ضوابط میلگردگذاری در ساختمان های بنایی (آیین نامه آرماتوربندی)
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
ساختمان سازی معمولا به دو شیوه اسکلت فلزی و اسکلت بتنی انجام می شود. سازه های اسکلت فلزی به دلیل نوع مصالح مورد استفاده، از مقاومت خوبی برخوردارند. اما در سازه های بتنی، نیاز است تا بتن با مصالح فولادی همچون میلگرد ترکیب شود تا به مقاومت خوبی برسد. به همین دلیل، قیمت میلگرد در هزینه پروژه موثر است. همچنین باید ضوابط میلگردگذاری در ساختمان نیز به درستی رعایت شود.
از آن جایی که میلگرد در قسمت های مختلفی از جمله سقف، فونداسیون، دیوار و … استفاده می شود، بنابراین ضوابط میلگردگذاری در ساختمان برای بخش های مختلف تعریف شده است. در ادامه این مطلب، قصد داریم این قوانین و ضوابط را به طور کامل بررسی کنیم. اگر به اطلاع از این موارد نیاز دارید، حتما تا پایان همراه ما باشید.
میلگردگذاری در ساختمان و آرماتوربندی چیست؟
بتن به عنوان ماده سخت و محکم شناخته می شود؛ اما در برابر فشارهایی که به آن وارد می شود، ویژگی شکنندگی پیدا می کند. برای جلوگیری از ترک خوردگی و تخریب بخش های بتنی سازه، کارشناسان از آرماتوربندی استفاده می کنند.
در این فرایند، میلگردها خم می شوند و با ترتیب و چینش خاصی کنار هم قرار می گیرند. پس از قرارگرفتن آرماتورها، بتن ریزی انجام می شود. میلگردهایی که در آرماتوربندی استفاده می شوند، معمولا از نوع آجدار گرید A3 هستند. این دسته میلگرد به دلیل ویژگی هایی که دارند و نوع آج ها، چسبندگی خوبی با بتن ایجاد می کنند و مقاومت آن را تا حد قابل توجهی بالا می برند.
در فرایند آرماتوربندی، میلگردها به صورت عمودی و افقی در سازه قرار می گیرند. نحوه قرارگیری این مقاطع بر اساس ضوابط میلگردگذاری در ساختمان صورت می گیرد. نکته بعد اینکه آرماتوربندی به شیوه های مختلفی از جمله کرواتی، ضربدری و … انجام می شود. روش انجام این کار، به نظر کارشناسان و مهندسان پروژه بستگی دارد.
اما سوال اینجاست؛ ضوابط میلگردگذاری در ساختمان چیست؟ آرماتوربندی باید چطور انجام شود؟
ضوابط میلگردگذاری در ساختمان چیست؟
ضوابط میلگردگذاری در ساختمان بر اساس مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان تعیین می شود. بر این اساس، تعداد میلگردها، خاموت ها، سایز مقاطع مورد استفاده، فاصله آن ها از یکدیگر و نحوه قرارگیری مقاطع فولادی تعیین می گردد.
میلگرد در بخش های مختلفی همچون دیوارها، دیوارهای برشی، سقف، فونداسیون و … استفاده می شود و در هر بخش، ضوابط خاص خود را دارد. به همین دلیل، ضوابط میلگردگذاری در ساختمان به طور جداگانه به بخش های مختلف سازه پرداخته است. در ادامه هر یک از این موارد را بررسی خواهیم کرد.
ضوابط میلگردگذاری ستون ها
میلگردگذاری ستون ها طبق چند مرحله انجام می شود. در گام اول، خم زدن ریشه ستون اجرا می گردد. در گام بعد، خاموت های ریشه ستون قرار می گیرند. پس از آن، محل قرارگیری خاموت ها بر روی آرماتورهای طولی تعیین می شود.
بعد از آن، آرماتورهای طولی با آرماتورهای ریشه هم قطر از طریق سیم بهم بسته می شوند. در نهایت خاموت ها در محل تعیین شده قرار می گیرند و به آرماتورهای طولی بسته می شوند تا عمل دیلم زدن انجام گیرد. همین فرایند، باید طبق ضوابط میلگردگذاری در ساختمان انجام شود که نکات آن عبارتند از:
- حداقل چهار میلگرد طولی در ستون جایگذاری می شود.
- درصد میلگرد طولی ستون نباید کمتر از 0.5 درصد و بیشتر از ۴ درصد باشد.
- فاصله میلگردهای طولی نباید کمتر از 1.5 برابر قطر اسمی میلگرد باشد. این فاصله حداقل ۳۸ میلی متر خواهد بود.
نکته بعد در رابطه با تعداد میلگردهای مصرفی در ستون هاست. این موضوع به شکل ستون هم بستگی دارد. به عنوان مثال، حداقل تعداد میلگرد در ستون های مربع 4 شاخه، ستون دایره 6 شاخه، ستون مستطیل 6 تا 8 شاخه و در ستون های چندضلعی منتظم به تعداد اضلاع است.
ضوابط میلگردگذاری دیوارها
میلگردهایی که در دیوارها قرار می گیرند، به صورت افقی و قائم اجرا می شوند. برای میلگردگذاری دیوارها معمولا از میلگردهایی با حداقل سایز 10 استفاده می شود. نکته بعد در مورد نحوه قرارگیری آن هاست. فاصله میلگردهای دیوار نباید از 1 متر و 20 سانتی متر بیشتر باشد. همچنین باید در اطراف دیوارها و محل تقاطع آن ها میلگرد نصب شود.
البته به این نکته دقت داشته باشید که ضوابط میلگردگذاری در ساختمان برای انواع دیوار نکات جزئی تری دارد. پس باید به نوع دیوار (برشی، باربر و غیرباربر) دقت داشت.
ضوابط کلی میلگردگذاری ساختمان
چند نکته در آرماتوربندی وجود دارد که باید رعایت شود. مورد اول این است که مقاطع فولادی مورد استفاده نباید آلوده باشند. پس قبل از کارگذاری آن ها در بخش های مختلف سازه، باید آن ها را از وجود زنگ زدگی، روغن و … پاک کرد.
نکته بعد، اجرای خاموت هاست. این مقاطع به طور عرضی کار می شوند و از میلگردهای طولی در برابر فشارهای مختلف حمایت می کند. پس در حین خاموت گذاری باید دقت بالایی داشت تا در آینده، میلگردهای طولی دچار کمانش نشوند. ضمنا فاصله خاموت ها باید به اندازه 20 سانتی متر در نظر گرفته شود.
موضوع بعد، شیوه برش میلگردها و مقاطع فولادی است. اگر این کار با حرارت انجام شود، موجب بی استفاده شدن چند سانتی متر از لبه های میلگرد خواهد شد. بنابراین بهتر است برای برش این محصولات فولادی از قیچی استفاده شود.
موضوع نهایی، هزینه میلگردگذاری است. قیمت هر متر آرماتوربندی ساختمان در سال 1402 شامل هزینه های مختلفی می شود. این موضوع، به وسعت پروژه، محل اجرای آن و … بستگی دارد. همچنین دستمزد مجریان آرماتور بر اساس تجربه آن ها و شیوه آرماتوربندی متفاوت است.
در مجموع، رعایت ضوابط میلگردگذاری در ساختمان موجب افزایش ایمنی و پایداری ساختمان می شود. این موضوع، ممکن است هزینه های ساخت و ساز را افزایش دهد؛ اما از دید فنی و استانداردهای ملی و بین المللی، رعایت این نکات ضروری است.
در این مطلب، تلاش کردیم تا ضوابط اجرای آرماتور را بر اساس مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان بررسی کنیم. امیدواریم پس از مطالعه آن، پاسخ سوالات خود را دریافت کرده باشید. اما اگر همچنان سوالی برای شما باقی مانده، در قسمت نظرات مطرح کنید تا کارشناسان ما در کوتاه ترین زمان پاسخ دهند.