نشست ساختمان؛ علائم و برطرف کردن آن
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
برای کلیه سازها بعد از گذشت مدت زمانی مشخص، ممکن است پدیده نشست ساختمان رخ دهد. دانستن علائم این پدیده و استفاده از روش های کارآمد، در جلوگیری از بروز خسارات جدی بسیار ضروری است. آیا شما از نزدیک ساختمان در حال نشست را دیده اید؟ در این مورد چقدر اطلاعات دارید و می توانید به آشنایان خود انتقال دهید؟ آیا نشست ساختمان خطرناک است؟
همین مسائل سبب شده است تا مهندسین حین ساخت و ساز، با انجام آزمایشات خاک تمام جوانب و حد مجاز نشست ساختمان را در نظر بگیرند، سپس پروژه را شروع کنند. روش های جلوگیری یا اصلاح نشست ساختمان وظیفه بعدی متخصصین است. ما در این مطلب شما را با انواع ، علائم نشست ساختمان و برطرف کردن آن آشنا می کنیم.
فایل صوتی
منظور از نشست ساختمان چیست؟
منظور از نشست ساختمان، پایین رفتن سازه و تغییر شکل در پی ساختمان است. هر سازه ای که بر روی خاک احداث می شود، به دلیل وزن سنگین تنش هایی در خاک ایجاد می کند. این تنش ها ممکن است باعث تغییر حجم خاک و در نهایت سبب نشست ساختمان شوند.
از عوامل موثر بر شدت نشست می توان به نوع تنش ایجاد شونده، خصوصیات فیزیکی خاک و خصوصیات تنش کرنش خاک اشاره کرد. بنابراین موادی که تحت تاثیر نیروی زیاد قرار بگیرند، ممکن است دچار تغییر شکل شوند.
این تغییر شکل به نیرو بستگی دارد و حالت های مختلفی به وجود می آورد. شاید با یک نیروی معین، تغییر شکل یکنواخت رخ دهد و شاید این تغییر شکل، افزایشی و رو به پیشرفت باشد. مدت زمانی که نیرو بر جسم وارد می‌شود نیز عامل بسیار مهمی است که باید در نظر بگیرید.
علائم نشست ساختمان
بدون شک علائمی برای نشست کف خانه وجود دارد که هر چه زودتر این علائم شناخته شوند، راحت تر می توان از خسارت های بیشتر جلوگیری کرد. علائمی که ذکر خواهد شد ممکن است به علت نشست ساختمان نباشد و دلایل دیگری داشته باشد. به همین دلیل با مشاهده هر کدام از این نشانه ها بهتر است تمام جوانب کار بررسی شود تا مشکل اصلی را پیدا کنید. از علائم نشست ساختمان می توان به موارد زیر اشاره کرد.
ایجاد فاصله بین دیوار و کف ساختمان
اگر بین قسمت پایین دیوار و کف ساختمان فاصله ای دیده شد، باید سریع اقدامات لازم را شروع کنید. یکی از آشکارترین علائم نشست ساختمان این مورد است و در صورت بروز باید بلافاصله برای جلوگیری از خسارات بیشتر اقدام کنید.
ترک اطراف میخ کوبیده شده به دیوار
اگر در اطراف میخ کوبیده شده به دیوار، ترک هایی مشاهده کردید، می توانید این عامل را جدی بگیرید. با بررسی های مختلف، مشخص می شود که این ترک از نشست ساختمان است و یا علت دیگری دارد.
شکم آوردن و برآمدگی کف ساختمان
این اتفاق اغلب در کنار دیوارها دیده می شود. شکم آوردن کف ساختمان یکی از علائم اصلی است که باید به طور جدی به این مشکل رسیدگی شود. علت بروز این مشکل، اتصال ستون های تکیه گاهیست.
ایجاد ترک بر روی دیوار زیر زمین
ترک هایی که بر روی دیوار زیر زمین به صورت افقی و عمودی به وجود می آیند، بسیار حائز اهمیت هستند. اغلب ترک ها به دلیل نفوذ آب ایجاد می شوند و باعث جابجایی و تکان دیوار خواهد شد. اگر سازه شما بتنی باشد، این ترک ها به احتمال زیاد به دلیل مشکل فونداسیون هستند.
ترک بر روی دیوار آجری و بلوکی
احتمالا ترک هایی که بر روی دیوارهای آجری و بلوکی ایجاد شده را دیده اید. این ترک ها می توانند نشانه های نشست ساختمان باشند. ترک ها اغلب از گوشه دیوار آغاز شده و به لبه پنجره می رسند. ترک هایی که بر روی آجر ایجاد شده به سه نوع پله ای، عمودی و افقی دیده می شوند.
ترک های عمودی، نشانگر حرکت خاک در زیر فونداسیون هستند؛ در حالی که ترک های افقی نشان دهنده این است که به فونداسیون از طرف خاک، فشار رو به بالایی وارد می شود. وجود خاک نامناسب و ناپایدار در زیر فونداسیون، باعث ایجاد ترک های پله‌ای می شود که نشست غیر یکنواخت ساختمان را به دنبال خواهد داشت.
تاب برداشتن و افتادگی درها و پنجره‌ها
یکی دیگر از علائم نشست ساختمان، افتادگی درها و پنجره هاست. همانطور که قبلا اشاره کردیم این علائم احتمال وقوع نشست ساختمان را نشان می دهند و ممکن است دلایل دیگری داشته باشند و مربوط به نشست ساختمان نباشند. با این حال هنگام تاب برداشتن درب و پنجره، تا یافتن عامل اصلی این مشکل را جدی بگیرید و سهل انگاری نکنید.
انواع نشست ساختمان ها
مهندسین و متخصصین در این امر نشست ساختمان ها را با توجه به عوامل مختلفی طبقه بندی می کنند. نوع خاک زیر ساختمان در نشست ساختمان ها بسیار تاثیر گذار است و بسته به اینکه خاک آن درشت دانه باشد یا ریز دانه، بررسی می شود.
نفوذ آب در خاک های ریز دانه، در مدت زمان زیادی نسبت به خاک های درشت دانه رخ می دهد؛ این مسئله نشانگر این است که نشست در این خاک ها نیز در مدت زمان طولانی تری اتفاق افتاده است. ما در این مطلب نشست ساختمان ها را در 4 نوع طبقه بندی می کنیم. اولین دسته بندی مربوط به نشست ساختمان، تحت تاثیر نیروهای مختلف است. در ابن دسته بندی، نشست به دو گروه نشست آنی ( الاستیک ) و تحکیمی تقسیم می شود.
نشست آنی
این نوع نشست ممکن است حین احداث ساختمان یا بلافاصله پس از آن رخ دهد. نشست فوری خسارات زیادی به ساختمان وارد کرده و البته نشانه این است که در طراحی پی و دیگر مولفه ها، دقت کافی نداشته اند؛ در حالی که نشست تحکیمی را می توان تابعی از زمان دانست. اگر نشست سازه به طور کلی رخ بدهد، بدون شک نشست آنی و تحکیمی باهم رخ داده است.
نشست تحکیمی
همانطور که قبلا اشاره کردیم این نوع نشست وابسته به زمان است و با گذر زمان اتفاق می افتد. نشست تحکیمی را می توان به دو مرحله تقسیم کرد. در مرحله اول، آب و هوا از منافذ خاک بیرون می آیند. در حالی که مرحله دوم، پس از اتمام مرحله اول آغاز می شود و به خزش خاک نیز معروف است. مرحله دوم نشست تحکیمی، به دلیل تغییر شکل خمیری خاک و فرآیند کلوئیدی شیمیایی رخ می دهد.
با این که دلایل وقوع این اتفاق هنوز به اثبات نرسیده، اما برخی از محققان لغزیدن خاک بر روی یکدیگر را علت نشست ساختمان می دانند. مرحله اول نشست تحکیمی، وسیع تر و سریع تر اتفاق می افتد و به همین دلیل پیش بینی آن آسان است. همین پیش بینی آسان سبب شده است تا تحکیم مرحله اول با اهمیت تر از مرحله دوم باشد.
اما در دومین دسته بندی می توان نشست ساختمان را برحسب خرابی هایی که در آثار ساختمان ایجاد می شود، طبقه بندی کرد. در این دسته بندی نشست ساختمان به دو گروه نشست یکنواخت و نشست غیر یکنواخت ( نامتجانس ) تقسیم می شود.
نشست یکنواخت
اگر نشست کف خانه در تراز زیر پی به یک اندازه و یکنواخت باشد، به آن نشست یکنواخت می گویند. این نشست به دلیل اینکه تغییری در توزیع تنش ها ایجاد نمی کند، چندان اهمیتی ندارد. با این حال بر تاسیساتی مانند لوله های گاز، آب و فاضلاب تاثیرگذار است. اگر نشست یکنواخت زیاد باشد، ممکن است سبب شکستگی لوله ها شود.
نشست غیریکنواخت
همانطور که از نام آن پیداست، نشست در یک سمت از سازه با طرف دیگر تفاوت دارد و توزیع تنش ها در خاک های زیرین را به هم می زند. در این نشست سیستم کلاف بندی سازه ساختمان از تعادل اولیه خارج می شود. این موارد نشانه این است که باید نشست را بسیار جدی بگیرید.
مهندسین اطلاعاتی که در مورد نشست نسبی و غیر یکنواخت از یک سازه را به دست می آورند بسیار مهم تر از نشست کلی می دانند. نشست غیر یکنواخت، می تواند دلیلی بر نابسامانی ها و خرابی های زیاد در ساختمان باشد.
جلوگیری از نشست ساختمان
بهترین راه برای اینکه با نشست ساختمان مواجه نشوید، رعایت برخی نکات ساختمان سازی است تا احتمال نشست به کمترین حد خود برسد. ما به چند نکته که می تواند به شما در این امر کمک کند اشاره می کنیم.
- سبک سازی ساختمان
- مقاوم سازی پی و در نتیجه افزایش ظرفیت باربری
- در نظر گرفتن دستک و پایه در زیر فونداسیون
- پیوستگی دیوارهای سازه با ستون ها
- افزایش تعداد ستون های سازه
در برخی ساختمان ها به دلایل مختلف، پدیده نشست ساختمان اتفاق می افتد که بسته به نوع نشست می تواند خساراتی در بر دارد. از انواع نشست می توان به نشست آنی و تحکیمی اشاره کرد که این دسته بندی بر اساس نیروهای وارد شده بر خاک انجام می شود. در دسته بندی دیگر نشست ساختمان به دو گروه یکنواخت و غیر یکنواخت تقسیم می شود که خسارت های غیر یکنواخت بسیار بیشتر است.
از علائم نشست ساختمان می توان به ایجاد فاصله بین دیوار و کف ساختمان، ترک اطراف میخ کوبیده شده به دیوار، ایجاد ترک بر روی دیوار زیرزمین و… اشاره کرد. برای جلوگیری از این اتفاقات می توان از روش های سبک سازی ساختمان، افزایش تعداد ستون های سازه و پیوستگی دیوارهای سازه با ستون ها استفاده کرد.
نشست ساختمان چیست؟
فرونشست یا پایین آمدن بخشی از یک ساختمان یا سازه را، نشست ساختمان می گویند.
علت نشست ساختمان چیست؟
عواملی مانند نشست زمین، زلزله، سیل، حرارت، حفاری، بارگزاری اضافه و… باعث نشست سازه می شوند.
عواقب نشست ساختمان چیست؟
آسیب جدی به کل ساختمان، خطرات ایمنی و کاهش ارزش ملک
نحوه تعمیر نشست ساختمان چگونه است؟
نحوه تعمیر نشست ساختمان به میزان و شدت آن بستگی دارد. در برخی موارد ممکن است نیاز به تخریب و بازسازی ساختمان باشد. در برخی موارد دیگر ممکن است بتوان با استفاده از روش های مهندسی، ساختمان را به حالت اولیه خود بازگرداند.