آهن سفید یا گالوانیزه چیست و چه کاربردی دارد؟

زمان مطالعه: 5 دقیقه

آهن سفید یا گالوانیزه، نوع خاصی از انواع فولاد است که از دو عنصر آهن و روی به صورت دولایه تشکیل می شود. در واقع white iron همان آهنی است که به کمک یک لایه از آلیاژ روی، محافظت می شود؛ به همین دلیل کارایی و مقاومت بسیار بالایی در برابر زنگ زدگی یا خوردگی دارد.

از آن جایی که تاریخچه استفاده از این محصول، به قرن 17 میلادی باز می گردد و امروزه نیز کاربردهای بسیار زیادی در صنایع مختلف دارد؛ در این مطلب از داشنامه اصفهان آهن، به توصیف کامل ویژگی ها و کاربردهای آن می پردازیم.

آهن سفید چیست؟

فلزی که سطح بیرونی آن توسط یک لایه محافظ از جنس فلز روی پوشیده شده، آهن سفید یا گالوانیزه است. این پوشش محافظ، از آهن در برابر رطوبت و اکسیژن هوا محافظت می کند. پس گالوانیزه کردن آهن بهترین روشی است که مقاومت آن را در برابر زنگ زدگی افزایش می دهد.

انواع ورق سفید بسته به روش تولید، مقدار روی مذاب و ضخامت روکش، شکل ظاهری و… به سه دسته تقسیم می شوند. ورق سفید بدون گل، گل درشت و گل ریز سه نوع رایج از آهن سفید هستند.

بر اساس درجه حرارت مایع مذاب روی و فرآیند تولید نیز، می توان این محصول را به دو دسته طبقه بندی کرد. گالوانیزه شدن با استفاده از دمای بالا و دمای پایین را در ادامه توضیح می دهیم.

فرآیند تولید آهن سفید یا گالوانیزه

فرآیند و مراحل تولید آهن سفید به روش گرم، تقریبا در تمام کارخانه ها، به صورت زیر است:

1. تمیز کردن فولاد در محلول چربی زدایی
2. رقیق کردن فولاد با قرار گرفتن در سولفوریک اسید گرم
3. شار شدن فولاد در یک محلول آبی مانند کلریدروی آمونیوم
4. گالوانیزه شدن فولاد توسط غوطه وری در یک گودال روی مذاب
5. بررسی نهایی فولاد از نظر کامل شدن فرآیند پوشش دهی

البته روش دیگری هم برای این کار وجود دارد که یک لایه روی سرد را بر روی سطح آهن، اسپری کرده یا برس می زنند؛ به این روش، گالوانیزه سرد گفته می شود.

آهن سفید چه مزیت هایی دارد؟

آهن سفید یا گالوانیزه نوعی فولاد است که با پوششی از جنس روی، برای محافظت از آن در برابر زنگ زدگی و خوردگی، ساخته می شود. این پوشش روی مزایای زیادی را به اهن سفید می دهد، از جمله:

افزایش طول عمر:  آهن سفید می تواند در محیط های معمولی بیش از 50 سال و در محیط های مرطوب یا آبی بیش از 20 سال دوام بیاورد. این موضوع به دلیل لایه روی است که از فلز پایه، در برابر عناصر محافظت می کند.

کاهش هزینه ها: آهن سفید در مقایسه با فولاد ضد زنگ، ارزان تر است. این امر به دلیل فرایند تولید ساده تر و مواد ارزان تر آن است.

کاهش نیاز به نگهداری: آهن سفید به دلیل مقاومت در برابر زنگ زدگی و خوردگی، به نگهداری کمی نیاز دارد. این می تواند در هزینه های بلندمدت صرفه جویی کند، زیرا نیازی به رنگ آمیزی یا تعمیر مکرر آن نیست.

ظاهر زیبا: آهن سفید دارای ظاهری تمیز و براق است که می تواند به جذابیت بصری یک پروژه اضافه کند.

قابلیت بازیافت: آهن سفید یک ماده قابل بازیافت است، به این معنی که می توان آن را بازیافت و به محصولات جدید تبدیل کرد. این امر آن را به یک انتخاب زیست محیطی مناسب تبدیل می کند.

کاربردهای متنوع: آهن سفید به دلیل مزایای متعددش، در طیف گسترده ای از کاربردها از جمله ساخت و ساز، صنعت خودرو، لوازم خانگی، کشاورزی، تجهیزات صنعتی و… استفاده می شود.

معایب آهن سفید

در کنار مزایای متعددی که آهن سفید یا گالوانیزه دارد، معایبی هم دارد که باید قبل از استفاده از آن در نظر گرفته شود.

سمیت:  روی، ماده ای که برای گالوانیزه کردن آهن سفید استفاده می شود، در صورت بلعیدن یا استنشاق می تواند سمی باشد. این امر به ویژه برای کودکان و حیوانات خانگی که ممکن است قطعات کوچک آهن سفید را ببلعند، نگران کننده است.

خطرات زیست محیطی:  اگرچه آهن سفید قابل بازیافت است، اما فرآیند گالوانیزه کردن می تواند آلاینده هایی را به محیط زیست آزاد کند. علاوه بر این، روی موجود در آهن سفید می تواند در خاک و آب نفوذ کند و برای گیاهان و حیوانات مضر باشد.

ظاهر نامناسب:  آهن سفید با گذشت زمان می تواند لکه دار و کدر شود، به خصوص اگر در معرض رطوبت زیاد باشد. این می تواند ظاهر آن را ناخوشایند کند و برای برخی کاربردها نامناسب باشد.

مقاومت کم در برابر حرارت:  آهن سفید در مقایسه با سایر انواع فولاد، مقاومت کمی در برابر حرارت دارد. این بدان معناست که برای کاربردهایی که شامل گرمای شدید می شود، مانند دیگ بخار یا دودکش، مناسب نیست.

قابلیت جوشکاری محدود:  جوشکاری آهن سفید می تواند دشوارتر از سایر انواع فولاد باشد. این به دلیل لایه روی است که می تواند در هنگام جوشکاری ذوب شود و دود مضری ایجاد کند.

کاربردهای آهن سفید در صنایع مختلف

آهن سفید یا گالوانیزه به دلیل مقاومت و دوام بالا در برابر زنگ زدگی و خوردگی، کاربردهای گسترده ای در صنایع مختلف دارد. در زیر به برخی از مهم ترین کاربردهای آن در صنایع مختلف اشاره می کنیم:

صنعت	کاربردهای خاص
ساختمان	تیر، ستون، خرپا، قاب، سقف، دیوار، پنل، ناودانی، زهکش، درب، پنجره، پله، نرده، اتصالات، فلاشینگ، روکش، لوله، اتصالات، شیرآلات، مخازن، آبگرمکن، مجاری، کانال، دریچه، فن، کویل ، واحدهای هواساز
خودرو	پنل ها، درب، کاپوت، صندوق عقب، سپرها، گلگیر، شاسی، بلوک موتور، سرسیلندر، میل لنگ، میل سوپاپ، پیستون، رینگ، یاتاقان، لوله، مبدل های کاتالیزوری، صداگیرها، فنر، کمک فنرها، میل تعادل، اتصالات
لوازم خانگی	ماشین های لباسشویی، ماشین های ظرفشویی، یخچال ها، اجاق گازها، مایکروویوها، هودها، مبلمان آشپزخانه، مبلمان حمام، مبلمان فضای باز، کولرها، گرم کننده ها، تصفیه کننده های هوا
کشاورزی	حصارهای دام، حصارهای باغ، حصارهای مزرعه، انبار غلات، انبار تجهیزات، سیستم های آبیاری، سیستم های زهکشی، تراکتورها، کمباین ها، سمپاش ها، چکش ها
صنایع	قفسه های انبار، قفسه های فروشگاه، پالت های حمل و نقل، نردبان ها، داربست ها، سکوها، رمپ ها، نرده ها، حفاظ ها، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، تابلوهای تبلیغاتی، تابلوهای ایمنی، مجاری تهویه، محفظه های الکتریکی، محفظه های موتور، پایه ها، براکت ها، بست ها، اتصالات
برق	برج های انتقال، دکل ها، سیم ها، کابل ها، محفظه های سوئیچ، ترانسفورماتورهای برق، لوازم و تجهیزات
مبلمان	مبلمان اداری، مبلمان مدرسه، مبلمان بیمارستانی
لوازم ورزشی	تجهیزات بدنسازی، تجهیزات بازی، تجهیزات کمپینگ
اسباب بازی	اسباب بازی های فلزی، وسایل نقلیه اسباب بازی، مجموعه های ساختمانی
هنر و دکوراسیون	مجسمه ها، تابلوها، لهجه ها
صنایع غذایی	قوطی های کنسرو، ظروف پخت و پز، تجهیزات آشپزخانه

بهترین تولیدکنندگان آهن سفید

تعدادی از کارخانه های تولید مقاطع فولادی و آهن حلبی، آهن سفید را با کیفیت بسیار بالایی تولید می کنند. فروش بسیار بالا و محبوبیت این محصولات در بازار فولاد، باعث شده تا بر سر ظرفیت تولید آهن گالوانیزه در کارخانجات، رقابت زیادی باشد.

بهترین تولیدکنندگان آهن گالوانیزه در ایران عبارتند از:

• کارخانه ذوب آهن اصفهان
• مجتمع فولاد امیرکبیر خزر (رشت)
• شرکت صنایع هفت الماس (قزوین)
• کارخانه ورق خودرو (شهرکرد)

همانطور که مشاهده می کنید، آهن سفید به دلیل تطبیق پذیری و کاربردهای متنوع، در طیف گسترده ای از صنایع نقش حیاتی ایفا می کند. از ساخت و ساز و حمل و نقل گرفته تا لوازم خانگی و کشاورزی، آهن سفید به عنوان ماده ای بادوام، مقرون به صرفه و قابل اعتماد، به طور مداوم نوآوری و پیشرفت را به ارمغان می آورد.