اشتباهات رایج در ساخت و ساز
دسترسی سریع به محتوای این مطلب
برای داشتن یک ساخت‌وساز مناسب و ایمن باید شرایط استاندارد و قوانین خاص را رعایت کرد. اجرای پروژه‌های استاندارد و قانونی بر اساس یک سری الزامات انجام می‌شود که در صورت عدم رعایت این موارد هرچند ساده و معمولی ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری مانند فروریختن ساختمان در اثر زلزله و آتش‌سوزی داشته باشد. در این مقاله سعی شده است در مورد اشتباهات رایج در ساخت و ساز، اطلاعاتی در اختیار شما قرار داده شود که عدم رعایت هرکدام می‌تواند حادثه‌آفرین باشد.
فایل صوتی این مطلب
اشتباهات رایج در ساخت و ساز
دقت در انتخاب پیمانکار پروژه و داشتن اطلاعات کافی از حجم بتن
انتخاب یک پیمانکار مناسب، آگاه و کارآزموده در پروژه‌های ساخت‌وساز از الزامات است. هر مهندس پیمانکار با توجه به داشتن اطلاعات کافی در مورد تمامی اجزای ساخت‌وساز مانند حجم بتن موردنیاز برای پروژه می‌تواند با نظارت بر پروژه یک نتیجه بدون نقص را ارائه دهد.
داشتن اطلاع کافی از حجم بتن موردنیاز برای ساخت‌وساز یکی از اشتباهات می‌باشد که برخی از پیمانکاران به دلیل مسائل مالی پروژه ممکن است در این امر کوتاهی کنند. اگر حجم بتن از حداقل کمتر باشد موجب کاهش استحکام سازه شده و یا اگر از مقدار حداکثر بیشتر باشد باعث افزایش وزن سازه شده و سقوط سازه را افزایش می‌دهد.
یک پیمانکار آگاه باید این اطلاعات را درمورد بتن‌ریزی داشته باشد:
- تعیین حجم بتن موردنیاز بر اساس استانداردها
- عدم استفاده از بتن مانده و اضافی برای دیگر قسمت‌های ساختمان
- کاهش حجم بتن و استفاده از میلگرد اضافه موجب عدم تعادل در استحکام و وزن سازه می‌شود.
- تعیین حجم بتن دقیق و اندازه‌گیری شده توسط یک شرکت مهندسی
رعایت نسبت آب به سیمان در سازه بتن
استفاده از مقدار مشخص آب باید با توجه به مقدار سیمان استفاده‌شده در بتن تعیین شود. نسبت آب به سیمان باید بر اساس نقش بتن در سازه محاسبه دقیق شود. اگر این نسبت بر اساس استاندارد ساخت‌وساز انجام شود موجب استحکام بتن بر اساس استاندارد و قانونی خواهد بود.
برای اجرای بر اساس استاندارد و رعایت نسبت آب به سیمان باید موارد زیر رعایت شود:
- تعیین حجم آب و سیمان بر اساس محل قرارگیری پروژه در ساختمان
- بررسی وضعیت بتن توسط مهندس ناظر
- درخواست نظارت از یک شرکت مهندسی برای ارائه بتن آماده در صورت استفاده از بتن آماده
- در صورت آماده‌سازی بتن در محل پروژه، از کارگران حرفه‌ای و آگاه استفاده نمایید.
دقت در انتخاب نوع سیمان
سیمان‌ها بر اساس مواد اولیه تشکیل‌دهنده آن‌ها متفاوت است و برای کاربری‌های مختلف استفاده می‌شود. سیمان‌ها بر اساس ویژگی‌های آن‌ها تعیین می‌شوند که در کجا استفاده شوند. برخی از آن‌ها مقاوم به نمک بوده و در پالایشگاه‌ها یا مناطق کویری استفاده می‌شود و برخی دیگر به دلیل سولفاته استفاده‌شده در آن‌ها برای بندرها و نزدیک دریاها استفاده می‌شود.
برای انتخاب نوع سیمان در ساخت‌وسازها رعایت نکات زیر الزامی است:
- شناسایی نوع و گونه سیمان بر اساس کاربرد آن
- عدم استفاده از سیمان مورداستفاده در سدسازی برای ساختمان‌سازی
- عدم استفاده از سیمان بی‌کیفیت در پروژه به دلیل مسائل مالی
- هماهنگی با شرکت تولیدکننده بتن آماده در انتخاب نوع سیمان مناسب با پروژه شما
استفاده از حجم مناسب میلگرد در سازه
استفاده از میلگرد، تعیین نوع میلگرد مناسب برای پروژه و تعیین مقدار حجم میلگرد مورداستفاده موجب استحکام و مقاومت ساختمان می‌شود. عدم استفاده از میلگرد برای کاهش بار مالی و میزان حجم بتن موجب ایجاد خسارات جبران‌ناپذیر خواهد شد. در صورت کاهش حجم میلگرد استاندارد مورداستفاده موجب وارد شدن صدمه به استحکام سازه می‌شود.
برای این مورد رعایت نکات زیر الزامی است:
- تعیین دقیق حجم میلگرد مورداستفاده برای هر بخش سازه
- انتخاب صحیح نوع میلگرد بر اساس قطر و وزن آن
- جلوگیری از کاهش حجم میلگرد و عدم جایگزینی بتن به‌جای میلگرد و آرماتور
- بررسی دقیق سازه ازلحاظ حجم میلگرد مورداستفاده و کاهش احتمالی آن
استفاده نامناسب و غیراستاندارد میلگردها
در برخی از پروژه‌های ساختمانی، پیمانکار و صاحب پروژه به‌درستی و بر اساس استاندارد از میلگردها به‌اندازه کافی در سازه استفاده کرده‌اند. یک اشتباه بزرگ که در این حالت رخ می‌دهد استفاده نامناسب و قرار گرفتن میلگردها در جای نامناسب است. درواقع آرماتوربندی و قرار گرفتن میلگردها در یک سازه بر اساس استاندارد مشخص انجام می‌شود و این استانداردها غیرقابل تغییر خواهند بود. عدم رعایت این استانداردهای رابطه مستقیمی با کاهش استحکام سازه دارد.
استانداردها و اصول استفاده از میلگرد در سازه عبارت‌اند از:
- اجرای آرماتوربندی توسط گروه باسابقه و حرفه‌ای
- نظارت مستقیم مهندس پروژه بر نوع آرماتوربندی و قرارگیری میلگردها در سازه
- بررسی و کنترل وضعیت قرارگیری میلگردها در محل ساخت‌وساز و ممانعت از تغییر آن‌ها
- ایجاد تقارن در فرآیند بتن‌ریزی اطراف میلگرد با کنترل نحوه قرارگیری قالب بتن‌ریزی
بیشتر بدانید: میلگرد مورد نیاز برای ساختمان چقدر است؟
عدم رعایت نکات بتن‌ریزی استاندارد
انتخاب یک پیمانکار کارآزموده و باتجربه در این مرحله همانند سایر مراحل موردنیاز می‌باشد. عدم توجه به شرایط محیطی و هرگونه کم‌کاری در انجام بتن‌ریزی موجب کاهش استانداردهای سازه و درنهایت کاهش استقامت ساختمان می‌شود. رعایت تمامی نکات مربوط به این مرحله باید زیر نظر مهندس ناظر یا پیمانکار انجام گیرد. برای ممانعت از ایجاد هرگونه مشکل در حین کار باید در تمامی لحظات مرحله بتن‌ریزی حضورداشته باشند و نکات زیر را به‌درستی رعایت کنند.
- کنترل و اجرای استاندارد بتن‌ریزی و بررسی آن ازلحاظ ارتفاع
- استفاده از وسایل و دستگاه‌های مناسب برای اجرای فرآیند انتقال بتن
- اجرای فرآیند بتن‌ریزی و زمان آن بر اساس شرایط آب‌وهوایی منطقه
- استفاده از دستگاه‌های مجهز مانند ویبراتور برای از بین بردن حباب‌های بدنه بتن
برداشتن قالب بتن‌ریزی قبل از استحکام
یکی دیگر از اشتباهات رایج در هنگام ساخت‌وساز، عدم توجه به زمان مشخص و استاندارد برای سفت شدن بتن و برداشتن قالب بتن‌ریزی زودتر از موعد می‌باشد. مدت‌زمان لازم برای سفت شدن بتن و انجام واکنش هیدراتاسیون بین دو روز تا یک هفته متغیر است و این مدت‌زمان بستگی به حجم بتن و فرآیند ساخت‌وساز دارد. این زمان توسط مهندس ناظر پروژه به‌صورت دقیق بررسی و تعیین می‌شود. درآوردن قالب بتن‌ریزی زودتر از زمان مشخص‌شده تاثیر مستقیمی بر کاهش و ایجاد صدمه به ساختار و استحکام بتن دارد. برای جلوگیری از انجام این اشتباه رعایت موارد زیر برای داشتن یک سازه مقاوم مناسب است.
- بررسی و تعیین زمان دقیق باز کردن قالب بتن‌ریزی با نظارت مهندس ناظر
- نظارت و کنترل مهندس ناظر در هنگام باز کردن قالب و نحوه اجرای عملیات
- مشخص نمودن زمان باز کردن قالب با چسباندن یک یادداشت بر روی آن
- دریافت تاییدیه مهندس پروژه در مورد استحکام سازه و برداشتن قالب
عدم توجه به شرایط آب‌وهوا
ازآنجایی‌که شرایط آب‌وهوایی گرم تابستانی و سرد زمستانی می‌تواند کیفیت بتن را به‌طور مستقیم تحت تاثیر قرار دهد، رعایت آن از جانب پیمانکار و در برخی موارد مهندس ناظر نقش به سزایی خواهد داشت. شرایط آب‌وهوایی به نحوی بر روی کیفیت بتن تاثیرگذار است که در صورت عدم توجه به آن موجب کاهش مقاومت سازه شده و درنهایت صدمات جبران‌ناپذیری را به سازه وارد می‌کند.
پیش‌بینی وضعیت آب‌وهوایی قبل از انجام فرآیند بتن‌ریزی و انجام و رعایت موارد موردنیاز از ملزومات است. باید توجه داشته باشید که سفارش و خرید بتن آماده باید با توجه به شرایط آب‌وهوایی انجام شود. بهتر است به دلیل تغییرات شدید آب‌وهوا در فصول بهار و زمستان و غیرقابل‌پیش‌بینی بودن هوا برای جلوگیری از آسیب تمهیدات لازم اندیشیده شود. آب‌رسانی موردنیاز به بتن باید در شرایط مناسب و طبق استاندارد انجام شود. گرما تاثیر به سزایی در استحکام بتن دارد به همین منظور در فصل تابستان بهتر است در ساعت‌های انتهای روز یا شب عملیات انجام شود.
عدم رعایت فاصله زمانی مناسب برای انتخاب کارخانه بتن آماده
یکی از اشتباهات خطرناک و غیرقابل‌جبران در ساخت‌وساز عدم توجه به فاصله کارخانه تولید بتن آماده تا محل پروژه است. برای جلوگیری از بروز این اشتباه بهتر است موارد زیر را رعایت نمایید:
- انتخاب نزدیک‌ترین کارخانه بتن آماده
- اطمینان از تاییدیه کنترل کیفی بتن در کارخانه
- کنترل و بررسی تجهیزات حمل‌ونقل بتن از کارخانه به محل ساخت‌وساز
- هماهنگ بودن پیمانکار و مسئول کارخانه برای استفاده سریع از بتن
- در صورت وجود شرایط آب‌وهوایی نامساعد امکان لغو سفارش وجود داشته باشد.
اجرای تمامی فرآیندها به‌صورت انفرادی
یکی از اشتباهات رایج در ساخت‌وساز به‌منظور کاهش هزینه‌های پروژه توسط پیمانکار صورت می‌گیرد انجام تمام امور به‌صورت انفرادی و توسط یک نفر است. این مسئله موجب بروز مشکلات جبران‌ناپذیر می‌شود. برای پیشبرد پروژه علاوه بر پیمانکار نیاز به یک مهندس سازه، کارخانه بتن آماده، کارخانه تولید مصالح ساختمانی و کارگران حرفه‌ای و معمولی موردنیاز می‌باشد. برای همین منظور بهتر است برای انجام امور ساده کارگران معمولی و حرفه‌ای استخدام شوند. از چندین مهندس ناظر به‌صورت نوبتی استفاده شود. با چند کارخانه برای تامین بتن آماده و تولید مصالح هماهنگی‌های لازم صورت گیرد.
بیشتر بدانید: راهکارهای برخورد با تخلفات ساختمانی
جمع‌بندی
علاوه بر اجرای این ده اشتباه در طول پروژه توسط هر فردی عوامل دیگری مانند فراموش نمودن مجوز ساختمانی، مشخص نشدن بودجه پروژه قبل از شروع، عدم داشتن برآورد مالی بهینه، عدم انتخاب پیمانکار مناسب، مشارکت در پروژه به هر قیمت، ترس پرسش از پیمانکار، عدم دریافت تاریخ اتمام پروژه، عدم داشتن ارتباطات قوی با دیگر افراد، عدم برنامه‌ریزی در هنگام مواجه‌شدن با موارد غیرمنتظره و عدم در نظر گرفتن ارزش‌افزوده پروژه می‌توانند موجب بروز خسارت‌های جبران‌ناپذیر به پروژه شود.
تمامی عوامل اجرایی پروژه مستلزم هستند با رعایت استانداردها و قوانین مربوط به پروژه، بروز اشتباهات را به صفر رسانده تا سازه مقاوم و بی‌نقصی را تحویل نمایند.