بولت چیست؟ | کاربردها، مزایا و هر آنچه باید بدانید

زمان مطالعه: 6 دقیقه

در دروس عمرانی، بولت (Bolt) به یک قطعه فلز گفته می شود که بدنه استوانه ای شکل با تعدادی رزوه دارد. احتمالا این مفهوم برایتان کمی پیچیده باشد؛ به زبان ساده تر، بولت همان پیچ است که برای اتصال دو یا چند قطعه به یکدیگر استفاده می شود.

این محصولات انواع مختلفی دارند و بر اساس اندازه، جنس، شکل و کاربرد طبقه بندی می شوند. در این مطلب قصد داریم به بررسی مشخصات بولت، کاربردها، مزایا و انواع آن بپردازیم. پس با ادامه مطلب همراه باشید.

فایل صوتی

مشخصات بولت چیست؟

ویژگی های بولت یا پیچ از لحاظ جنس، اندازه، طول، رزوه، ضریب ایمنی، گرید و… بررسی می شود. با توجه به این مشخصات، می توانید محصول خود را متناسب با نیازتان انتخاب کنید؛ که در این صورت از هزینه های اضافی و بیهوده جلوگیری خواهد شد.

بولت از جنس مواد مختلفی مانند فولاد، استیل، آلومینیوم و… ساخته می شود. فولاد مقاومت بسیار بیشتری نسبت به سایر فلزات دارد بنابراین برای کاربردهای عمومی و رایج مناسب تر است. البته بولت هایی که از جنس استنلس استیل هستند به دلیل مقاومت بالا در برابر رطوبت، برای سازه های دریایی، پزشکی و صنعتی توصیه می شوند. برای ساخت قطعات هواپیما، سازه سبک و قطعات خودرو می توان از پیچ آلومینیوم استفاده کرد.

اندازه یا قطر بولت نیز با توجه به کارایی آن متفاوت است. این اندازه به وزن دو قطعه ای بستگی دارد که توسط پیچ به یکدیگر متصل می شوند. بنابراین قطر آن را متناسب با همین موضوع انتخاب کنید تا شکسته نشود.

به طور کلی دو نوع رزوه (متریک، اینچی) در این محصولات وجود دارد. رزوه متریک توسط قطر و تعداد پیچ های رزوه دار اتخاب می شود؛ در حالی که معیار انتخاب رزوه اینچی، قطر، تعداد پیچ و قطر داخلی است. اگر این موضوع را به درستی متوجه نشدید، بهتر است از یک کارشناس کمک بگیرید.

گرید یا سیستم درجه بندی پیچ، بر اساس مقاومت کششی آن در برابر ضربه است. این درجه بندی در بازه 2 تا 12 قرار دارد که هر چه بیشتر شود، مقاومت آن نیز افزایش پیدا می کند.

ضریب ایمنی بولت بین 2 تا 5 است که تحمل آن را نشان می دهد. هر چه این ضریب بیشتر شود، مقاومت محصول در برابر شکستگی و آسیب دیدن نیز افزایش می یابد.

بنابراین برای انتخاب bolt مناسب باید جنس، اندازه، طول، نوع رزوه، ضریب ایمنی و گرید آن را حتما در نظر بگیرید تا متناسب با نیاز شما باشد.

انواع بولت کدامند؟

رایج ترین دسته بندی که  برای این محصولات با توجه به مشخصات بالا صورت گرفته، 7 دسته زیر است که در مورد هر کدام توضیح می دهیم.

1. آی بولت یا Eye Bolt
2. انکر بولت یا Anchor Bolt
3. رول بولت یا Roll Bolt
4. جی بولت یا J Bolt
5. یو بولت یا U Bolt
6. استاد بولت یا Stud Bolt
7. هنگر بولت یا Hanger Bolt

هر یک از این بولت ها دارای مشخصات ظاهری و کاربرد متفاوتی هستند.

آی بولت چیست؟ کاربرد، مزایا و نحوه نصب

در انتهای این قطعه، یک حلقه وجود دارد که برای جا به جایی اجسام مناسب است. جالبست بدانید که این قطعه به دلیل شباهت به چشم موجودات، به نام eye bolt شناخته می شود. این قطعه در سه نوع فولادی، استنلس استیل و آلومینیوم تولید می شود که کاربرد هر کدام در قسمت قبل توضیح دادیم.

این نوع بولت قدرت، دوام، تنوع وکارایی بالایی دارد؛ به همین دلیل در جا به جایی اجسام سنگین (مانند تیرآهن و میلگرد آجدار و ساده)، نصب تجهیزات سنگین (مثل موتورها، پمپ، ژنراتور) و ایمن سازی کارگاه (مانند نصب نردبان و حفاظ) استفاده می شود.

در کنار تمام مزایای گفته شده، می توان گفت که این قطعه قیمت و وزن بیشتری نسبت به سایر بولت ها دارد، که احتمالا از نگاه برخی افراد، معایب ای بولت است.

نصب این محصول به سه روش انجام می شود. در روش اول می توان قطعه را به سطوح مورد نظر چسباند. در روش دوم باید به کمک جوشکاری، آن را به سطوح مختلف جوش داد. روش سوم پیچ کردن است، که با استفاده از پیچ و مهره انجام می شود.

انکر بولت چیست؟ مشخصات و کاربردها

انکر بولت یا انکر پیچ برای اتصال قطعات به سطوح بتنی مورد استفاده قرار می گیرد. انتهای این میله فولادی، یک رزوه وجود دارد که درون یک پوشش پلاستیکی یا فلزی قرار قرار گرفته است. این پوشش به قرارگیری صحیح و محکم قطعه، درون بتن کمک زیادی می کند.

برای نصب پارتیشن، سقف کاذب، لوازم بهداشتی، تجهیزات بیمارستانی، پنل های پیش ساخته بتنی و… از این قطعه استفاده می شود.

جالب است بدانید که کلمه Anchor به معنای مهار، چفت و بست است.پس منظور از انکر بولت قطعه ای است که برای فیکس کردن ابزارهای صنعتی در فونداسیون و… به کار می رود.

رول بولت چیست؟ نحوه استفاده و کارایی آن

رول پیچ از اجزای مختلفی تشکیل شده، که به صورت یک مجموعه واحد و در ارتباط با هم عمل می کنند. مهره، واشر و یک پیچ رولی با سر مخروطی شکل اجزای این قطعه هستند. این نوع بولت بیشتر برای اتصال قطعات فلزی به سطوح بتنی، سنگی و… استفاده می شود.

هدف و مبنای استفاده از این قطعه، افزایش حجم اتصالات است. یعنی بدنه استوانه ای آن در هنگام اتصال با سطح، اصطکاک پیدا کرده و منبسط می شود. این انبساط باعث افزایش حجم اتصال می شود.

از این رول پیچ ها در ساختمان سازی، برای ایجاد صفحه پایه اتصال استفاده می شود. هم چنین در صنایع مکانیکی و تاسیسات مخازن برای وصل کردن مخزن به زمین گزینه مناسبی است. برای اتصال به سقف و ستون بتنی نیز، که در تهویه مطبوع موثر هستند به کار می رود.

جی بولت چیست و چه ویژگی هایی دارد؟

این قطعه شباهت زیادی به حرف J انگلیسی یا قلاب دارد. پس در کاربردهایی که به یک قلاب گیرنده نیاز داریم، استفاده می شود. هیچ کدام از بولت ها را نمی توان به جای هم استفاده کرد؛ اما این قطعه برای آی پیچ (Eye Bolt) جایگزین مناسبی است و حتی باعث افزایش سرعت در باز و بسته کردن می شود.

این محصول به نام پیچ خم یا bent bolt نیز شناخته می شود. در بسیاری از کاربردهای صنعتی، تجاری و مسکونی از این پیچ به عنوان اتصال دهنده فوق العاده قوی استفاده می شود.

یو بولت چگونه کار می کند؟

شکل ظاهری یو بولت، شباهت زیادی به U انگلیسی دارد و به همین دلیل اینگونه نام گذاری شده است. از یو پیچ اغلب برای حمایت لوله های نفت و گاز پایپینگ استفاده می شود. سایزبندی و شماره این لوله ها متفاوت است؛ به همین دلیل پس از نام یوبولت معمولا یک عدد قرار می گیرد که همان سایزلوله است.

مثلا یوبولت 6 برای مهار لوله سایز 6 به کار می رود. در این پیچ ها معمولا جنس، گام رزوه، شعاع خم، نوع پوشش و قطر پارامترهایی هستند که باید به آنها توجه کنید.

استاد بولت و کاربرد آن

برای بستن فلنج و قطعات فلزی در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، باید از یک استاد پیچ استفاده کرد. این بولت دارای دو سر رزوه و دو مهره است که درون پوشش تفلون، گالوانیزه یا استیل قرار می گیرد.

در صنایع سیمان، ساختمان سازی، تولید خودرو، معدن، خطوط ماشین آلات و… به وفور از این قطعات استفاده می شود. گریدبندی استاد بولت نیز به صورت B7، B8 و B16 است.

هنگر بولت و نحوه استفاده

از هنگر بولت برای اتصال یک وسیله به اشیا چوبی استفاده می شود مخصوصا زمانی که به استحکام و سرعت نیاز داشته باشیم. این قطعه دارای بدنه استوانه ای است که رزوه ها سرتاسر آن را پوشانده و نوع رزوه در دو طرف متفاوت است.

برای تعمیر و ساخت مبلمان چوبی اغلب از این نوع بولت استفاده می شود؛ زیرا رزوه یک طرف ماشینی و سمت دیگر مانند رزوه چوب است.

کاربرد انواع بولت ها

به منظور فهم بهتر در مورد کارایی هر بولت، جدول کاربردی زیر تهیه شده که به شما کمک زیادی می کند.

ردیف	نوع بولت	کاربرد
1	انکربولت	سقف‌ کاذب و پارتیشن، نصب لوازم بهداشتی در ساختمان، نصب تجهیزات بیمارستان، نصب پنل‌ های پیش ‌ساخته بتنی، نصب صفحات فلزی بر روی بتن و یا سایر مصالح ساختمانی و تقویت و ترمیم سازه‌ های بتنی
2	رول بولت‌	ایجاد صفحه پایه اتصال در سازه و صنعت ساختمان، صنایع مکانیکی،‌ تاسیسات و مخازن، آسانسور و پله برقی، مهار داربست، نصب ریل راه ‌آهن و مترو، دکل‌ های برقی و گاردریل
3	استاد بولت	صنایع نفت و گاز، ساختمان ‌سازی، سیمان، خودروسازی، خطوط تولید ماشین آلات و معدن
4	یو بولت	مهار کننده لوله‌ ها، در صنایع کشتی‌ رانی جهت بلند کردن لوله‌ ها
5	آی بولت	جا به جایی اجسام
6	جی بولت	به عنوان یک قلاب استفاده می‌ شود و کاربردی نزدیک به آی بولت دارد.
7	هنگر بولت	صنعت مبلمان ‌سازی و اتصال یک وسیله به اشیای چوبی

در این مطلب به تعریف و چیستی بولت یا پیچ پرداختیم. همانطور که گفته شد این محصول 7 نوع دارد و کاربرد هر کدام متفاوت است. توصیه می کنیم حتما قبل از سفارش و خرید بولت، این اطلاعات را به دقت مطالعه کنید.

نحوه نصب بولت چگونه است؟

برای نصب بولت، ابتدا باید در قطعه یا سطح مورد نظر، یک سوراخ ایجاد کنید تا میله فلزی آن، درون سوراخ قرار گیرد. سپس به کمک مهره در جای خود محکم می شود.

بولت با پیچ تفاوتی دارد؟

اگرچه که هر دو اتصال دهنده دو یا چند قطعه هستند اما از لحاظ شکل ظاهری و کاربرد تفاوت هایی با یکدیگر دارند. در وقاع می توان گفت که بولت شکل متفاوتی از پیچ است که انوع مختلفی دارد.

آیا می توان پیچ و بولت را به جای هم استفاده کرد؟

خیر، اگر به اتصال محکم قطعات نیاز داشته باشیم باید حتما از بولت استفاده کرد.