راهنمای نامگذاری فولادها

امروزه در تمام جنبه های زندگی، اثری از فولاد را مشاهده می کنید. زیرا محصولات فولادی تاثیر به سزایی در پیشرفت صنایع مختلف و به طور کلی پیشرفت تکنولوژی داشته‌ اند. شما تا چه اندازه با انواع فولاد آشنایی دارید؟ آیا نوع فولاد به کار رفته در محصولات فولادی را می شناسید؟

در جهان امروز، کارخانه‌ های متعددی محصولات فولادی را تولید می‌ کنند. به منظور تفکیک فولادهای به کار برده شده در این محصولات، باید آنها را نامگذاری کرد. این کار توسط اشخاص حقیقی انجام نمی شود و سازمان های بین المللی و استاندارد جهانی باید آن ها را انجام دهند. در این مطلب از دانشنامه اصفهان آهن، به بررسی و راهنمای نامگذاری فولاد در استانداردهای جهانی می پردازیم.

نام شما

موبایل شما

تاریخچه نام گذاری فولاد

تاریخچه نامگذاری فولاد به قرن ها پیش بر می گردد. در ابتدا، فولاد بر اساس کاربرد آن نامگذاری می شد. به عنوان مثال، فولاد مورد استفاده در ساخت ابزارها به عنوان “فولاد ابزار” شناخته می شد. همچنین فولاد مورد استفاده در ساخت ساختمان ها به عنوان “فولاد ساختمانی” شناخته می شد.

اما با پیشرفت صنعت فولادسازی، نیاز به یک سیستم نامگذاری استاندارد برای طبقه بندی انواع مختلف فولاد احساس شد. در اوایل قرن بیستم، انجمن مهندسان خودرو (SAE) یک سیستم نامگذاری برای فولادهای آلیاژی معرفی کردند. این سیستم بر اساس درصد عناصر آلیاژی موجود در فولاد بود.

در سال 1921، انجمن فولاد و آهن آمریکا (AISI) یک سیستم نامگذاری مشابه برای فولادهای کربنی و آلیاژی معرفی کردند. این سیستم به تدریج جایگزین سیستم نامگذاری SAE شد و امروزه به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد.

سیستم‌ های استاندارد فولاد، امکان تعیین خواص مختلف مثل خاصیت شیمیایی، مکانیکی و متالورژی را  برای انواع فولاد مانند آلیاژ و آهن فراهم می‌ کند که برای ساخت و ساز، ماشین آلات و قطعات تولیدی در زمینه های مختلفی طبقه بندی شده و قابل استفاده است. به طور کلی، فولادها انواع مختلفی دارند، که هر کدام از خواص منحصر به فردی برخوردار هستند.

عدد کربن چیست؟

عدد کربن یک کمیت عددی است که برای توصیف محتوای کربن یک ماده استفاده می شود. عدد کربن معمولا با حرف “C” نشان داده شده و از یک عدد واحد تشکیل می شود. عدد کربن برابر با درصد کربن ماده است. به عنوان مثال، یک ماده با عدد کربن 0.25 حاوی 25/100 درصد کربن است. این ماده معادل 25 گرم کربن در هر 100 گرم ماده است.

عدد کربن برای توصیف خواص مواد مختلف استفاده می شود. به عنوان مثال، مواد با عدد کربن بالاتر دارای استحکام و سختی بیشتری هستند. در مقابل مواد با عدد کربن پایین تر، دارای شکل پذیری و انعطاف پذیری بالاتری هستند.

در سیستم نامگذاری AISI برای فولاد، عدد کربن اولین رقم در نام فولاد است. به عنوان مثال، فولاد 1045 یک فولاد کربنی با درصد کربن 0.45 درصد است.

عدد کربن برای کاربردهای مختلفی استفاده می شود، از جمله:

• یک مهندس مکانیک از عدد کربن، برای تعیین استحکام کافی یک ماده برای یک کاربرد خاص استفاده می کند.
• یک تولیدکننده فولاد، از عدد کربن برای تعیین کاربردهای مناسب فولادهای مختلف استفاده می کند.
• یک بازرس کیفیت، از عدد کربن برای کنترل کیفیت فولاد تولید شده استفاده می کند.
• یک مهندس مواد، از عدد کربن برای مقایسه خواص مکانیکی مواد مختلف استفاده می کند.

راهنمای نام گذاری فولاد

بر اساس تنوع بالا در تولید انواع فولادهای کربنی و فولادهای آلیاژی، نام‌ گذاری این محصولات بر اساس یک سیستم مخصوص و مشخص انجام می‌ شود.

به طور کلی و به بیان ساده‌ تر هر گرید در هنگام تولید فولاد، استانداردهای مشخص شده و ثابت زیادی دارند که بسته به کشور سازنده و استاندارهای انتخابی شرکت تولید کننده و شیوه‌ های مهندسی به کار رفته، مورد استفاده قرار می‌ گیرند.

بیشتر سیستم نامگذاری در شرکت‌ ها دارای چهار رقم شماره است که با توجه به ترکیب استفاده شده در فولاد، بر روی محصولات حک می‌ شود. با این حال گاهی بسیاری از محصولات در شرکت‌ ها، از مجموعه سه یا حتی پنچ حروف نیز برای نامگذاری استفاده می‌ کنند. در مجموعه‌ های چهار رقمی، اولین رقم نشان‌ دهنده نوع فولاد به کار رفته در محصول است که به دلیل تفاوت‌ های اساسی در زمان تولید، در چهار گروه تقسیم می‌ شوند و هر گرید بر اساس ترکیبات خود مشخصات متفاوتی دارد.

انواع فولاد، شامل زیرمجموعه نام‌ گذاری چهار رقمی هستند. از انواع فولاد می توان به فولاد نیکل، فولاد مولیبدن، فولاد کروم، فولاد وانادیوم، فولاد تنگستن، کروم و… اشاره کرد. به این معنا که این مواد با آهن ترکیب می‌ شوند و خاصیت منحصر به فردی در فولاد تولید شده ایجاد می‌ کنند.

راهنمای نامگذاری فولاد بر اساس استاندارد DIN آلمان

موسسه استاندارد سازی آلمان با نام Deutsches Institut für Normung ev، بیشتر با حروف مخفف DIN در دنیا شناخته شده و هر 5 سال یکبار مورد بازبینی قرار می گیرد. سیستم نامگذاری فولاد در استاندارد DIN آلمان، طبق ترکیب شیمیایی و ساختار فولاد انجام می شود. در این سیستم، نام فولاد از یک یا چند حرف و یک یا چند رقم تشکیل شده که حروف اول نشان دهنده گروه اصلی فولاد (کربنی، آلیاژی و ضدزنگ) هستند.

نامگذاري فولادها در استاندارد DIN بر اساس خواص کاربردي و شکل پذیری

در استاندارد DIN، نامگذاری فولادها بر اساس خواص کاربردي، به دو دسته خاصیت استحکام و شکل پذیری طبقه بندی می شود. در هر دو روش، از حرف ST برای معرفی فولاد استفاده می شود و عددی که پس از آن قرار می گیرد نشان دهنده حداقل استحکام کششی برحسب kg/mm2 است. به عنوان مثال، فولاد St 500 یک فولاد ساختمانی با حداقل استحکام کششی 500 کیلوگرم بر میلی متر مربع است.

گاهی در این نامگذاری از حروف و اعداد دیگری نیز استفاده می شود که مفهوم حداقل درصد ازدياد طولي فولاد در آزمايش کشش را نشان می دهند. به عنوان مثال، فولاد St E 50 یک فولاد ساختمانی، با حداقل درصد ازدياد طولي 50 درصد در آزمايش کشش است.

لازم به ذکر است که در برخی موارد، یک یا دو حرف به انتهای نام فولاد اضافه می شود. این حروف نشان دهنده وضعیت عملیات حرارتی فولاد هستند. برای مثال، فولاد St 37 با عملیات حرارتی نرمال St 37N نامیده می شود.

راهنمای نامگذاری فولاد در استاندارد آمریکایی AISI / SAE

انجمنی از تولیدکنندگان فولاد آمریکای شمالی که با نام American Iron and Steel Institute  و مخفف کلمه AISI شناخته می شوند، مسئولیت تعیین کردن استانداردهای فولاد را دارند. برخی از شرکت‌ ها در سراسر جهان، از استانداردهای AISI برای تنظیم محصولات تولیدی استفاده می‌ کنند.

AISI  از یک سیستم نامگذاری چهار رقمی برای نشان دادن ترکیب شیمیایی فولادهای کربنی و آلیاژی استفاده می‌ کند که رقم اول نشان دهنده عنصر آلیاژی اصلی و رقم دوم نشان دهنده درجه بالای عنصر به کار رفته در محصول است، همچنین دو رقم آخر ، نشان دهنده غلظت کربن بر حسب درصد هستند.

به طور کلی، این شرکت برای تولید فولادهای ضد زنگ، کد نام‌ گذاری را با استفاده از یک سیستم سه رقمی تعیین می‌ کند که گاهی اوقات از حروف برای نشان دادن عناصر آلیاژی استفاده شده است.

همچنین یک انجمن حرفه‌ ای و سازمان توسعه استاندارد برای صنعت مهندسی در آمریکا وجود دارد که با نام Society of Automotive Engineers و مخفف SAE شناخته شده است. این استاندارد مانند AISI از یک سیستم چهار رقمی برای نشان دادن ترکیب شیمیایی فولادهای آلیاژی و یک سیستم سه رقمی برای نمایش فولاد ضد زنگ استفاده می‌ کند.

در هر دو سیستم، نام فولاد از یک حرف و چهار رقم تشکیل می شود. حرف اول نشان دهنده گروه اصلی فولاد است. گروه های اصلی فولاد عبارتند از:

• C برای فولادهای کربنی
• G برای فولادهای آلیاژی با استحکام بالا
• H برای فولادهای آلیاژی با استحکام بالا و شکل پذیری خوب
• K برای فولادهای ابزاری
• L برای فولادهای ضدزنگ
• M برای فولادهای کم آلیاژ
• P برای فولادهای پرآلیاژ
• S برای فولادهای ویژه

رقم های دوم و سوم، نشان دهنده درصد کربن فولاد هستند. رقم چهارم، نشان دهنده عناصر آلیاژی موجود در فولاد است. برای مثال، فولاد 1045 یک فولاد کربنی با درصد کربن 0.45 درصد است.

در برخی موارد، یک یا دو حرف به انتهای نام فولاد اضافه می شود. این حروف نشان دهنده وضعیت عملیات حرارتی فولاد هستند. برای مثال، فولاد 1045 با عملیات حرارتی نرمال 1045N نامیده می شود.

راهنمای نام‌ گذاری فولاد در استاندارد فرانسه AFNOR

شرکت تولیدکننده Association Française de Normalisation که با مخفف AFNOR در انگلیس و فرانسه شناخته شده است. سیستم نام‌گذاری فولاد در استاندارد فرانسه AFNOR، بر اساس ترکیب شیمیایی و خواص مکانیکی فولاد انجام می‌ شود. در این سیستم، نام فولاد از یک حرف و دو یا سه رقم تشکیل می‌ شود. حرف اول نشان دهنده گروه اصلی فولاد است. گروه‌ های اصلی فولاد در این استاندارد عبارتند از:

• A برای فولادهای کربنی
• B برای فولادهای آلیاژی با استحکام بالا
• C برای فولادهای ضدزنگ
• D برای فولادهای ابزاری

رقم‌ های بعدی نشان‌ دهنده درصد کربن و عناصر آلیاژی موجود در فولاد هستند. برای مثال، فولاد A 37 یک فولاد کربنی با درصد کربن 0.37 درصد است.

خرید محصولات فولادی

برای خرید محصولات فولادی لازم است با یک مرجع معتبر همکاری کرد، تا از اصالت کالا و قیمت آن آسوده خاطر بود. در میان مراجع برتر فروش آهن آلات می‌ توان نام اصفهان آهن را دید که خدمات ارزنده‌ ای به مشتریان ارائه می‌ دهد. فروش تمامی مقاطع فولادی از جمله تیرآهن، میلگرد، نبشی، ناودانی، ورق و… در این مجموعه انجام می‌ شود.

شما در سایت اصفهان آهن می توانید به قیمت روز انواع مختلفی از مقاطع فولادی دسترسی داشته باشید. قیمت روز محصولات فولادی کارخانه های مختلف، هر روز به روزرسانی می‌ شوند. این محصولات به طور منظم در جداولی طبقه بندی شده‌ اند تا دسترسی به آنها بسیار آسان باشد. برای خرید این محصولات می توانید با شماره 03134045 تماس بگیرید و با مسئولین فروش در ارتباط باشید. همچنین لازم به ذکر است که امکان خرید آنلاین در این سایت مهیا شده است.

با توجه به این که تعداد محصولات فولادی تولید شده بسیار زیاد شده است، شرکت‌ های جهانی بر این مسئله واقف شدند تا بر روی فولادها نامگذاری انجام شود. ما در این مطلب راهنمای نامگذاری فولاد را خدمتتان ارائه دادیم تا اطلاعات شما در این زمینه افزایش یابد. از مطرح ترین سیستم‌ های نامگذاری فولاد در جهان می توان به سیستم DIN آلمان، SAE آمریکا و Afnor فرانسه اشاره کرد که در این متن به طور مختصر این موارد را برای شما شرح دادیم. برای خرید مقاطع فولادی می‌ توانید به سایت اصفهان آهن مراجعه کنید.