پروفیل زد (z) چیست؛ کاربرد و ویژگی های آن

پروفیل یکی از مصالح فلزی پرکاربرد است که در نمونه‌های متعدد تولید می‌شود؛ یک پروفیل برای ساخت درب و پنجره و دیگری برای سقف به کار می‌رود. پیمانکاران ساختمانی و اهل صنعت، باید به درستی، کاربرد و ویژگی‌های هر پروفیل را بدانند تا بهترین استفاده را از آن‌ها ببرند. ما در این مقاله، قصد داریم ابتدا پروفیل زد (z) را معرفی کنیم، همچنین در پایان، کاربردها و ویژگی‌های پروفیل زد (z) را به صورت مختصر اما کاربردی توضیح ‌دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

پروفیل زد (z) چیست؟

برای شناخت دقیق پروفیل زد، ابتدا باید اصطلاح “پروفیل” را معنا کنیم؛ پروفیل یکی از انواع مصالح ساختمانی است که در یک طول معین، مقطعی کاملا ثابت دارد. پروفیل‌ها به دو دسته کلی پروفیل باز و پروفیل بسته تقسیم می‌شوند. محصولاتی مانند ناودانی، نبشی، تیرآهن و میلگرد از انواع پروفیل باز هستند و محصولاتی مانند لوله و قوطی جزو پروفیل‌های بسته محسوب می‌شوند.

پروفیل زد که به نام پرلین زد شناخته می‌شود، یکی از انواع مصالح ساختمانی است که شکلی مانند حرف انگلیسی Z دارد؛ در نتیجه، با این اسم معروف شده است. پروفیل زد از انواع پروفیل‌های باز محسوب می‌شود.

پروفیل‌ها کاربردهای بسیار گسترده‌ای دارند؛ از استفاده در جای های مختلف ساختمان و درب و پنجره گرفته تا کاربرد در انواع نرده‌ها. به طور کلی می‌توان گفت که این پروفیل، حضوری پررنگ و اساسی در حوزه ساختمان سازی دارد.

پروفیل زد چگونه ساخته می‌شود؟

پرلین زد حاصل نورد گرم است و فرایند تولیدی نسبتا پیچیده دارد. نحوه ساخت پروفیل زد به شکل زیر است:

• در قدم اول، رول‌های فلزی وارد کارخانه می‌شوند و به سمت دستگاه برش سرازیر می‌شوند تا در سایزها و ابعاد متفاوتی برش بخورند.
• در قدم دوم، ورق‌های برش‌خورده در دستگاه مخصوص ساخت پروفیل زد قرار می‌گیرند؛ به وسیله پروسه شکل‌دهی به مدد غلتکاری، خم‌های متعددی در هر ورقه ایجاد می‌شود. (این خم‌ها در ضخامت یا سایز اولیه ورق، هیچ تاثیری ندارد.)
• در قدم سوم، پروفیل از قسمت دیگر دستگاه که مخصوص بررسی شکل و مقطع است، عبور می‌کند تا در مقاطع متعدد تولید شود و به شکل زد در بیاید.
• در نهایت، هر کارخانه متناسب با درخواست و نیاز خریدار، پروفیل‌های زد را پانچ می‌کند و چرخه تولید به پایان می‌رسد.

پروفیل زد در چه ابعادی تولید می‌شود؟

پروفیل‌های زد بر اساس نیاز مشتری در سایز و ابعاد، شخصی سازی می‌شوند و با یک گستره متفاوت از نظر سایز، به بازار عرضه می‌شوند. مشتری‌ها نیز براساس نیاز خود، سایزهای متعددی را سفارش می‌دهند.

هر پیمانکاری بر اساس ابعاد ساختمان یا میزان باری که اسکلت ساختمان باید تحمل کند، به پروفیل خاصی نیاز دارد. محاسبه پروفیل مورد نیاز، از جمله مسئولیت‌های مهندس ساختمان است.

البته این نکته را هم فراموش نکنید که پروفیل نهایتا تا یک سایز خاصی قابل‌عرضه است؛ ابعاد زیر، نهایت سایزهای تولید پروفیل هستند:

• حداکثر طول برای یک پروفیل زد = 16 هزار میلی‌متر
• حداکثر جان برای یک پروفیل زد = 400 میلی‌متر
• حداکثر بال برای یک پروفیل زد = 100 میلی‌متر

علاوه بر نکات بالا، سختی ورق پروفیل‌ها هم حداکثر تا سطح ST52 خواهد بود. در حاشیه بحث سایز پروفیل، ممکن است برای شما سوال شود که پروفیل‌های زد موجود در بازار ایران، با چه استانداری تولید و سایزبندی می‌شوند؟

کشورهای تولیدکننده فلزات و پروفیل، استانداردها و مولفه‌های مخصوص به خود را برای تولید محصولات دارند؛ عمده‌ی محصولات موجود در بازار ایران نیز، بر استانداردهای کشورهای اروپایی تولید، سایزبندی و عرضه می‌شوند.

مشخصات و نکات مربوط به بال پرلین زد

پروفیل زد دارای بال‌های پایینی و بالایی و دو لبه پایینی و بالایی است که هر کدام ابعاد و اندازه‌های خاصی دارند؛ ابعاد و سایزهایی که در این قسمت اعلام می‌کنیم، سایزهای معمول یک پروفیل زد است:

• سایز بال بالا = از 50 تا 100 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری A
• سایز لبه بالا = 15 تا 30 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری C1
• سایز بال = 50 تا 100 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری B
• سایز لب پایین = 15 تا 30 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری C2
• حد فاصل بین بال پایین و بال بالا = 100 تا 400 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری H

وزن پروفیل زد چقدر است؟

با ساخته شدن این محصول و ورود آن به عرصه ساختمان‌سازی، تحول بزرگی ایجاد شد. یکی از مشکلاتی که طراحان ساختمان‌ها و سازه‌های بزرگ با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مسئله وزن کلی ساختمان و استحکام نسبی پی و پایه ساختمان در نگهداری وزن است.

جالب است بدانید که با ورود پروفیل زد به ساختمان و جایگزین شدن‌اش با فلزات دیگر، تقریبا نیمی از وزن کلی فلزات بکاررفته در ساختمان،کم شد و این یعنی یک انقلاب اساسی در ساختمان‌سازی.

وزن پروفیل زد از حدود 4 تا 10 کیلوگرم متغیر است و این مسئله به انواع آن بستگی دارد.

انواع

علاوه بر زمانی‌که یک مشتری به کارخانه می‌رود و محصول مورد نظر خود را سفارش می‌دهد، پرلین زد در ابعاد، وزن و سایزهای متعددی وارد بازار می‌شود. این پروفیل‌های آلومینیومی برای مصرف‌های متعددی تولید می‌شوند و هر خریدار، باید براساس نیاز خود، نوع مخصوص به خود را پیدا کند:

• پروفیل Z16

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 4.9 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 7.2 کیلوگرم

• پروفیل Z18

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.2 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6.5 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 7.7 کیلوگرم

• پروفیل Z20

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.5 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6.8 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 8 کیلوگرم
• در ضخامت 3.5 میلی‌متر با وزن 9.5 کیلوگرم

• پروفیل Z22

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.8 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 7.2 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 8.6 کیلوگرم
• در ضخامت 3.5 میلی‌متر با وزن 10 کیلوگرم

مزیت های پرلین زد

از مهمترین مزایای پروفیل زد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهم‌ترین مزیت پرلین زد، توانایی منحصر به فرد این فلز در تحمل بارهای کششی است؛ در همه سازه‌های فلزی از پروفیل زد استفاده می‌شود و این کاربرد زیاد، نشان‌دهنده اهمیت بیش از حد این نوع از پروفیل است.
• در مناطق یا موقعیت‌های جغرافیایی زلزله‌خیز، از پروفیل زد بیشترین بهره را می‌برند، چراکه در افزایش استحکام کلی ساختمان بسیار تاثیرگذار است.
• این نوع از پروفیل، چارچوب فلزی سازه را با مقاومت بیشتری حفظ می‌کند، تا جایی‌که تهدیدهایی مانند طوفان‌های ناگهانی یا فرسایش خاک، آسیب‌های کمتری به کلیت ساختمان وارد خواهند کرد.
• حمل و نقل این پروفیل، ساده‌تر از مصالح دیگر است و اگر همه نکات ایمنی رعایت شود، در مسیر حمل و نقل، آسیبی به آن وارد نخواهد شد.
• پروفیل زد بوسیله انواع پیچ و مهره در سازه‌ها بکار می‌رود، در نتیجه توسط متخصصان به راحتی بازرسی و عیب‌یابی می‌شود و امکان تعویض قطعات بی‌کیفیت یا دارای عیب این محصول بسیار آسان است.
• پروفیل زد فرآیند بازیافت نسبتا ساده‌ای دارد و یکی از محصولات سازگار با محیط زیست محسوب می‌شود.
• با استفاده از پروفیل زد بجای سایر فلزات، تقریبا 40 درصد از وزن ساختمان کم می‌شود.

پروفیل زد چه کاربردهایی دارد؟

سایر کاربردهای آن شامل قسمت‌های زیر می‌شود:

• برای استفاده در کشتی‌سازی یا سایر مصرف‌های صنعتی
• برای افزایش استحکام سقف‌های سالن‌های چند طبقه با وزن زیاد و سقف کارخانه‌ها
• برای استحکام‌بخشی سازه‌های کوچک‌تر از کارخانه یا ساختمان‌های چندطبقه
• برای استفاده در ری‌ها و پایه‌ها
• برای ساخت فریم فلزی

سخن پایانی

پروفیل زد یا پرلین زد در استحکام بخشی به اسکلت‌های فلزی بسیار کارآمد است؛ با توجه به این ویژگی، در اکثر اسکلت‌های فلزی، از این محصول استفاده می‌شود. پروفیل زد، ویژگی‌های ظاهری، ابعاد و سایزهای متعددی دارد؛ این محصول با چهار شکل به بازار ارائه می‌شود که نام‌های Z16، Z18، Z20 و Z22 را به خود اختصاص داده‌اند. هر کدام از این محصولات وزن، ضخامت و قیمت متفاوتی دارند. اگر سوالی در این مورد دارید در بخش نظرات، سوالات خود را مطرح کنید.