های نئوپان یا تخته سه‌لا) قالببندی انجام می‌شود. استفاده از این روش در ساختوساز مزایا و معایب مختلفی دارد. از مزایای نوع چوبی می‌توانیم به تغییر اندازه و شکل قالب‌ها با جابجایی پیچ و مهره‌های آن اشاره کنیم. بهخاطر وزن کمتر قالب‌های چوبی از فلزی، هزینه استفاده آن‌ها در پروژه‌ها کمتر است. همچنین بعد از دکفراژ امکان استفاده از چوب‌های قالب در قسمت‌های دیگر ساختمان وجود دارد.
این نوع قالببندی معایبی دارد که مانع استفاده از آن در بیشتر ساخت‌وسازها می‌شود. از بزرگ‌ترین ایرادهای نوع چوبی می‌توانیم به‌احتمال مقاومت کم چوب و تغییر حالت چوب و بتن اشاره کنیم. در بعضی مواقع به دلیل یکسان نبودن سایز چوب‌ها، مخلوط آب و سیمان نشت پیدا می‌کند و مقاومت بتن را پایین می‌آورد. همچنین اگر از چوب یا تخته مقاوم در این قالب استفاده نشود، سطح زیر بتن ناهموار می‌شود.
قالببندی با کفراژهای پلاستیکی
در ساختمان‌های کوچک و بناهای ساده از قالب‌های پلاستیکی با وزن کم و هزینه پایین استفاده می‌شود. بهخاطر عایق بودن در برابر زنگ‌زدگی و فرسودگی انواع پلاستیکی، مناسب‌ترین قالب سازه‌های کوچک بتنی هستند.
کفراژبندی با قالب‌های فایبرگلاس و پلیمری
قالب‌های فایبرگلاس با خاصیت نفوذناپذیری و سرعت اجرایی بالا، برای قالببندی سقف و فونداسیون‌های بتنی، در پروژه‌های ساختمانی مختلف استفاده می‌شوند. با استفاده از قالببندی فایبرگلاس ضریب امنیتی بنا بهخاطر کاهش وزن سازه بالا می‌رود.
کفراژبندی با قالب‌های لغزنده یا متحرک
از نوع لغزنده در سازه‌هایی با بتن‌ریزی یکنواخت استفاده می‌شود. انواع متحرک از نوع هیدرولیک در دو نوع افقی و عمودی با کاربردهای متفاوت هستند. سازه متحرک افقی در بتن‌ریزی کانال‌های زهکشی، لوله‌های آب و تونل‌ها استفاده می‌شود. کاربرد کفراژ عمودی لغزنده نیز در قالببندی انبارهای گندم بزرگ، تاسیسات ذخیره‌سازی مواد مختلف و برج‌های مخابراتی است.
قالببندی با کفراژ ثابت
در مواردی که ساختمان‌ها نیاز به قالب ثابت و ماندگار داشته‌باشند، از این نوع قالببندی استفاده می‌شود. کفراژهای ماندگار برای عمر و استقامت بالای بناها باید دوام بالایی در برابر جابه‌جا نشدن، فشار و تغییر شکل داشته‌باشند.
کفراژبندی داربستی
به نوعی قالب که در آن داربست‌های زیادی با بیشتر از 4 پایه نصب شوند، گفته می‌شود. از این نوع قالب برای افزایش سطح ایمنی کار، پایداری نما و کفراژ نگهبان (حفاظ) استفاده می‌شود.
نحوه محاسبه قیمت اجرای کفراژ چگونه است؟
در برآورد هزینه‌های ساختوساز، محاسبه قیمت قالببندی نیز برای تخمین درست هزینه‌ها لازم است. در محاسبه قیمت قالببندی ساختمان مساحت سازه، ارتفاع و تعداد طبقه‌ها را باید در نظر بگیرید. در کنار موارد گفته‌شده باید به محل انجام پروژه از نظر داخل یا خارج شهر بودن، خرید کفراژ یا اجاره آن نیز توجه کنید.
نحوه محاسبه کفراژ
برای محاسبه هزینه باید به شکل زیر عمل کنید.
در محاسبه متراژ قالببندی باید طول و ارتفاع را به‌دست آورید. برای محاسبه طول باید تعداد دهانه موجود در هر جهت را در عدد 3 ضرب کنید؛ سپس برای تعیین میزان سطح کار باید طول دو جهت در یکدیگر ضرب شوند. برای تعیین ارتفاع آن نیز مانند داربست، باید از پایین‌ترین نقطه تا آخرین اتصال نصب‌شده را حساب کنید.
به‌عنوان‌مثال سطح مربعی 10 در 10 را در نظر بگیرید، این سطح دارای 4 دهانه در هر جهت است. برای تعیین طول یک جهت باید تعداد 4 دهانه را در 3 ضرب کنید. عدد 12 برای محاسبه کل سطح کار باید در خودش ضرب شود. حاصل‌ضرب، یعنی عدد 144 نشان‌دهنده متراژ کلی این سازه در سطح 100 متری است.
فرق کفراژ با داربست در چیست؟
از لحاظ ظاهری داربست و کفراژ به یکدیگر شباهت‌هایی دارند؛ اما با یکدیگر از لحاظ کاربرد و موارد دیگر تفاوت‌های فاحشی دارند. در ادامه شما با این تفاوت‌ها آشنا می‌شوید.
تفاوت در ساختار و عملکرد
داربست، سازه‌ای نزدیک ساختمان برای نگهداری وسایل کارگران نماکار و گچ کار است، در‌حالی‌که کفراژ برای حالت‌گیری بتن در قسمت‌های مختلف ساختمان مانند سقف، ستون و پله‌ها استفاده می‌شود.
تفاوت در استحکام
داربست نسبت به کفراژ استحکام کمتری دارد و فقط باید بار زنده را برای مدت معلومی تحمل کند. درصورتی‌که قالب باید استحکام بالایی برای تحمل وزن زنده و مرده بتن و هرگونه ضربه‌ای را داشته باشد. در صورت استحکام پایین، حالت‌گیری بتن و در نتیجه ایمنی بنا با مشکل روبرو می‌شود.
تفاوت در متریال
برای ساخت داربست فقط از آلومینیوم یا فلز استفاده می‌شود؛ اما در ساخت کفراژ محدودیت استفاده از متریال مختلف وجود ندارد. برای همین جنس این قالب‌ها می‌تواند از چوب، فلز، بتن، پلاستیک، فایبرگلاس یا حتی ترکیب چوب و فلز باشد.
تفاوت در زمان باز کردن
داربست‌ها پس از اتمام کار به‌طور کامل بدون هیچ قاعده و قانونی توسط کارگران ساختمانی جمع‌آوری می‌شوند. در حالی‌که کفراژها باید تا رسیدن بتن به مقاومت نهایی (زمان تحمل وزن بدون هیچ تنشی) در جای خود ثابت بمانند.
برخلاف داربست، دکفراژ باید توسط شخص متخصص و با دقت انجام شود. همچنین در باز کردن قالب‌ها باید از قوانین خاصی برای جلوگیری از فشار ناگهانی و تنش روی بتن پیروی شود، به‌عنوان‌مثال در مرحله اول باید قالب دیوارها و ستون‌ها برداشته شوند و سپس قالب دال‌ها را باز کنند.
استحکام هر بنایی غیر از رعایت اصول ساختوساز و استفاده از مصالح ساختمانی باکیفیت به نوع کفراژبندی و زمان دکفراژ بستگی دارد. برای همین در این مطلب به توضیح در مورد کفراژ، مدل‌های قالب و محاسبه هزینه آن پرداختیم.
امیدواریم با خواندن این مطلب کاربردی، اطلاعات شما در خصوص این سازه موقتی کامل‌تر از قبل شده باشد. در صورت داشتن هرگونه سوال یا اطلاعات در مورد سازه‌های قالببندی در قسمت دیدگاه، آن را با ما و دیگران در میان بگذارید.
کدام نوع کفراژبندی برای ساختمان‌های بزرگ مناسب است؟
کفراژ فلزی با توجه به مزیت‌هایش برای قالببندی مناسب‌تر است.
دکفراژ چیست؟
در صنعت ساختوساز به عملیات باز کردن قالب‌ها دکفراژ می‌گویند.
معنی کفراژ چیست؟
معنی این اصطلاح فرانسوی در فارسی، قالب است.