استاندارد GB چیست و جایگاه آن در صنعت فولاد

زمان مطالعه: 4 دقیقه

برای صنایع مختلف از جمله فولادسازی، تعدادی آیین نامه و قوانین مورد تایید جهانی وجود دارد که تولید، کیفیت، ایمنی و استاندارد محصولات را تعیین می کند. در واقع تولید استاندارد تمام محصولات از جمله مقاطع فولادی، به رعایت قوانین و ضوابط خاصی بستگی دارد.

تعداد آیین نامه های استاندارد متنوع است؛ اما در این مطلب از دانشنامه اصفهان آهن قصد داریم به این موضوع که استاندارد GB چیست و جایگاه آن در صنعت فولاد بپردازیم. مسلما اغلب آیین نامه ها مورد تایید جهانی بوده و در نهایت به استاندارد بودن محصولات اشاره می کنند.

به عنوان مثال استاندارد DIN آلمان معروف ترین آیین نامه ای است که به توصیف ویژگی ها و مقررات مقاطع فولادی در بخش های گوناگونی می پردازد.

فایل صوتی

استاندارد GB چیست؟

استاندارد GB مخفف کلمه Guan Biao یا گوانگ بیاو است و به استانداردهای ملی یا قوانین ملی در ایران و چین اشاره می کند. این استاندارد مقررات و دستورالعمل های مختلفی را در زمینه های تولید، کیفیت، ایمنی و… برای صنایع و کارخانه های تولید کننده تنظیم می کند.

استاندارد جی بی توسط اداره استانداردهای چین یعنی CNSA تدوین شده و به جهان عرضه می شود. تولیدکنندگانی که الزامات و مشخصات فنی این استاندارد را رعایت کنند موفق به دریافت گواهینامه آن خواهند شد.

جایگاه استاندارد GB در صنعت فولاد

استاندارد GB در فولادسازی شامل مقررات، الزامات، دستورالعمل ها و مشخصات مقاطع فولادی است که حتما باید رعایت شوند. این استاندارد شاخه های مختلفی را در فولادسازی پوشش می دهد، که در جدول زیر تعدادی از آن ها عنوان شده است.

کد استاندارد	شرح ملزومات و مقررات
GB/T 222	تعیین روش های تحلیل شیمیایی برای تعیین محتوای عناصر مختلف در فولاد
GB/T 228	تعیین روش های آزمایش تنش و کشش در مواد فلزی
GB/T 3077	تعیین مشخصات فنی برای فولادهای آلیاژی
GB/T 5310	مشخصات لوله های فولادی بدون درز برای استفاده در بخار و آب یا سایر مایعات
GB/T 8162	مشخصات لوله های فولادی بدون درز برای استفاده در ساختارها و انتقال مایعات
GB/T 9787	مشخصات پروفیل های فولادی مختلف برای استفاده در ساخت و ساز
GB/T 9945	مشخصات فنی ورق های فولادی ضخیم و پهن با خواص مکانیکی مشخص
GB/T 1220	تعیین مشخصات فنی و مقررات مربوط به فولاد ضد زنگ
GB/T 14976	تعیین مشخصات فنی برای لوله های فولادی ضد زنگ و بدون درز

لازم به ذکر است که جدول فوق، تنها تعداد محدودی از ضوابط این استاندارد است. در واقع تولید هر یک از مقاطع مانند میلگرد، تیرآهن، شمش، نبشی و… در این استاندارد کدگذاری های متفاوتی دارد.

استاندارد ISO نیز در خصوص تولید مقاطع فولادی ضوابط و قوانینی مطرح نموده که مطالعه آن قطعا کمک زیادی به فولادسازان و مشتریان می کند.

ضوابط تولید میلگرد در استاندارد GB

تولید و ساخت میلگرد در استاندارد ملی چین، دارای قوانینی است که مشخصات فنی و مراحل تولید آن را شرح می دهد. برخی از کدگذاری های این استاندارد در تولید میلگرد، به شرح زیر است.

کد استاندارد	شرح ملزومات و مقررات
GB/T 701	تعیین مشخصات، ابعاد، ترکیبات شیمیایی میلگردهای کربنی
GB/T 912	تعریف دقیق مشخصات فنی و مکانیکی برای میلگردهای ساختمانی
GB/T 14981	ویژگی های مکانیکی و ترکیبات شیمیایی خاص برای میلگردهای آلیاژی
GB/T 20065	تعیین مشخصات فنی و ابعاد میلگردهای فولادی ضد زنگ
GB/T 3077	تعریف مشخصات فنی برای میلگردهای آلیاژی
GB/T 6478	اندازه گیری ویژگی و مشخصات دقیق میلگردهای فولادی ضد زنگ

ضوابط تولید تیرآهن در استاندارد GB

در جدول زیر لیستی از جزئیات و ضوابط تولید تیرآهن، در استاندارد GB شرح داده شده که ویژگی های مختلف این مقاطع را در بر می گیرد.

کد استاندارد	شرح ملزومات و مقررات
GB/T 706	تعیین مشخصات فنی برای تیرآهن های عریض
GB/T 9787	تعریف ویژگی های مکانیکی و مشخصات فنی تیرآهن های ساختمانی
GB/T 11263	ترکیبات شیمیایی مورد نیاز برای تیرآهن های عریض درابعاد مختلف
GB/T 12763	تعریف دقیق مشخصات فنی برای تیرآهن های ضخیم
GB/T 706-2016	مشخصات فنی به روز شده نسخه GB/T 706 برای تیرآهن ساختمانی
GB/T 9787-2018	نسخه به روز شده استاندارد GB/T 9787 برای مشخصات فنی تیرآهن
GB/T 11263-2017	نسخه به روز شده استاندارد GB/T 11263 برای تیرآهن های عریض

ضوابط تولید شمش در استاندارد GB

شمش فولادی از آن دسته مقاطع فولادی است که کاربرد بسیار زیادی به شکل های مختلفی دارد. بنابراین تعیین و رعایت ضوابط آن، از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار است.

شمش خام، ماده اولیه بسیاری از مقاطع فولادی است که به روش های مختلفی در کوره های بسیار بزرگ با دمای زیاد ذوب می شود. همان طور که می دانید فلزات باید پایداری ترکیبات و ویژگی های اصلی خود را در هر دمایی حفظ کنند.

تولید شمش باکیفیت و مرغوب، مستلزم رعایت نکاتی است که در استانداردهای مختلفی از جمله DIN، استاندارد ISO و GB به آن اشاره می شود.

کد استاندارد	شرح ملزومات و مقررات
GB/T 699	تعیین مشخصات فنی فولادهای کربنی و مواد اولیه شمش خام
GB/T 1348	ترکیبات شیمیایی و خواص مکانیکی شمش های چدن سفید ریخته گری شده
GB/T 1449	مشخصات فنی فولادهای کربنی و آلیاژی که در تولید شمش استفاده می شوند
GB/T 22091	مشخصات فنی فولادهای ضد زنگ که ماده اولیه شمش خام هستند
GB/T 5777	مشخصات فنی فولادهای آلیاژی که ماده اولیه شمش خام هستند
GB/T 9439	مشخصات فنی و مکانیکی خاص برای فولادهای آلیاژی که در تولید شمش استفاده می شوند

ضوابط تولید نبشی و ناودانی در استاندارد GB

در استاندارد GB، ضوابط تولید نبشی و ناودانی فولادی به شرح جدول زیر است.

کد استاندارد	شرح ملزومات و مقررات
GB/T 6728	مشخصات فنی، ویژگی های مکانیکی و ترکیبات برای ناودانی و پروفیل مربع/مستطیل
GB/T 706	مخصات فنی انواع نبشی ها
GB/T 9787	مشخصات فنی برای پروفیل های ساختمانی با مقاطع مختلف
GB/T 9946	مشخصات فنی انواع ناودانی و خواص هرکدام
GB/T 11263	مشخصات فنی انواع نبشی با مقاطع فولادی و ترکیبات شیمیایی
GB/T 12763	مشخصات فنی برای پروفیل های ناودانی با ابعاد مشخص

به طور کلی می توان گفت که صنایع مختلف خودروسازی، پتروشیمی، نفت و گاز و… ملزم به رعایت قوانینی هستند که بر اساس آن فعالیت می کنند. فولادسازی که صنعت مادر بسیاری از کشورها از جمله ایران به شمار می رود، بیش از هر صنعت دیگری به قوانین تنظیم شده نیاز دارد.

تولید مقاطع فولادی مانند میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و شمش بر اساس استانداردهای مختلفی از جمله GB چین انجام می شود. در این آیین نامه برای تولید هر یک از محصولات، بخش ها و کدگذاری های جداگانه ای طراحی شده که در جداول بالا مطرح شد.

چنانچه در خصوص مطالب گفته شده مشکل یا سوالی داشتید، با کارشناسان ما تماس بگیرید.

استاندارد GB مخفف چه عبارتی و متعلق به چه کشوری است؟

استاندارد GB مخفف کلمه Guan Biao یا گوانگ بیاو است و به استانداردهای ملی یا قوانین ملی در ایران و چین اشاره می کند.

در استاندارد GB برای چه مقاطعی ضوابط در نظر گرفته شده است؟

تقریبا قوانین تولید تمام مقاطع فولادی از جمله میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و شمش در این آیین نامه ذکر شده است.

انواع استانداردهای تولید مقاطع فولادی کدامند؟

استاندارد DIN، ISO، GB، ANSI، JIS