پروفیل زد (z) چیست؛ کاربرد و ویژگی های آن

پروفیل، یکی از مصالح فلزی پُرکاربرد است که در نمونه‌های متعدد تولید می‌شود. یک پروفیل برای ساخت در و پنجره و دیگری برای سقف به کار می‌رود. پیمانکاران ساختمانی و اهل صنعت، باید به درستی، کاربرد و ویژگی‌های هر پروفیل را بدانند تا بهترین استفاده را از آن‌ها ببرند. ما در این مقاله، قصد داریم ابتدا پروفیل زد (z) را معرفی کنیم، همچنین در پایان، کاربردها و ویژگی‌های آن را به صورت مختصر اما کاربردی، توضیح ‌دهیم. در ادامه با ما همراه باشید.

فایل صوتی مطلب

فایل صوتی زیر برای آن دسته از مخاطبین مجموعه اصفهان آهن تهیه شده است که فرصت کافی برای مطالعه این مطلب نداشته و یا تمایل دارند در هنگام مطالعه به فایل صوتی مطلب نیز گوش دهند.

 

پروفیل زد (z) چیست؟

برای شناخت دقیق پروفیل زد، ابتدا باید اصطلاح «پروفیل» را معنا کنیم. پروفیل، یکی از انواع مصالح ساختمانی است که در یک طول معین، مقطعی کاملاً ثابت دارد. پروفیل‌ها به دو دسته‌ی کلی باز و بسته تقسیم می‌شوند. محصولاتی مانند ناودانی، نبشی، تیرآهن و میلگرد از انواع پروفیل باز هستند و محصولاتی مانند لوله و قوطی، جزء پروفیل‌های بسته محسوب می‌شوند.

پروفیل زد که به نام «پرلین زد» نیز شناخته می‌شود، یکی از انواع مصالح ساختمانی است که شکلی مانند حرف انگلیسی Z دارد. پروفیل زد از انواع پروفیل‌های باز محسوب می‌شود.

پروفیل زد چگونه ساخته می‌شود؟

پرلین زد، حاصل نورد گرم است و فرآیند تولیدی نسبتاً پیچیده دارد. نحوه‌ی ساخت پروفیل زد، به این شکل است:

• در قدم اول، رول‌های فلزی وارد کارخانه می‌شوند و به سمت دستگاه بُرش سرازیر می‌شوند تا در سایزها و ابعاد متفاوتی بُرش بخورند.
• در قدم دوم، ورق‌های بُرش‌خورده، در دستگاه مخصوص ساخت پروفیل زد قرار می‌گیرند؛ در فرآیند شکل‌دهی، خم‌های متعددی در هر ورقه ایجاد می‌شود. (این خم‌ها در ضخامت یا سایز اولیه‌ی ورق، هیچ تاثیری ندارد.)
• در قدم سوم، پروفیل از قسمت دیگر دستگاه که مخصوص بررسی شکل و مقطع است، عبور می‌کند تا در مقاطع متعدد تولید شود و به شکل زد درآید.
• در نهایت، هر کارخانه، متناسب با درخواست و نیاز خریدار، پروفیل‌های زد را پانچ می‌کند و چرخه‌ی تولید به پایان می‌رسد.

پروفیل زد در چه ابعادی تولید می‌شود؟

پروفیل‌های زد بر اساس نیاز مشتری، در سایز و ابعاد مختلف، شخصی سازی می‌شوند و با یک گستره‌ی متفاوت از نظر سایز، به بازار عرضه می‌شوند. مشتری‌ها نیز بر اساس نیاز خود، سایزهای متعددی را سفارش می‌دهند.

هر پیمانکاری بر اساس ابعاد ساختمان یا میزان باری که اسکلت ساختمان باید تحمل کند، به پروفیل خاصی نیاز دارد. محاسبه‌ی پروفیل مورد نیاز، از جمله مسئولیت‌های مهندس ساختمان است.

البته این نکته را هم فراموش نکنید که پروفیل، نهایتاً تا یک سایز خاصی قابل ‌عرضه است؛ ابعاد زیر، نهایت سایزهای تولید پروفیل هستند:

• حداکثر طول برای یک پروفیل زد = 16 هزار میلی‌متر
• حداکثر جان برای یک پروفیل زد = 400 میلی‌متر
• حداکثر بال برای یک پروفیل زد = 100 میلی‌متر

علاوه بر نکات بالا، حداکثر سختی ورق پروفیل‌ها هم تا سطح ST52 خواهد بود. در حاشیه‌ی بحث سایز پروفیل، ممکن است برای شما سؤال شود که پروفیل‌های زد موجود در بازار ایران، با چه استانداری تولید و سایزبندی می‌شوند؟

کشورهای تولیدکننده‌ی فلزات و پروفیل، استانداردها و مؤلفه‌های مخصوص به خود را برای تولید محصولات دارند؛ عمده‌ی محصولات موجود در بازار ایران نیز بر اساس استانداردهای کشورهای اروپایی تولید، سایزبندی و عرضه می‌شوند.

مشخصات و نکات مربوط به بال پرلین زد

پروفیل زد، دارای بال‌های پایینی و بالایی و دو لبه‌ی پایینی و بالایی است که هر کدام ابعاد و اندازه‌های خاصی دارند؛ ابعاد و سایزهایی که در این قسمت اعلام می‌کنیم، سایزهای معمول یک پروفیل زد است:

• سایز بال بالا = از 50 تا 100 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری A
• سایز لبه‌ی بالا = 15 تا 30 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری C1
• سایز بال = 50 تا 100 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری B
• سایز لب پایین = 15 تا 30 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری C2
• حد فاصل بین بال پایین و بال بالا = 100 تا 400 میلی‌متر، در نقشه با علامت اختصاری H

وزن پروفیل زد چقدر است؟

با ساخت این محصول و ورود آن به عرصه‌ی ساختمان‌سازی، تحول بزرگی ایجاد شد. یکی از مشکلاتی که طراحان ساختمان و سازه‌های بزرگ با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مسئله‌‌ی وزن کلی ساختمان و استحکام نسبی پی و پایه‌ی ساختمان در نگهداری وزن است.

جالب است بدانید که با ورود پروفیل زد به ساختمان و جایگزین شدن‌اش با فلزات دیگر، تقریباً نیمی از وزن کلی فلزات به‌کاررفته در ساختمان، کم شد و این یعنی یک انقلاب اساسی در ساختمان‌سازی.

وزن پروفیل زد از حدود 4 تا 10 کیلوگرم متغیر است و این مسئله به انواع آن بستگی دارد.

انواع پروفیل زد

پروفیل‌های آلومینیومی برای مصرف‌های متعددی تولید می‌شوند و هر خریدار، باید بر اساس نیاز خود، نوع مخصوص به خود را پیدا کند:

• پروفیل Z16

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 4.9 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 7.2 کیلوگرم

• پروفیل Z18

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.2 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6.5 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 7.7 کیلوگرم

• پروفیل Z20

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.5 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 6.8 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 8 کیلوگرم
• در ضخامت 3.5 میلی‌متر با وزن 9.5 کیلوگرم

• پروفیل Z22

• در ضخامت 2 میلی‌متر با وزن 5.8 کیلوگرم
• در ضخامت 2.5 میلی‌متر با وزن 7.2 کیلوگرم
• در ضخامت 3 میلی‌متر با وزن 8.6 کیلوگرم
• در ضخامت 3.5 میلی‌متر با وزن 10 کیلوگرم

مزیت‌های پرلین زد

از مهم‌ترین مزایای پروفیل زد می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مهم‌ترین مزیت پرلین زد، توانایی منحصر به فرد این فلز در تحمل بارهای کششی است؛ در همه‌ی سازه‌های فلزی از پروفیل زد استفاده می‌شود و این کاربرد زیاد، نشان‌دهنده‌ی اهمیت بیش از حد این نوع از پروفیل است.
• در مناطق یا موقعیت‌های جغرافیایی زلزله‌خیز، از پروفیل زد بیشترین بهره را می‌برند؛ چرا که در افزایش استحکام کلی ساختمان، بسیار تاثیرگذار است.
• این نوع از پروفیل، چارچوب فلزی سازه را با مقاومت بیشتری حفظ می‌کند، تا جایی‌ که تهدیدهایی مانند طوفان‌های ناگهانی یا فرسایش خاک، آسیب‌های کمتری به کلیت ساختمان وارد خواهند کرد.
• حمل‌و‌نقل این پروفیل، ساده‌تر از مصالح دیگر است و اگر همه‌ی نکات ایمنی رعایت شود، در مسیر حمل و نقل، آسیبی به آن وارد نخواهد شد.
• پروفیل زد، به وسیله‌ی انواع پیچ و مهره در سازه‌ها به کار می‌رود؛ در نتیجه، توسط متخصصان به راحتی بازرسی و عیب‌یابی می‌شود و امکان تعویض قطعات بی‌کیفیت یا دارای عیب، بسیار آسان است.
• پروفیل زد، فرآیند بازیافت نسبتاً ساده‌ای دارد و یکی از محصولات سازگار با محیط زیست محسوب می‌شود.
• با استفاده از پروفیل زد به جای سایر فلزات، تقریبا 40 درصد از وزن ساختمان کم می‌شود.

پروفیل زد چه کاربردهایی دارد؟

سایر کاربردهای آن شامل قسمت‌های زیر می‌شود:

• استفاده در کشتی‌سازی یا سایر مصارف صنعتی
• برای افزایش استحکام سقف‌های سالن‌های چند طبقه با وزن زیاد و سقف کارخانه‌ها
• برای افزایش استحکام سازه‌های کوچک‌تر از کارخانه یا ساختمان‌های چند طبقه
• استفاده در ریل‌ها و پایه‌ها
• برای ساخت فریم فلزی

سخن پایانی

پروفیل زد یا پرلین زد برای افزایش استحکام اسکلت‌های فلزی، بسیار کارآمد است و در اکثر اسکلت‌های فلزی، از آن استفاده می‌شود. پروفیل زد، ویژگی‌های ظاهری، ابعاد و سایزهای متعددی دارد؛ این محصول به چهار شکل روانه‌ی بازار می‌شود که نام‌های Z16، Z18، Z20 و Z22 را به خود اختصاص داده‌اند. هر کدام از این محصولات، وزن، ضخامت و قیمت متفاوتی دارند. اگر سوالی در این زمینه دارید، در بخش نظرات با ما مطرح کنید.