انواع گریدهای ورق روغنی و ویژگی آنها

زمان مطالعه: 4 دقیقه

ورق‌های فولادی یکی از مهم‌ترین قطعات مورد استفاده در صنایع مختلف هستند، که به دو روش نورد سرد و گرم تولید می‌شوند. یکی از فرآورده‌های این محصولات که به روش نورد سرد ساخته می‌شود، ورق روغنی است که به آن ورق سرد نیز می‌گویند. مهم‌ترین مزیت استفاده از ورق سرد، کیفیت و مقاومت بالاتر آن نسبت به ورق‌های گرم است؛ زیرا اینگونه محصولات در شرایط و دمای بسیار خاصی تولید شده‌اند، که موجب بهبود خواص فیزیکی و مکانیکی در آنها می‌شود. گریدهای ورق روغنی بر اساس نوع آلیاژ و عملیات حرارتی که روی آنها صورت می‌گیرد، به پنج دسته ST12، ST13، ST14، EK2 و EK4 تقسیم بندی می‌شوند.

ورق‌های روغنی مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار و وزن‌های سنگین دارند، زیرا سطح رویی آنها به مقداری روغن چرب آغشته شده است. به همین دلیل انعطاف‌پذیری بالایی دارد. این محصول دارای پنج نوع دسته‌بندی بوده که از لحاظ آلیاژ به کار رفته و درجه حرارتی که در آن تولید شده‌، متفاوت هستند. در این مقاله قصد داریم به انواع گریدهای ورق روغنی و ویژگی آنها بپردازیم، پس با ما همراه باشید.

فایل صوتی

فایل ویدئویی

ویژگی‌های ورق روغنی چیست؟

ورق روغنی به محصولی گفته می‌شود که به منظور جلوگیری از فرسایش یا زنگ‌زدگی، دارای سطح آغشته به روغن است و می‌توان آن را رنگ کرد. از این ورق‌های فولادی اغلب در صنایع خودروسازی، تاسیسات و… استفاده‌ می‌شود. یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های این محصول، سطح کاملا صاف و صیقلی آن است به همین دلیل شکل‌پذیری بسیار بالایی دارد.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد استانداردهای تولید، قیمت، شرکت‌های سازنده و فرآیند ساخت این محصولات به مقاله ورق روغنی مراجعه کنید.

گریدهای ورق روغنی

ورق‌های روغنی براساس نوع آلیاژ و عملیات حرارتی که روی آنها صورت می‌گیرد، دارای چندین گرید (نوع) هستند که به نام‌های ST12،  ST13، ST14، EK2 و EK4 شناخته شده‌اند.

مشخصات و کاربرد ورق روغنی ST12 یا ورق کششی

پرمصرف‌ترین ورق روغنی موجود در جهان، گرید ST12 نام دارد که به دلیل داشتن مقادیر زیادی از کربن و منگنز، دارای استحکام کششی و نقطه تسلیم بسیار بالایی است.

نقطه تسلیم این محصول بیش از 280 مگا‌پاسکال و استحکام کششی آن بین 270 تا 410MPa است، که در یک دقیقه حدود 28 درصد کشیده می‌شود. از این محصولات در ساخت قطعات الکترونیکی، کانتینر، اتومبیل‌سازی، ساخت‌وسازهای عمرانی، کشتی‌سازی و… استفاده می‌شود.

مشخصات و کاربرد ورق روغنی ST13 یا ورق نیمه کششی

این محصول نسبت به ورق ST12 مقدار کمتری کربن و منگنز دارد؛ درنتیجه نقطه تسلیم و استحکام کششی آن نیز کمتر(240 و 370-270 مگاپاسکال) است. قابلیت کشسانی این ورق روغنی حدود 34% در هر دقیقه بوده و نسبت به ST12 مقاومت کمتری در برابر کشش دارد.

برای ساخت محصولاتی که پرسکاری با عمق کمی دارند، این ورق انتخاب مناسبی است. ساخت لوازم خانگی، لوازم اداری، قطعات خودروسازی، فیلتر تصفیه، تابلوی راهنمایی‌رانندگی و سازه‌های صنعتی یا ساختمانی از مهم‌ترین کاربردهای این محصول است.

مشخصات و کاربرد ورق روغنی ST14 یا ورق فوق کششی

همانطور که از نام این ورق روغنی پیداست، قابلیت کشش بسیار بالایی دارد؛ زیرا مقادیر کربن و منگنز موجود در آن بسیار کمتر از دو محصول قبلی (ST12 و ST13) است. در واقع کاهش میزان نقطه تسلیم و استحکام کششی آن موجب مقاومت کمتر در برابر کشسانی شده و در هر دقیقه 38% کشیده می‌شود.

از این محصولات بیشتر در ساخت قطعات خودرو، قطعات لوازم خانگی و پرسکاری ساختمان‌سازی استفاده می‌شود. استفاده از حروف ST در ابتدای نامگذاری این نوع ورق ها، نشان‌دهنده جنس فولادی محصولات بوده و از عبارت آلمانی Stahl گرفته می‌شود؛ اعداد پس از آن نیز به معنای حداقل استحکام کششی هر ورق است.

علاوه بر کربن و منگنز ترکیبات‌‌شیمیایی دیگری مانند فسفر، گوگرد و آلومینیوم در هر ورق وجود دارد که براساس استاندارد DIN آلمان به یک نسبت مشخص ترکیب می‌شوند.

مشخصات و کاربرد ورق روغنی EK2 و EK4

این دو محصول دسته دیگری از انواع ورق‌های روغنی هستند که به دلیل روغن کاری پس از عملیات نورد سرد، مقاومت و لعاب‌پذیری بالایی در برابر سایش (زنگ‌زدگی) دارند. از ورق‌های EK2 و EK3 در ساخت بدنه خودرو، مصالح ساختمانی، انواع قفسه، لوازم خانگی و… استفاده می‌شود.

بهترین گرید ورق های روغنی کدام است؟

ورق های روغنی، دسته‌ای از محصولات فولادی هستند که شکل‌پذیری و ظاهر بسیار مطلوبی دارند. اما از میان دسته بندی های گفته شده، ورق روغنی ST14 از همه مطلوب‌تر است. این محصول به دلیل نقطه تسلیم و استحکام کششی کمتر، برای شکل دهی سریع و جوشکاری بسیار مناسب بوده و کاربرد بیشتری در صنایع دارد.

البته توجه داشته باشید که انتخاب ورق مناسب به کاربرد موردنظر و نوع پروژه بستگی دارد؛ مثلا برای ساخت محصولاتی که نیاز به جوشکاری و شکل پذیری سریع دارند، بهتر است از ورق های ST استفاده شود.

فرایند ساخت ورق های روغنی

مراحل ساخت این محصولات فولادی به ترتیب زیر است.

1. تهیه ورق روغنی مناسب و انتخاب گریدبندی آن بر اساس نیاز پروژه
2. اسیدشویی و شستشوی ورق، به منظور برطرف کردن هرگونه آلودگی از سطح رویی آن
3. نازک کردن و روان‌سازی ورق، توسط روغن مخصوص و دستگاه نورد سرد
4. روغن کاری نهایی سطح ورق، به منظور جلوگیری از زنگ زدگی
5. شکل دهی ورق روغنی بر اساس کاربرد مورد‌نظر

رعایت مرحله به مرحله تمام فرایندهای بالا، موجب افزایش کیفیت و حفظ جلای ورق‌ روغنی می‌شود. ضمن اینکه مراحل ساخت ورق‌های فولادی با یکدیگر متفاوت بوده و قبل از هرچیزی باید تفاوت آنها را بدانید که از حوصله این بحث خارج است. بنابراین به مقاله تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی مراجعه کنید.

مزایای استفاده از ورق روغنی

ورق روغنی نسبت به سایر ورق‌های فولادی، از قیمت مقرون به صرفه‌تری برخوردار بوده و هزینه‌های تولید آن پایین‌تر است. ورق‌هایی که به روش نورد سرد تولید می‌شوند، دارای کیفیت و تحمل فشار بسیار بالاتری هستند. قابلیت کشیدگی بدون شکسته شدن و گسیختگی ورق، مقاومت بالا در برابر فشار و ضربه، براق بودن و جلا داشتن سطح ورق از مهم‌ترین مزایای استفاده از این محصول است.

ورق‌های فولادی یکی از مهم‌ترین قطعات مورد استفاده در صنایع مختلف هستند. این محصولات مقاومت بسیار بالایی در برابر فشار و وزن‌های سنگین دارند، زیرا سطح رویی آنها به مقداری روغن چرب آغشته شده است.

گریدبندی ورق روغنی شامل 5 نوع است، که از لحاظ روش تولید و کاربرد متفاوت هستند. ورق های ST از متداول ترین نمونه‌های این محصولات هستند.

بهترین گریدهای ورق روغنی کدامند؟

ورق های ST12، ST13 و ST14 از پرکاربردترین دسته‌های این محصولات هستند.

تفاوت ورق‌های روغنی ST در چیست؟

اعدادی که بعد از عبارت مختصر ST نوشته می‌شود، نشانگر تفاوت در استحکام کششی آنها است.

ورق‌های روغنی به چه روش‌هایی روغنکاری می‌شوند؟

به دو روش پاشش مستقیم و مداربسته انجام می‌شود.