میلگرد خرک چیست؟ انواع و کاربردهای آن

میلگرد یکی از مصالح اصلی هر سازه‌ای است. انواع مختلفی از این مقطع فولادی وجود دارد که هر کدام دارای ویژگی‌های خاص خود هستند. میلگرد خرک یکی از انواع پرکاربرد است که برای ایجاد فاصله در سازه مورداستفاده قرار می‌گیرد. از این محصول عمدتا در آرماتوربندی فونداسیون استفاده می‌کنند. هدف از به‌کارگیری میلگرد خرک استحکام‌بخشی و تقویت بخش فوقانی فوندانسیون است. در این نوشته درباره میلگرد خرک و کاربردهای آن صحبت می‌کنیم. با ما همراه باشید.

فایل صوتی

فایل ویدئویی

میلگرد خرک چیست؟

پس از اجرای مش زیرین در اجرای فوندانسیون، میلگرد خرک در ایجاد حد فاصله مش زیرین و مش بالایی، میلگرد خرک اجرا می‌شود. این میلگرد را به صورت عمودی روی مش زیرین فونداسیون می‌گذارند. آرماتور خرک طوری طراحی شده که در بخش بالایی آن مش فوقانی گذاشته می‌شود و در بخش پایین آن دو پاشنه مخالف روی مش پایینی قرار می‌گیرند. در ادامه درباره کاربرد میلگرد خرک توضیح می‌دهیم. لازم به ذکر است که چنانچه در پروژه خود نیاز به میلگرد دارید، بهتر است ابتدا قیمت میلگرد را به خوبی بررسی و محصولات مختلف با ویژگی‌های گوناگون را با هم مقایسه کرده و سپس اقدام به خرید کنید.

کاربرد میلگرد خرک

همان‌طور که در بخش قبل نیز گفته‌شد، میلگرد خرک در سازه به کار نمی‌رود، بلکه کاربرد اصلی آن در تعیین حد فاصل مش پایینی و بالایی است. با کمک میلگرد خرک تا پیش از بتن‌ریزی می‌توان مش بالایی را مستحکم نگه داشت. یکی دیگر از کاربردهای میلگرد خرک، استفاده گسترده از آن در مکان‌هایی است که در آن تعداد زیادی میلگرد تقویتی وجود دارد.

در چنین حالتی باید فواصل بین میلگردهای خرک کاهش پیدا کند. در صورتی که خرک‌ها روی بتن مگر قرار بگیرند، این امکان وجود دارد که رطوبت از آن‌ها به میلگردهای اصلی برسد و دچار زنگ‌زدگی شوند. در‌صورتی‌که زنگ‌زدگی اتفاق بیفتد، قطر آرماتورها بیشتر می‌شود و در نتیجه باعث ترک در بتن می‌شود؛ از‌این‌رو نباید میلگرد خرک را روی بتن مگر قرار دهید. اما متاسفانه برخی‌ها به منظور استفاده کمتر از اسپیسرها اینکار را انجام می‌دهند.

مراحل اجرای فوندانسیون و استفاده از میلگرد خرک

در بخش های قبل با میلگرد خرک و کاربردهای ان آشنا شدید. در این قسمت درباره اجرای فوندانسیون و نحوه استفاده از میلگرد خرک صحبت می‌کنیم.

فاز اول: اجرای بتن مگر

پیش از اجرای پی به‌منظور این‌که سطحی صاف داشته باشید و برای جلوگیری از برخورد بتن اصلی با خاک زمین، از بتن مگر استفاده می‌شود. بتن مگر نوعی بتن ضعیف است که عیار آن بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ کیلوگرم سیمان در متر مکعب است و ضخامت آن چیزی حدود ۱۰ تا ۱۵ سانتی‌متر است. میلگردگذاری فوندانسیون باید روی بتن مگر انجام شود.

فاز دوم: آرماتوربندی و میلگردگذاری فوندانسیون

بتن مقاومت زیادی در برابر نیروهای کششی ندارد و دقیقا به‌همین‌دلیل است که از میلگردها برای استحکام بتن استفاده می‌کنند. فوندانسیون بار سنگینی دارد، در نتیجه این مرحله باید بسیار با دقت انجام گیرد. همان‌طور که قبلا گفتیم میلگرد خرک در سازه اصلی استفاده نمی‌شود، بلکه به‌منظور اجرای مش تحتانی و برای ایجاد حد فاصل بین مش زیرین و مش بالایی به کار برده می‌شود. اما توجه داشته باشید که به هیچ عنوان بعد از بتن مگر از میلگرد خرک استفاده نکنید، چرا که اینکار باعث زنگ‌زدگی میلگردهای اصلی سازه شما می‌شود.

فاز سوم: قالب‌ بندی فوندانسیون

قالب‌بندی فوندانسیون به سه شکل انجام می‌شود. روش اول قالب‌بندی با آجر است. این نوع قالب‌بندی معمولا برای ساختمان‌های کوچک مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای اینکه ارتباط و تماسی بین بتن و آجر نباشد از یک لایه کاور پلاستیکی استفاده می‌کنند. این کار باعث می‌شود که وقتی بتن سفت شد بتوان به‌راحتی آجر را از آن جدا کرد. روش دوم قالب‌بندی تخته‌ای است. این قالب‌بندی بیشتر برای کلاف‌های بالایی و قائم استفاده می‌شود. به‌منظور استفاده راحت‌تر می‌توان به تخته‌ها روغن زد. البته نباید روی میلگرد روغن ریخته شود زیرا در این‌صورت میلگرد و بتن به هم وصل نمی‌شوند. نوع سوم قالب‌بندی، قالب‌بندی فلزی است. از این قالب‌بندی برای کلاف زیرین استفاده می‌کنند. معمولا این قالب‌بندی برای ساختمان‌ها و سازه‌های بزرگ استفاده می‌شود.

فاز چهارم: بتن ریزی پی

بتن از آب، ماسه و سیمان و … تشکیل می‌شود. بتن پی حجم زیادی دارد و به همین خاطر به‌منظور حفظ کیفیت بالا باید از بتن‌هایی استفاده کرد که توسط کارخانه تولید می‌شوند. در واقع بهتر است که بتن به شکل دستی درست نشود.

فاز پنجم: باز نمودن قالب

بعد از اینکه بتن کاملا خشک شد، نوبت به باز کردن قالب‌ها می‌رسد. برای هر ساختمان ممکن است مدت زمان خشک شدن با توجه به نوع قالب‌گیری متفاوت باشد. معمولا پس از یک روز کامل بتن سفت می‌شود. قالب‌ها را باید زمانی جدا کرد که بتن مورد‌نظر بسیار مقاوم شده باشد. حتما این‌کار باید با دقت لازم انجام گیرد تا به میلگردها و پی ضربه‌ای وارد نشود.

ابعاد و طول میلگرد خرک

در صورتی که از میلگرد خرک در فوندانسیون نواری استفاده می‌شود، ابتدا عرض آن را اندازه می‌گیرند. اگر کاوری که در کنار بتن قرار دارد ۵ سانتی‌متر باشد، عرض خرک‌ها برابر است با عرض فوندانسیون نواری منهای دو برابر ضخامت کاور بتن. ارتفاع میلگرد خرک نیز باید به‌گونه‌ای محاسبه شود که میزان کاور کردن بتن برای آرماتورهای بالایی کافی باشد. به‌منظور اندازه‌گیری ارتفاع میلگرد خرک، می‌توان ضخامت فوندانسیون را منهای ضخامت کاور بتن بالایی و پایینی و قطر آرماتورهای طولی و عرضی مش فوقانی و تحتانی کرد. به‌این‌ترتیب می‌توان ارتفاع خرک را به دست آورد.

مطالعه بیشتر: علت استفاده از میلگرد در ساختمان سازی

نکات کلیدی درباره میلگرد خرک در آرماتوربندی فونداسیون

در استفاده از میلگرد خرک در آرماتوربندی فوندانسیون باید چند نکته را مدنظر قرار دهید. اولین نکته این است که بیشترین فاصله خرک در فوندانسیون حداکثر باید یک متر و نیم باشد. میلگرد خرک از آرماتور فوقانی یک الی دو شماره کوچکتر در نظر گرفته می‌شود. اما اگر با آرماتور فوقانی هم قطر باشند، گزینه مناسب‌تری است. عمق پی یکی از فاکتورهای تعیین‌کننده در خرک است. برای مثال، زمانی که عمق پی کمتر باشد باید از میلگرد خرک با قطر کمتر استفاه کرد. عرض خرک‌ها نیز باید به اندازه‌ای باشد که بتواند همه آرماتورهای فوقانی را روی خود نگاه دارد. زمانی‌که تعداد آرماتور تقویت در محل زیاد است، باید از میلگردهای خرک بیشتری استفاده کرد. با رعایت این نکات می‌توانید آرماتوربندی فوندانسیون را به نحو بهتری انجام دهید.

سخن آخر

میلگردهای خرک نوعی میلگرد هستند که در خود سازه‌ها استفاده نمی‌شوند. کاربرد اصلی میلگرد خرک در فوندانسیون و آرماتوربندی است. عمدتا برای آرماتورهای بالایی از میلگرد خرک استفاده می‌کنند. فاصله و ابعاد خرک‌ها باید به گونه‌ای باشد که در زمان اجرای آرماتورها و در زمان بتن‌ریزی جابه‌جا نشوند و در همه فوندانسیون‌ها بتن‌ها را پوشش دهند. میلگرد خرک یکی از اجزای کلیدی در فوندانسیون به حساب می‌آید. از اینکه تا انتهای این مقاله با اصفهان آهن همراه بودید، از شما سپاسگزاریم.

سوالات متداول